Sistemde 'Kırmızı Kitap' güncellemesi

Serpil Çevikcan

MGK, aslında, "Paralel devlet yapılanması" olarak nitelendirilen yapıyla topyekun mücadele kararını, geçen yıl 30 Ekim'de yaptığı toplantı sonrasında kamuoyuna açıklamıştı.

Bu tarihten sonraki tüm toplantılarda paralel yapı konusu kurulun gündem başlıklarının başında yer aldı.

Bildirilerde de "paralel yapıyla mücadele" mutlaka geniş biçimde yer buldu.

Son toplantıda alınan tavsiye kararı Başbakanlık tarafından Kırmızı Kitap'a işlenecek.

Ancak bu sanıldığı gibi, devletin iç ve dış tehditleri soyut biçimde işlediği bir kitap değil.

Bu kitapta yer alan her kelimenin devletin işleyişinde bir karşılığı var.

Yapılacak son güncelleme de devlet sisteminde önemli güncellemeler yapılmasını gerektirecek.

TÜMAS'a güncelleme

Aslında MGK toplantısından yaklaşık 1.5 ay önce, MGSB'de yapılacak güncellemelerin taslağı ilgili tüm kurumlara gönderilmişti.

Kurumlar da MGK toplantısına kadar güncellemelere ilişkin görüşlerini ve bundan sonra yapılacaklara ilişkin taslak planlarını büyük ölçüde hazırladılar.

Türkiye içinde ve dışında izlenecek stratejiler ana hatlarıyla belli.

Kırmızı Kitap güncellendikten ve ilgili kurumlara gönderildikten sonra devletin stratejik bütün birimlerinde yapılan hazırlıklar ete kemiğe bürünecek.

Bu bağlamda, en kritik güncellemelerden biri Genelkurmay Başkanlığı'nın Milli Askeri Strateji Belgesi olan TÜMAS'ta yapılacak.

TÜMAS, devletin tehdit algısına göre sürekli diri tutulan, savunma stratejisinin düzenlendiği ana metin olarak nitelendirilebilir.

Deneyimler, TÜMAS'ın güncellenmesinin 2 ayı bulabileceğini gösteriyor.

Kırmızı Kitap'ta 10 sayfayla anlatılan bir konuda yapılacaklar TÜMAS'ta yaklaşık 30-40 sayfa olarak düzenleniyor.

TÜMAS, çalışmalar bittikten sonra Başbakanlık'a ve MGK'ya gönderiliyor.

Burada, TÜMAS'ın, MGSB'ye uyumu konusunda titiz bir inceleme yapılıyor.

Başbakan'ın "olur" vermesi, Genelkurmay Başkanı'nın onayı ile TÜMAS da yürürlüğe girmiş kabul ediliyor.

Güncellenen TÜMAS, bu aşamalardan geçtikten sonra kuvvet ve ordu komutanlıklarına gönderilecek.

Komutanlıklar, TÜMAS'ta yer alan bilgiler doğrultusunda yeni harekat planları hazırlayacak.

Bu harekat planlarının her biri Genelkurmay'ın onayından geçecek.

Onay verildikten sonra kuvvet ve ordu komutanlıkları, alt birliklere düşen görevler konusunda emirler yayınlayacak.

Birliklerin TÜMAS'ın bütününü görme imkanı yok, ancak TÜMAS uyarınca verilen talimatlar uyarınca üzerlerine düşen görevleri yapmak zorunda olacaklar.

Yeni tehdit algıları

Kırmızı Kitap, uzunca bir süreden beri ilk kez güncellendiğinden değişiklikler paralel yapının tehdit kabul edilmesiyle sınırlı değil.

Suriye, Ukrayna, Rusya, Balkanlar, Ortadoğu, Ege ve bu bağlamda KKTC gibi konularda da güncel gelişmeler ve bu gelişmelerin yarattığı olası tehditler Kırmızı Kitap'a işlenecek.

Asker, TÜMAS'ı buna göre de güncelleyecek.

Bu güncelleme doğrultusunda yapılacak harekat planları, birtakım birliklerin kaldırılması ya da yenilerinin oluşturulması, birliklerdeki asker ve mühimmat sayısı, füze savunma sistemleri, güney sınırındaki birliklerin konumu, kuvvet planlamaları ve hatta yeni silah alımları konusunda bir dizi karar alınmasını gerektirecek.

Sistem güncellemesi

Bu çalışma biçimi sadece Genelkurmay'la sınırlı olmayacak.

Devletin bütün kurumlarında Kırmızı Kitap'taki tehdit algıları uyarınca yeni yapılanmalara gidilecek.

Kurumlar, paralel yapı iddiasıyla başlatılan soruşturmaları devletin tehdit algısına göre yeniden değerlendirecek ve bu yapının sürekli takibine yönelik önlemler almak zorunda kalacak.

"Legal görünüm altında illegal yapılanmalar" olarak tanımlanan yapılarla ilgili olarak Genelkurmay, MİT, Emniyet, Dışişleri, İçişleri dahil stratejik bütün kurumlarda takip kurulları, izleme grupları gibi yapılar oluşturulacak.

Devletin bütün kurumları, MİT ve Emniyet'ten eldeki bilgileri, istihbaratı paylaşmasını isteyecek.

Gelen bilgiler doğrultusunda kararlar alınacak, uygulamalar yapılacak.

İlk Yüksek Askeri Şura'da konunun askerle ilgili boyutunun gündeme gelebileceği belirtiliyor.

Diğer kurumlarda da yaz sonundan itibaren bu konularda somut adımlar atılacağı ifade ediliyor.

28 Şubat sonrası oluşturulan Batı Çalışma Grubu gibi daha sonra faaliyetleri yargılama konusu olan bir yapının ortaya çıkmaması için sorumlu noktadaki tüm isimlere büyük görev düşüyor.

Zira, devletin "gizli aklı" olarak nitelenebilecek Kırmızı Kitap'ta yer alan tehditlere karşı önlem alınması kanunen zorunluluk.

Kişi hak ve özgürlerine özen gösterilmesinin anayasal zorunluluk olması gibi.

Yeni Kırmızı Kitap doğrultusunda adımların atılacağı yeni bir döneme giriliyor.