Gıda fiyatları enflasyondaki iyileşmeyi geciktiriyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, "Gıda fiyatlarındaki yuksek seyir enflasyon gorunumundeki iyilesmeyi geciktirmekte, buna karsın basta petrol olmak uzere dusen emtia fiyatlarının onumuzdeki yıl icin enflasyonda ongorulen dusus surecini destekleyecegi degerlendirilmektedir" denildi.

Kurulun, 23 Ekim tarihli toplantısına ilişkin yayımladığı toplantı özetinde, eylül ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,14 arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 8,86'ya gerilediği hatırlatıldı.

Toplantı özetine göre, yıllık enflasyondaki azalışta temel mal ve enerji grubundaki olumlu gidişatın belirleyici olurken, gıdanın yıllık enflasyona katkısı yüksek seviyesini korudu. Ana eğilim itibarıyla temel mal enflasyonundaki iyileşme kısmen sürerken hizmet enflasyonundaki yüksek seyir devam etti.

Gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 13,95'e geriledi. Yıllık enflasyon, eylül ayında hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıdada gerilemesine karşın olumsuz hava koşulları ve döviz kurunun birikimli etkisi ile yüksek seyrini korudu. Öte yandan, ekim ayına ilişkin gözlemler işlenmemiş gıda yıllık enflasyonunda bir azalış olabileceğine işaret etti.

Eylül ayında yüzde 1,38 seviyesine gerileyen enerji grubu yıllık artışı tüketici enflasyonuna olumlu katkısını sürdürdü. Zayıflayan küresel talebe bağlı olarak gerileyen uluslararası petrol fiyatlarının bu görünüme destek vermeye devam edeceği öngörüldü. Öte yandan, ekim ayında doğalgaz ve elektrik tarifelerinde yapılan ayarlamanın etkisiyle enerji fiyatları önemli bir oranda yükselecek. Söz konusu artışların yıllık tüketici enflasyonuna katkısının yaklaşık 0,4 puan civarında olacağı öngörüldü.

Özete göre, hizmet fiyatları eylül ayında yüzde 0,90 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,96 seviyesinde sabit seyretti. Bu dönemde, lokanta ve otel enflasyonu yüzde 14,43 ile yüksek seviyesini sürdürürken, ulaştırma hizmetleri ve kira enflasyonu son aylarda hızlanan artış eğilimini korudu.

Bu dönemde temel mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 9,42'ye geriledi. Yıllık enflasyon, dayanıklı mallarda gerilemeye devam ederken, döviz kuru etkilerinin daha gecikmeli bir şekilde hissedildiği dayanıklı ve giyim dışı temel mal grubunda ise artış eğilimi yavaşlayarak sürdü. Hizmet ve temel mal fiyatlarındaki gorunume paralel olarak, cekirdek enflasyon gostergelerinde ana egilimdeki iyilesme devam etti.

Ozete göre, gıda fiyatlarındaki yuksek seyir enflasyon gorunumundeki iyilesmeyi geciktirirken, buna karsın basta petrol olmak uzere dusen emtia fiyatlarının gelecek yıl icin enflasyonda ongorulen dusus surecini destekleyecegi degerlendirildi.

"Zayıf seyreden kuresel talep ve jeopolitik riskler son ceyrekte net ihracatın buyumeye katkısını sınırlayacak"

Bu yılın ucuncu ceyregine iliskin veriler iktisadi faaliyette ikinci ceyrege kıyasla ılımlı bir artısa isaret ettiği belirtilen özete göre, üretim tarafından degerlendirildiginde, temmuz ayında yuzde 1,9 artan sanayi uretim endeksi agustos ayında yuzde 1,4 geriledi. Boylelikle, temmuz- agustos doneminde uretim bir onceki ceyrege kıyasla yuzde 1,1 artıs kaydetti. Bu gorunumun, ihracatın destegi ile eylul ayında da korunacagı dusunuldü.

Harcama tarafına iliskin veriler, yılın ilk yarısında gerileyen yurt ici ozel kesim talebinin ucuncu ceyrekte ılımlı bir toparlanma sergiledigine isaret etti. Temmuz-agustos doneminde dayanıklı ve dayanıksız tuketim malları uretimi ile toplam tuketim malları ithalatı artıs gosterdi. Benzer sekilde, finansal kosullardaki iyilesmenin de etkisiyle otomobil ve beyaz esya satıslarında toparlanma gozlendi.

Temmuz-agustos doneminde makine-techizat yatırımlarına iliskin gostergelerden tasımacılık haric yatırım malları uretiminin arttığı, ancak ithalatının geriledi belirtilen özette, şunlar kaydedildi:

"Diger taraftan, insaat yatırımlarına iliskin gostergelerden mineral maddeler uretimi azalırken ithalatı artıs egilimini korumaktadır. Insaat sektoru istihdamındaki gerileme de dikkate alındıgında, ucuncu ceyrekte ozel insaat yatırımlarının yavasladıgı dusunulmektedir. Bu cercevede, ucuncu ceyrekte ceyreklik bazda ozel kesim tuketim harcamalarının toparlanması ozel kesim yatırım talebinin ise zayıf seyretmesi beklenmektedir. Ote yandan, ucuncu ceyrege iliskin butce harcamaları kamu kesimi talebinin ucuncu ceyrekte buyumeyi destekleyebilecegine isaret etmektedir. Agustos ayında aylık bazda altın haric ithalat miktar endeksi yataya yakın seyrederken altın haric ihracat miktar endeksi jeopolitik gelismelerin ve agustos ayında otomotiv firmalarının uzun sureli tatile girmelerinin etkisiyle yuzde 7,9 oranında geriledi.

Eylul ayına iliskin gostergeler, bir onceki aya kıyasla altın haric ithalatta azalısa, altın haric ihracatta ise Irak'a ihracatın artmasına ve otomotiv ihracatının agustos ayındaki dususunu telafi ederek yukselmesine baglı olarak artısa isaret etmektedir. Bu cercevede, yılın ucuncu ceyreginde ceyreklik bazda altın haric ithalatın sınırlı oranda artacagı, altın haric ihracatın ise yatay seyredecegi tahmin edilmektedir. Ote yandan, zayıf seyreden kuresel talebin ve jeopolitik risklerin son ceyrekte de net ihracatın buyumeye katkısını sınırlayacagı dusunulmektedir."

"Yılın ucuncu ceyregine iliskin oncu gostergeler tarım dısı istihdama dair olumlu sinyaller vermemektedir"

Özete göre, mevsimsel etkilerden arındırılmıs verilere gore toplam ve tarım dısı issizlik oranları temmuz doneminde bir onceki doneme gore belirgin bir artıs sergiledi.

Issizlik oranlarının yukselmesi temelde tarım dısı istihdamdaki zayıf gorunumden kaynaklandı. Is gucune katılımda gozlenen artıs egilimi ise dikkati çekti. Bu donemde insaat sektoru istihdamındaki azalıs egilimi duraklarken, sanayi sektorunde istihdam kaybı surdü. Hizmetler sektoru ise tarım dısı istihdama katkı saglamaya devam etti.

Yılın ucuncu ceyregine iliskin oncu gostergelerin tarım dısı istihdama dair olumlu sinyaller vermediği değerlendirilen özette, şunlar aktarıldı:

"Yatırım egiliminin dusuk seviyelerde seyretmesi ve sanayi uretimindeki ılımlı artıs egilimi is gucu piyasasındaki iyilesmenin zaman alabilecegine isaret etmektedir. Ozetle, ucuncu ceyrege iliskin veriler yurt ici ozel kesim talebinin ılımlı bir artıs sergiledigine isaret etmektedir. Anket gostergeleri cercevesinde yılın son ceyreginde ic talepteki ılımlı toparlanmanın surebilecegi ongorulmektedir. Ote yandan, Avrupa ekonomilerinde gozlenebilecek yavaslamaya ve jeopolitik gelismelere baglı olarak dıs talebin zayıflayacagı dusunulmektedir. Bu cercevede, iktisadi faaliyette yılın ikinci yarısında ılımlı ve kademeli bir artıs beklemektedir. Diger taraftan, kuresel para politikalarına dair belirsizlikler, son donemde finansal piyasalarda gozlenen oynaklık artısı ve tuketici ile yatırımcı guvenindeki zayıf seyir buyume uzerinde asagı yonlu risk olusturmaktadır. Bu gorunum altında, talep kosullarının enflasyon uzerindeki yukarı yonlu baskıları sınırlandıracagı ve yurt ici talep gelismelerinin cari dengedeki iyilesme surecini destekleyecegi degerlendirilmektedir."