İlaç kullanırken bunlara dikkat ediyor musunuz?

Ceyda ERENOĞLU

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), hastaların klinik bulguları ve bireysel özelliklerine göre doğru ilaca, uygun sürede, en düşük maliyette ve kolayca ulaşmalarını, "akılcı ilaç kullanımı" olarak tanımlıyor. Hastaların uygun olmayan ve hatalı ilaç kullanımları; ilaçların yan etkilerinin sıklaşması ve hastalık ile ölüm oranlarında artışa yol açma gibi etkiler gösteriyor.

Hatalı ilaç kullanımı, vücutta ilaca karşı direnç oluşması ve tedavi maliyetinin yükselmesi gibi sonuçlara da yol açıyor. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Ekonomik Araştırmalar Kurum Başkan Yardımcısı Eczacı Güven Artıran, "Hatalı ilaç kullanımı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın bir sorundur ve çözülmesi için mutlaka çaba gösterilmelidir" diyor.

TÜRKİYE'DE HER YIL 1.9 MİLYAR KUTU İLAÇ SATILIYOR

2009-2013 IMS satış rakamlarına bakıldığında Türkiye'de her yıl ortalama 1.6-1.9 milyar kutu ilaç satıldığı belirtiliyor. En çok kullanılan ilaçlar arasında ilk sırayı mide-bağırsak kanalı ilaçları alıyor.

İkinci sırada ise solunum sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar bulunuyor. Sinir sistemi ilaçları, sistemik antibiyotikler ve kas-iskelet sistemi ilaçları da sık kullanılan ilaçlar arasında yer alıyor.

EVLERDEKİ 100 İLAÇTAN 8'İNİN SON KULLANIM TARİHİ GEÇİYOR

Uzmanlar, "Hekim önerisi olmadan alınan her ilacın gereksiz kullanıldığını söyleyebiliriz" diyor. Yapılan araştırmalar en çok antibiyotik ve ağrı kesicilerin bilinçsiz kullanıldığını gösteriyor.

Dünya Sağlık Örgütü, ilaçların yüzde 50'sinden fazlasının uygun olmayan şekilde reçetelendiğini ve satıldığını bildiriyor. Yine Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, ilaç kullanan hastaların yarısı ilaçlarını doğru şekilde kullanmıyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından Türkiye'de 2012 yılında yapılan bir çalışma; evde tutulan ilaçların yüzde 8.1'inin son kullanma tarihinin geçmiş olduğunu gösteriyor.

Yine aynı çalışma, her evde ortalama 10.6 oranında ilaç bulunduğuna dikkat çekiyor. Bu rakamlar Türkiye'deki ilaç israfının boyutunun yüksekliğini de gözler önüne seriyor.

ANTİBİYOTİK DİRENCİ KORKUTUYOR

Güven Artıran, hatalı antibiyotik kullanımının gelecekte antibiyotik etkinliğini tehdit noktasına geleceğine dikkat çekerek, "Bilinçsiz ve aşırı antibiyotik kullanımının vücutta antibiyotik direnci oluşturması durumu kontrol altına alınmazsa kolaylıkla tedavi edilebilecek bir hastalık bile direnç nedeniyle ölümcül olabilir" diyor.

Etkili antibiyotiklerin olmaması halinde; yoğun bakım, organ nakli, kanser kemoterapisi, yenidoğan bakımı ve birçok cerrahi işlemin uygulanmasının mümkün olamayacağına dikkat çekiliyor.

İLAÇ KULLANIRKEN...

- İlaç, hekim tarafından reçete edilmeli.

- Doğru zamanda, yeterli dozda ve tedavi sonuna kadar kullanılmalı.

- Hastalar, tedaviyi yarıda bırakmamalı.

- Hasta, ilacını aç mı tok mu alması gerektiği konusuna dikkat etmeli ve özen göstermeli.

- İlaç, hekim veya eczacının önerdiği şeklin dışında kullanılmamalı.

- İlaçlar, çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanmalı.

- Işık ile nemden korunarak muhafaza edilmeli.

Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar buzluk bölümünde saklanmamalı.

- Hekim önermeden ilaç dışı gıda takviyesi veya bitkisel ürün kullanımından kaçınılmalı.

- "Bu ilaç yakınıma iyi geldi" mantığıyla ilaç kullanmanın yarardan çok zarara yol açabileceği unutulmamalı.

İLAÇ KULLANIMINDA...

- Gereksiz ve bilinçsiz antibiyotik kullanımı

- İlaçların hatalı ve aşırı miktarda alımı

- Hastaya uymayan bir tedavi planı

- İlaç kullanımının gereklerine uyulmaması

- Gereksiz vitamin kullanımı

- Bilinçsiz gıda takviyesi-bitkisel ürün alımı