Zeytinyağı'nı rekolte ve stok fiyatı uçurdu

Meltem ERSOY

Zeytinyağı fiyatları hem dünyada hem de Türkiye'de rekorları zorluyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'de yılın ilk 3 ayında yüzde 57 zamlanan zeytinyağında rekor fiyat artışının temel nedeni rekolte. Ayvalık Zeytin Üreticileri Derneği Kurucu Başkanı Salih Madra, "Küresel ısınma ve hava koşulları nedeniyle rekolte dünyada ve Türkiye'de düştü. Türkiye'de rekolte 190 bin tonlardan 150 binlere geriledi. Üretimin neredeyse yarısını yapan İspanya'da rekolte 3 milyondan 2 milyona düştü" diye konuşuyor. Rekoltede dünyadan daha az kayıp yaşasa da Türkiye'de sızma zeytinyağı fiyatlarının aşırı tepki verdiğini ifade eden Madra, bunu 2 nedene bağlıyor.

İHRACAT DİPTE

Birinci nedeni Türkiye pazarında sızma yağın az olması olarak gösteren Madra, "Ayrıca zeytinyağcılar fiyatın yükseldiğini görünce satmak istemiyor" diyor.

Yüksek fiyatlar sadece iç pazarı değil, ihracatı da sıkıntıya soktu. Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Gürkan Renklidağ, fiyatların ihracata etkisini şöyle anlatıyor: "2013 var yılıydı, dolayısıyla karşılaştırmayı 2013 ile yapmak gerekir. 2013'ün ilk 3 ayında 24 bin 650 ton ihraç edilirken, bu rakam 2015'in aynı döneminde 4 bin 500 ton seviyelerine geriledi. Yani neredeyse 5'te 1'ine düştü. AB İspanyol köylüsünü fiyatın yarısı kadar sübvanse ediyor. Bizim de desteğe ihtiyacımız var. Yoksa köylü kendi kendini garantiye almak için mahsulünü elinde tutuyor."

YÜKSEK FİYAT PAZARI % 20 KÜÇÜLTTÜ

Madra'ya göre yüksek fiyat uzun sürmeyecek. Çünkü bu nedenle pazar yüzde 20 daraldı. Ayrıca mayıs ve haziranda 'bağlama' zamanı gelecek. Yani yeni mahsul belli olacak. Madra, "Şu anda yatay seyire geçen fiyatların bir parça gerileme trendine gireceğini düşünüyorum. Üreticiyi de anlamak lazım. Zarar etmişsiniz kaç sene. Zeytinci fırsattan istifade zararını karşılamaya çalışıyor."