Kırılan kemik 3D yazıcıdan

Geçirdiği bir kaza sonucu yüzü tanınmaz halde. Son 1,5 yıl içinde 18 ameliyat geçirdi. Yapılan tüm müdahaleler, dağılan yüzünü geri getirmek için.

Y.E.Ö, 18 yaşında. Zonguldaklı. Her şey, yaklaşık 2 yıl önce avlanmak için çıktığı arazide meydana geldi. Ayağının kayması sonucu tüfek ateş aldı.

"Silahın ateş almasından 5 dakika sonra kendime geldim. O süreyi tam olarak anımsamıyordum da... Etrafıma baktım. Köye yakın olduğumun farkına vardım. Yola çıkarsam biri beni götürür diye düşündüm ama kalkamadım, nefes alamadım. Bebekler gibi emeklemeye başladım. Yaklaşık 150 metre emekledim. Köyden bir teyze geldi, ismimle hitap edip 'Sen misin' diye sordu. Sesimi duyuyordum, ama konuşamıyordum. Annemi gördüm..."

Konuşmanın devamını getiremiyor. Ağlamaya başlıyor.

Y.E.Ö, zor bir süreçten geçiyor. En son ameliyatını 10 gün önce oldu. Parçalanan alt dudağı vücudunun diğer bölgelerinden alınan dokularla yeniden yapıldı. Ameliyatları henüz bitmedi. Revizyon ve rötuş her zaman olacak.

18 yaşındaki genç, İstanbul'daki Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi Hastanesinde tedavi görüyor. Hekimi de, Türkiye'nin sayılı plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahlarından Dr. Ethem Güneren.

3D yazıcıdan çıkan implant

Güneren, 3D teknolojisini cerrahi ile buluşturan hekimlerden. Bugüne kadar 10 ameliyatı bu teknoloji yardımıyla gerçekleştirdiğini ifade ediyor.

Y.E.Ö'nün alt ve üst çenesini yaparken de 3D yazıcılardan faydalandı. Un ufak olan kemikler, kafes şeklindeki titanyum implantların içine yerleştirildi. İmplantlar, 3D yazıcıdan elde edildi.

"Önce hastanın kemik yapısını bilgisayarlı tomografide ortaya koyuyoruz ve oradan bir dijital model alıyoruz. Modelin ayna görüntüsünden, gerçek defektin 3 boyutlu şeklini, büyüklüğünü, duruşunu saptıyoruz. Bu tip ameliyatlarda tam uyum çok önemli.

Eksik olan parçayı yeniden koyduğunuzda tam temas etmeli. İşte bu işi, 3D yazıcılarla yaptığınızda ideal oluyor.

Kişiye özel tasarlanıyor."

Dr. Güneren, 3D yazıcıların cerrahlarını işini kolaylaştırdığını söylüyor.

Medikal tasarım

3D yazıcılarla birlikte medikal modellemeler yapılabiliyor. Yani, bir anlamda sorunlu bölgenin 3 boyutlu kopyası çıkarılıyor. Bu cerrahi müdahalelerde anestezi süresini de kısaltıyor.

"Medikal modelleme, ameliyattan önce hazırlanıyor. Ameliyatın muhakemesine katkı sağlıyor. Şöyle mi yapsaydık böyle mi yapsaydık inisiyatifini alıyor. Bu sayede anestezi süresi çok kısalıyor. 3D yazıcıdan çıkan sorunlu bölgenin kopyası sayesinde doktorun, hata yapması azalıyor. Tespit, kaliteli ve güvenli oluyor. Bu modellemeler sayesinde vücuda yerleştirilen implant da üretebiliyorsunuz da."

Biyo medikal uzmanı mühendis Alper Erken, kanser ve travmaya bağlı kayıpların telafisi için yapılan ameliyatlarda 3D teknolojisinin kullanılmaya başladığını ifade ediyor.

"Medikal modelleme dediğimiz şey, hastanın tomografi görüntüsünden alınmış, üç boyutlu bir data. Datalar, katman katman kemik dokusuna yakın bir malzemeyle 3 boyutlu haliyle yazılıyor. Problemli olan yeri daha iyi görebilmek, hasta ve doktorla konuşabilmek adına hazırlanan bir model. Oluşabilecek problemler burada öngörülüyor, implantların da oturup oturmayacağı görülebiliyor. Her şey burada tatbik ediliyor. Tamamen doktora destek olan bir mühendislik çalışmasıdır. Buradaki çalışma ameliyat başarısını arttırıyor."

Maliyet hastaya ait

3D yazıcının devreye girmesi ek maliyet demek. Üç boyutlu medikal modellemenin fiyatı 500 ile 1000 dolar civarında değişiyor.

Ancak implant sözkonusu olduğunda bol sıfırlı haneler konuşuyor. İşlemlerin büyük kısmı yurtdışı üzerinden yürüyor. Doktor Güneren'e göre ameliyat başına ödenen para, bir otomobil parasıyla aynı:

"Sosyal Güvenlik Kurumu, yurtdışından gelen hiçbir şeyi ödemiyor. Biz de o riske giremeyiz. 40 bin TL ödesen, bakalım SGK ödeyecek mi ödemeyecek mi? Hastanın ödemesi çok zor. Aralık 2014 Sağlık Uygulama Talimatı'ndaki değişiklikle klasik tedavi yöntemleriyle onarılamayan, yerine konulamayan dokular için kişiye özel üretilmiş implantlar geri ödeme kapsamına alındı. Ancak henüz, bunu pratikte deneyen yok. "

Başak Çubukçu / Al Jazeera