Performans bahanesi tazminat kazandırır

Faruk Erdem

Geçen hafta hem çalışan hem de işverenler için mini rehber olabilecek bilgileri derlemiştim. Bu hafta çalışma şartlarıyla ilgili konularda akla takılan soruların cevaplarını bulacaksınız.

Çalışanlara yol ve yemek verilmesi gerekli midir?
Bir çalışana yol ve yemek parası ödenmesi, servis sağlanması iş sözleşmesi hükümleriyle belirlenir. Sözleşmede yazmıyorsa işverenin böyle bir
zorunluluğu yok.

Performans düşüklüğü nedeniyle işçi atılabilir mi?
Bunun için, işçinin savunmasının alınması ve gerekiyorsa performansının izlenmesi amacıyla süre verilmesi esastır. Performansa dayalı fesihlerde, değerlendirmenin somut ve ölçülebilir verilere dayanması gerekir. Aksi halde işçi işe iade davası ile 8 maaş kazanabilir. Ayrıca tazminat alma hakkına da kavuşur.

Çalışan yeni pozisyonu kabul etmezse işveren yaptırım uygular mı?
Sözleşmede iş değişikliklerinin çalışan tarafından kabul edileceği yönünde bir madde bulunması, işverene istediği değişiklikleri yapma imkanı vermektedir. Aksi takdirde, sözleşmedeki hükme dayanılarak iş sözleşmesi feshedilebilir.

Hangi hallerde ücret kesme cezası verilir?
İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. Ücretten ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye sebepleriyle bildirilmesi gerekir. Bu yolla yapılacak kesintiler 1 ayda 2 gündelikten fazla olamaz.

Deneme süresi ne kadardır?
Toplu iş sözleşmesi yapılmayan yerlerde deneme süresi en çok 2 ay olabilir. Yapılan yerlerde ise 4 aya kadar uzayabilir.

Hafta içinde raporlu olunması halinde hafta tatili hakkı kaybedilir mi?
Hak kaybedilmez. İşe gelinmeyen günler çalışılmış sayılır ve haftanın tamamı raporlu geçirilse dahi tatile hak kazanılır.
Özel sektörde çalışanın, kaç yıldan sonra istifa ile tazminat hakkı vardır?
Kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeler gereği, iş sözleşmesini kendi isteğiyle fesheden işçinin (istifa), herhangi bir tazminat hakkı oluşmamaktadır. Çalışma süresi, bu konudaki genel uygulamayı değiştirmemektedir.

KIDEM FONU
Kıdem tazminatı fonu yeniden gündemde. Kazanılmış hakların kaybolmaması ve geriye doğru kayıp olmayacağı şartı ile tazminata garanti, bir avantajdır. Son gelişmeleri bugün ve yarın aHaber'de 14.30'da konuşacağız.

İSTİFA SAYILIR

Özel sektörde çalışıyorum. Eşimin tayini nedeniyle işten ayrılmak zorundayım. İşsizlik maaşından yararlanabilmek için ne yapmam gerekiyor? Hayal A.
Bu şekilde ayrılırsanız tazminat ve işsizlik maaşı hakkınız olmaz. İşsizlik maaşı için prim şartlarını doldurmanın yanında isteğiniz dışında işten çıkarılmanız gerekiyor.

31 ADET BRÜT MAAŞ

Babam 1985'ten beri aynı yerde çalışıyor. 1 ocak 2016'da emekli olacak. Tazminatı nasıl hesaplanır? İlker GÖKMEN
Çalıştığı her yıl için son aldığı 1 brüt maaş verilir. Yani 31 ile brüt maaşı çarpacaksınız. Düzenli aldığı ek paralar varsa bunlar da brüt maaşa eklenir. Sadece damga vergisi kesilir.

1440 GÜN KAZANIN

21 Mayıs 1974 doğumluyum. 1 Aralık 2000'de işe girdim. 2010 ve 2013 yıllarında iki doğum yaptım. Doğum borçlanması yapabilir miyim? Tazminat alabilir miyim? Nesrin BAYRAKTAR
Doğumlarda priminizin yatmadığı süreleri borçlanabilirsiniz. 1 çocuk için en fazla borçlanılacak gün 720. 9 Eylül 1999'dan önce işe girseydiniz tazminat alıp yaşı beklerdiniz, şimdi bu hakkınız yok.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM

Doğum tarihim 05.03.1972. 01.09.1993 tarihinde işe başladım. 7000 gün primim var. Sigorta girişim askerlikten sonra. Ne zaman emekli olabilirim? Hakkı ALABAY
25 yıl 54 yaş ve 5675 prim günü şartlarına tabisiniz. Prim gününüz dolmuş. 10 ay askerlik borçlanması yaparak 53 yaşa tabi olursunuz. Bu durumda emeklilik tarihiniz 05.03.2025 olacaktır.

01.01.1971 doğumluyum. İlk işe giriş tarihim 01.03.1989. 4700 iş günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Murat ZERDALİ
25 yıl 51 yaş ve 5450 gün prim şartlarına tabisiniz. Priminizi doldurduğunuzda 01.01.2022 tarihinde emekli olursunuz.

İşe giriş tarihim 08.08.2003. 05.07.1979 doğumluyum. 3279 prim günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Erhan TİTİZ
İlk sigorta tarihinize göre 60 yaşında ve 7 bin prim günü ile emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması yapsanız da şartlar değişmez.