Biletiniz olsa da uçağa binemeyebilirsiniz!

Bir arkadaşım Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan Ankara'ya uçmak üzere 2 gün önceden biletini alıyor. Sabah uçuşu olduğu için geceden de check-in yapmak üzere havayolunun sitesine giriyor, fakat uçak dolu göründüğü için işlem yapamıyor. Ancak bunun teknik bir sorun olduğunu sanarak, sabah uçuşa 40 dakika kala havalimanına gidiyor. Elinde biletiyle görevlilerin karşısına geçtiğinde, "Uçağımız dolu" cevabını alıyor. "Ama benim biletim var" diyerek görevlilerle tartışıyor. Fakat netice alamıyor. Bir sonraki uçuşa yönlendiriliyor ve üzerine de 70 TL fark isteniyor.

150 KOLTUĞA 160 REZERVASYON

Buna benzer hadiselerin bu yaz daha yoğun yaşanacağına dikkat çekmek istiyorum. Bu konuyu daha önce yazmıştım. Ancak gelen şikayetler üzerine bir kez daha yoğun yaz sezonuna giriş öncesi hatırlatmak istiyorum. Öncelikle dış hat veya iç hat uçuşunuza göre havalimanında ve havayolunun istediği zaman dilimi içinde uçuş kartını (boarding pass) almak için görevlilerle temasa geçmeniz gerekiyor. (Dikkate alınan zaman, işlem yaptığınız andır.) Eğer geç kalırsanız, fazla rezervasyon (overbook) problemi sebebiyle hakkınızı baştan kaybeder, bir de suçlu konuma düşersiniz.

Bundan 15 yıl öncesine kadar Türkiye'de ve dünyada uçakların ortalama doluluk oranı yüzde 65 seviyelerindeydi. Günümüzde ise şirketine göre değişiklik arz etse de yüzde 80 doluluk oranlarıyla uçulduğunun altını çizeyim. Doluluk oranlarının son 10 yılda bu denli artması havayollarının verimliliğini artırırken, fazla yolcu probleminin oranlarını da yükseltti. Hatta yoğun sezon ve saat kavramı da tüm yıla yayılmaya başladı.

Bu sebeple Türk Hava Yolları (THY) veya yabancı şirketler, daha dolu uçmak ve "No-show" diye tanımlanan bileti olduğu halde uçuşa gelmeyen yolcuların etkisini azaltmak için zaman zaman koltuk kapasitesinin üzerinde, yani "overbook" rezervasyonunu, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) kurallarına göre yapıyorlar. Mesela 150 koltuk kapasiteli uçak için 160 yolcunun rezervasyonu kabul edilebiliyor. Yolcuların da 158'i bu uçuşa gelince şirket-yolcu dayanışma kuralları devreye giriyor. Havayollarının çeşitli öneri ve tekliflerle kendi isteği dışında uçağa kabul edilmeyen yolcuları bu durumda ikna etmeleri gerekiyor. Fakat bu tablo bazı zamanlar tartışmalara sebep oluyor. Bu yüzden de görevli personel bilinçli olarak uğraşacağı yolcu sayısını azaltmak için kendilerine göre taktikler uyguluyor. Kuyruktaki yolcuya zaman kaybettirmek, en başta gelenler arasında. Böylece "Uçuşa zamanında gelmedin" denerek, dayanışma kapsamından çıkarılıyor. Yasadan ve kuraldan haberi olmayan yolcuyla ise zaten ilgilenilmiyor.

İSTENENDEN ÖNCE GİDİN

Dünyada ve ülkemizde yolcunun isteği dışında uçağa kabul edilmemesini (denied boarding) düzenleyen yasalar söz konusu. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün (SHGM) mevzuatlarında bu husus çok iyi tanımlanmasına rağmen, genellikle bu konuları dikkate almayan havalimanı yer hizmetleri veya havayolu personeli problemin büyümesine ve yolcu mağduriyetlerine sebep oluyor.

Eğer biletiniz olmasına rağmen uçuş öncesi mağduriyet yaşamak istemiyorsanız, havalimanına sizden istenen zamandan önce gidin ve bilet ve bagaj işleminizi yaptırın. Böylece isteğiniz dışında gelişen uçağa kabul edilmeme karşısında, geniş haklara sahip olursunuz. Tatil paketiniz, grupla seyahatiniz, bağlantılı uçuşunuz dikkate alınır, uçamayacaksanız konaklama ve diğer ihtiyaçlarınız karşılanır. Gönüllü olarak uçuştan vazgeçerseniz de başka fırsatlar yakalayabilirsiniz.

MERCAN DEDE'NİN KANADA'SI

Bu hafta, Kanada'yı mesken tutan sanatçı Mercan Dede konuğum oldu. Hem seyahatlerini konuştuk, hem de Kanada'daki 25 yıllık serüvenini ve yeni tasarladığı koltuklarını. Ayrıca geçen hafta İsviçre'deydim. Cenevre'de yapılan EBACE iş jeti fuarını bu hafta ayrıntılarıyla ekrana getireceğiz.