Yerli jet motorunda ilk adım atıldı

İBRAHİM ACAR

Savaş uçağı F-35'lerden Boeing'e kadar birçok şirkete parça üreten Kale Grubu, Türkiye'nin havadaki babayiğidi olmak için vites yükseltti. Geçen yıl Pratt&Whitney ortaklığıyla 75 milyon dolarlık tesis açan şirket, ilk yerli uçak motoru ailesinin en küçük ferdini üretti. Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nın başlattığı proje ile turbo jet seyir füzesi SOM'un motoru için uzun süredir çalışan Kale Ar-Ge, kritik tasarım fazını başarıyla geçti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, MÜSİAD'ın geçen yılki fuarında Kale Grubu'nun üzerinde çalıştığı 180-200 kilometrelik SOM füzelerinin menzilinin uzatılması talimatı verdi. Bunun üzerine çalışmalarını hızlandıran şirket, yeni motorda önemli bir aşamayı geçerek, tasarımı tamamladı. İlk motor Nisan 2016'da teslim edilecek. Uçak motorlarını geniş bir aileye benzeten ve bunların en küçük ferdini geliştirdiklerini söyleyen Kale Grubu Teknik Bölüm Başkanı Osman Okyay, "SOM füzelerinin ilk yerli motoru üretildi" dedi.

200 BİN DOLAR ÖDÜYORUZ

Türkiye, SOM füzelerinin motorlarının tanesini 150-200 bin dolar ödeyerek ithal ediyor. Kale'nin teslim edeceği 180-200 kilometre menzilli motorlarla, hem ithalat duracak hem de ihracat yolu açılacak. Ancak asıl önemli gelişme menzilin artırılması olacak. Osman Okyay, "Cumhurbaşkanımız, çalışmaya başladığımız füze motorlarını inceledi ve 'Bunların menzilinin artırılması gerekiyor' dedi. Ben de, 'Biz zaten uzun süredir çalışıyoruz, görev verirseniz yeni motorla ilgili de çalışırız dedim' dedi. Bundan bir sonraki motor projesinde menzilin 600-1000 km olması hedefleniyor" diye konuştu.

ÜÇ ŞİRKETTEN BİRİYİZ

Kale Ar-Ge, SOM füzelerinin motorunu geliştirirken, üç ayrı işe de aynı anda başladı. Okyay, şöyle konuştu: "Biri motorun kendisi, diğeri yakıt pompası, alternatör, elektrik kontrol ünitesi gibi alt sistemleri, sonuncusu da test sistemlerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi." Motorun test işlemlerini dünyada yapabilen 2-3 şirket olduğunu, belirten Okyay, "5 bin metredeki hava şartlarını laboratuvarda sağlıyorsunuz. Bu, motoru yapmak kadar zor bir iş" dedi. Kale Grubu, aynı zamanda seri üretimin altyapısını da devam ettiriyor. Nisan 2016'da motor teslim edilirken, ardından seri üretime geçilecek. Okyay, üretimin Kale Kalıp ve Kale Havacılık'ta yapılacağını vurguladı.

UÇAĞIN MOTORU 3 YILA BİTER

OsmanOkyay, asıl hedeflerinin yerli uçak motoru olduğunu belirterek, bunun için de çalışmaların başladığını vurguladı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nın liderliğini çok önemsediğini belirten Okyay, "Yerli uçak motoruna kilitlendik. Bunun için TEİ, TÜBİTAK, Kale Ar-Ge ve iki dökümcü şirketle, 'Tek (single) kristal nikel alaşımı' denilen motorun sıcak kısımlarında kullanılan zor bir döküm malzemesini geliştireceğiz. En kritik malzeme bu. 3-4 sene sürer. Ama başarırsak önemli bir aşamayı atlatmış olacağız. İnsanlı sistemlerin kullanılacağı motor için hedefimiz 2023" dedi.