Çocuk gelinler için bakanlık alarm verdi

Erzurum Pasinler Sulh Ceza Mahkemesi'nin yaptığı başvuruyu görüşen Anayasa Mahkemesi, resmi nikah olmadan dini nikah yapanlara ve bu nikahı kıyan görevlilere 2 aydan 6 aya kadar hapis cezası verilmesini öngören kanun hükümlerini Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. İptal kararında, özel hayat ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkının bir yönüyle özel hayatın ve aile hayatının gizliliği, başkalarının gözleri önüne serilmemesi hakkını korurken, diğer yönüyle resmi makamların özel hayata müdahale edememesi hakkını güvence altına aldığı vurgulandı.

'Harekete geçmeliyiz'

Ancak bu karar, toplumun kanayan yarası çocuk gelinlerin sayısında artış yaşanacağı kaygısını da beraberinde getirdi. Kararı değerlendiren Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam da derhal harekete geçilmesi gerektiğini söyledi: "Nikah akdi dediğiniz şey bir sözleşmedir ve mutlaka kayıt altına alınmalıdır. Bu karar resmi nikahın gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Çocukların gayrı resmi evlendirilmesini provoke edecek veya bununla ilgili yasal düzenlemeleri ortadan kaldıracak bir uygulama bakanlığımız açısından hoş görülmez. Bu karar alındığında göre, bakanlık olarak 18 yaş altı çocukların bir nikah töreni ile gayrı resmi evlendirilmelerini engellemek üzere yeni bir çalışma yapmamız gerekecek. Hemen oturup bunu çalışmalıyız."

'18 yaş üstü için'

"Bu karar yetişkinler için, 18 yaş üstü insanlar için, nikah kıyma ehliyeti olan insanlar için alınmış bir karar, 18 yaş altı çocukların evliliğiyle ilgili bir karar değil. Biliyorsunuz 18 yaş altı çocukların hangi çeşitten olursa olsun herhangi bir evlilik töreni düzenlenerek birlikte yaşamaları hem medeni kanun açısından hem de Türk Ceza Kanunu açısından suçtur, ağır da bir cezası vardır. Yardım yataklık edenler de bu konuda yargılanırlar. O açıdan bu iki durumu birbiriyle karıştırmamak gerekir."

128 bIn: İçişleri Bakanlığı rakamlarına göre; 2013 yılında 18 yaş altında evlenenlerin toplam sayısı 134 bin 629 oldu. 18 yaşını doldurmadan evlenen erkek sayısı 5 bin 763 iken, kız çocuklarında bu sayısı 128 bin 866 olarak tespit edildi. Reşit olmadan evlendirilen kız çocuklarının sayısı, erkek çocukların sayısından 20 kat daha fazla.

'Beraber yaşayana ceza yok' gerekçesi

İki fıkranın iptal kararı 4'e karşı 12 oyla verilirken, iptal yönünde oy kullanan AYM üyeleri, nikahsız birlikte yaşayanlara TCK'da herhangi bir ceza öngörülmezken, resmi nikah yaptırmadan dini nikah kıyanlara hapis cezası öngörülmesinin Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu savundular. Bu üyeler, düzenlemenin din ve vicdan özgürlüğü, özel hayatın korunması ilkelerine aykırı olduğunu da ifade etti. Karşı görüşteki üyeler ise AYM'nin 1999 yılındaki tam tersi bir karar alarak, düzenlemenin iptalini reddettiğine dikkat çektiler. Bu üyeler de iptal kararı ile resmi nikah önceliğinin kalkacağı, dini nikahın resmi nikahın alternatifi olacağını, kadınlar açısından hukuki ve ekonomik sorunlar yaratacağını savundu.

1999'da reddedildi

Bursa Orhangazi Asliye Ceza Mahkemesi, eski TCK'nın ilgili maddesindeki düzenlemesinin iptali için 1999 yılında AYM'ye başvurmuştu. AYM Ahmet Necdet Sezer'in başkanlığı döneminde 24 Kasım 1999 tarihinde iptal istemini, oybirliği ile reddetmişti. Ret gerekçesinde ise, resmi nikah şartının kamu düzenini ve kamu yararını sağlama amacına yönelik olduğu belirtilirken, dini nikaha dayalı olarak oluşturulan birlikteliklerin özellikle kadın ve çocuklar yönünden doğuracağı olumsuzluklara dikkat çekilmişti.