İneklerin çıkardığı gazdan elektrik ürettiler

Sadi ÖZDEMİR

DÜNYANIN en çok 'metan gazı' salan canlıları konumundaki inekler artık doğrudan elektrik üreticisi olacak. İnovatif fikirlerle yeni girişimciler çıkmasını sağlayamak için İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (İTÜ) kurulan, İTÜ Çekirtek üyesi Jeofizik Mühendisleri Yalçın Öztürk ve Şafak Karatepe ile Elektronik Mühendisi Mert Çakman "Ahırlarda ineklerin çıkardığı gazları (metan) toplayan ve depolayan" ve bu gazdan elektrik üretimi gerçekleştiren yeni bir sistem geliştirdi. BioCower adı verilen sistemle ilk hedef 100 inek ve üzeri süt hayvancılığı yapılan 4 bin civarındaki ahırda elektrik üretimi yapmak ve çiftliklere ayda ortalama 700-2.300 TL arası ek gelir sağlamak. Şafak Karetepe projeyi şöyle özetliyor:

GÜNDE 580 LİTRE

"Projemiz temel olarak, büyükbaş hayvanların ürettikleri, geğirme ve gaz çıkartması sonucu ortamda biriken gazı toplayıp ayrıştırılarak kullanılabilir bir enerji kaynağı haline getirmek. Büyükbaş hayvanlar, sindirim sistemlerindeki farklılık sonucu diğer hayvanlardan daha fazla metan gazı çıkarırlar. Örnek olarak bir insan günde 0.5 litre metan gazı üretirken, bir inek yaşı, kilosu ve beslenme tarzına bağlı olarak ortalama 580 litre metan gazı üretir. Bu gaz aslında evlerimizde yakmış olduğumuz doğalgazın temelini oluşturur.

VAKUM SİSTEMİ

Açık ya da kapalı ahır fark etmez ineklerin çıkardığı gazı vakumla toplayacak davlumbaz benzeri bir sistem ile gazı bir depolama ünitesine aktaracağız. Bu gaz kompozisyonuna uygun ayrıştırma işlemleri uygulayıp yakmaya elverişli hale getireceğiz ve bir co-jenerasyon ünitesiyle de elektrik üretilecek. Bu sistem sadece enerji üretmiş olmayacağız aynı zamanda doğaya salınan bu tahlike gazın, küresel ısınmaya negatif etkileri de ortadan kalkacak. Metan gazı salınımına bağlı karbon ayak izi değeri de düşecek. Aslında bir ineğin metan ile neden olduğu karbon ayak izi değeri ile bir otomobilin karbonmonoksik salınımı ile neden olduğu karbon ayak izi değeri de eşit çıkıyor.

AHIR İLHAM VERDİ

Bizi bu konuda harekete geçiren olay Ocak ayında okuduğumuz bir gazete haberiydi. Haberde, Almanya'da (Düseldorf) 90 inekli bir ahırda havalandırılmadığı için 'patlama olduğu ve yangın çıktığı' yazıyordu. Arkadaşımız Mert bu haberi okuyunca konuya merak sardı. 'Ahırda bu gazı nasıl toplarız ve kullanabiliriz' diye düşündük ve projeye dönüştürdük. Türkiye'de genellikle açık ahır tavsiye ediliyor ancak Almanya'da, ABD'de ve çok büyük ölçekli hayvancılık yapan ülkelerde kapalı ahır sistemi tercih ediliyor. Bizde açık ahır tavsiye edilmesinin nedeni de havalandırma sorunu. Artık 'doğaya salınan değerli metan gazıyla dolu havayı' şimdi enerjiye çevirmek mümkün olacak."

100 ineklik ahır için 90 bin lira

JEOFİZİK Mühendisi Şafak Karatepe, çok yakında ilk uygulamasını yapmaya hazırlandıkları 'inek gazından elektrik üretecek sistemin' 100 süt ineklik bir ahır için 90 bin TL'ye mal olacağını söylüyor. Karatepe, sistem sayesinde işletmenin kendi elektrik ihtiyacını karşılayabileceğini, fazla elektriği sisteme vererek üzerine de aylık 700 liranın üzerinde gelir elde edebileceğini belirtiyor. Bu hesaba göre 90 bin liralık yatırımın bu işletmeye geri dönüşü 5.2 yıl olaccak.

İnekler gaz çıkarmasın diye diyet yaptırıyorlar

İNEKLERİN çıkadığı metan gazının küresel ısınmaya etkisinin çok büyük olduğunu belirten Şafak Karatepe bu nedenle Yeni Zelanda'da ineklerin gaz salınımını azaltmak için 'diyet' uygulandığını, birçok ülkenin de buna benzer çözümlere başvurduğunu söylüyor. Karatepe, ahırdaki gazın vakumla çekilmesinin süt verimini de artıracağını ileri sürdü.

13 proje büyük finalde yarışacak

TÜRKİYE'nin en önemli girişimci destek projelerinden biri haline gelen İTÜ Çekirdek'te, 29 Kasım'da büyük final gerçekleşecek. Halk oylaması ve jüri tarafından gerçekleştirilen eleme sonucu 13 finalist teknoloji projesi belirlendi. Tarımdan hayvancılığa, bulut bilişimden e-ticarete, oyuncaktan sosyal medyaya kadar geniş bir yelpazede projelerini şirkete dönüştürmeyi hedefleyen girişimci adayları, 100 bin TL'lik büyük ödül için yarışacak.