Öğreten kadın, yöneten erkek

19. Milli Eğitim Şurası'nda eğitim sorunlarının tartışıldığı salonlarda erkekler çoğunlukta. Aslında bu tablonun benzeri eğitimin yönetim kademelerinde de yaşanıyor. Türkiye'de örgün eğitimdeki yaklaşık 890 bin öğretmenin yüzde 55'inin kadın olmasına karşın yönetim kademelerinde kadınlar azınlıkta.

Okul yöneticilerinin sadece yüzde 11'i kadın. Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre, 62 bin 333 okul yöneticisinden sadece 6 bin 701'i kadın. Üst yönetimlere çıktıkça sayı daha da azalıyor. 81 il milli eğitim müdürü içinde sadece bir kadın var. 718 ilçe milli eğitim müdüründen sadece 3'ü kadın. 255 il milli eğitim müdürü yardımcısından 8'i kadın. Onlar da asil değil vekil.

Ekibini kadınlardan kurup şuraya geldi

Milli Eğitm Şurası'nda Türkiye'deki tek kadın il milli eğitim müdürü Pervin Töre de var. Aydın İl Milli Eğitim Müdürü Töre, Şura'ya geldiği sekiz kişilik kadrosunun tamamı kadın.

Al Jazeera Türk, Töre'ye ve Milli Eğitim Şurası'nın kadın katılımcılarına, kadınların yönetim kademelerinde daha az bulunmalarının nedenlerini sordu. Töre, 32 yıllık eğitimci. Kimya öğretmeni olarak başladığı kariyerine lise müdürü olarak devam etti. Son iki yıldır da il milli eğitim müdürlüğü yapıyor. Töre, Aydın'da valiliğin desteğiyle yürüttükleri proje kapsamında tüm okulların yönetiminde bir kadın görevlendirildiğini vurguluyor. Kentteki 756 okulda 75 kadın yönetici olduğunu söyleyen Töre, bu sayının artacağını ve kadınların yönetici olmalarını istediklerini söylüyor.

'Yöneticik kadın ya da erkek işi' ayrımı olmaz

Yöneticiliğin kadın ya da erkek olmakla alakalı olmadığını anlatan Töre şöyle konuşuyor:

" 'Yönetim erkek işi' algısı yanlış. Cinsiyet ayrımı yapmaksızın yöneticilik yetenek, iletişim ve paylaşımcılık işi. Evdeki kadın erkek rolleri değişebilir. Erkekler de kadın için söylenen rolleri yapabilir. Bu bir paylaşım. Ben de yöneticiliğe ilk başladığımda kızım üç yaşındaydı. O zaman 'eşim yarım günü boş olan öğretmen ile evlendiğini' söyledi. Ben vazgeçmedim, o da sonradan bana destek oldu. İl Milli Eğitim Müdürü olduğumda kadın olarak zorlanacağımı söyleyenler oldu. Ancak doğru iletişimle üstesinden geldik. Bakanlığımız da kadınları bu konuda destekliyor."

'Eskiden önyargı daha çoktu'

Aydın'ın Karasu ilçesinde ortaokul müdürü olan Berrin Yılmaz, 25 yıllık eğitimci, bunun 14 senesi yönetici olarak geçmiş. 2000'li yılların başında kadın yöneticilere yönelik daha önyargılı olunduğunu söyleyen Yılmaz,"Kadını beceremeyecek gibi görüyorlar. Şimdi o biraz kırıldı ama yine sayılar az" diye konuşuyor.

'Kadınlar yönetimde başarılı olamaz' algısı

Asfa Eğitim Kurumları'nın üç yıldır Genel Müdürlüğü'nü yapan 16 yıllık eğitimci Belma Uysal, kadınların yönetimde başarılı olamayacağı yönünde bir algı yerleştiğini söylüyor. Uysal matematik öğretmeniyken önce lise müdürü daha sonrada eğitim kurumlarının genel müdürü olmuş.

Geleneksel roller de etkili

Eğitim Sen, şurada okul yönetimlerine yüzde 40 kadın kotası getirilmesini önerdi. Ancak kabul edilmedi. Eğitim Sen Kadın Sekreteri ve okul öncesi öğretmeni Ebru Yiğit de 'erkek egemen bakış açısı olduğunu ve yönetimin erkek işi görüldüğünü' söylüyor. Yiğit, kadına yüklenen geleneksel rollerin de onların yöneticiliği tercih etmelerini zorlaştırdığını anlatıyor:

"Çocuk bakımı kadının üstünde. Kreşler yarım gün. Kadın öğretmen okuldan çıktıktan sonra hızla çocuğu okuldan alıp eve dönüyor. Şura'da yapılan toplantılarda kadın kotası önerdik ama kadınların yönetimde olmak istemediği söylendi. Bunun nedenleri irdelenmeli. Kadına yüklenen roller konuşulmalı. Yönetici olabilen kadınlar da çoğunlukla erkek basıncıyla karşı karşıta kalıyor. Mobbing mağduru oluyor. Kararları erkek yöneticiler tarafından sorgulanıyor. Ciddiye alınmıyor."

[Umay Aktaş Salman/Al Jazeera Türk]