AK Parti'den 3 kriter, 5 komisyon

7 Haziran seçimlerinden sonra oluşan tabloda AK Parti hanesine ilk galibiyet Meclis Başkanlığı seçimi ile yazıldı. AK Parti sonuna kadar adayının arkasında durdu, fire vermedi. Ayrıca muhalefet partileri arasındaki görüş ayrılığı da ona yaradı. Dolayısıyla seçimlerden sonra "AK Partisiz" koalisyonu dillendiren muhalefet partileri arasındaki çatlak derinleşti.

Böylece yüzde 41 oyla, tek başına hükümet kuramasa da, AK Parti kendisinin içinde olmadığı bir koalisyon olasılığının mümkün olamayacağı tezini de güçlendirdi. Gelecek hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın görevlendirmesinden sonra koalisyon turlarına da bu güvenle başlayacak.

Önce nabza bakılacak

AK Parti'de CHP ve MHP koalisyon olasılıklarının avantaj ve dezavantajları tüm yönleriyle değerlendirildi. Ancak Davutoğlu ve çevresi herhangi bir tarafın ağır bastığına dair bir işaret vermekten özellikle kaçındı, kaçınıyor. Çünkü bu "müzakere psikolojisini" bozmaya hizmet edebilir.

Davutoğlu CHP, MHP ve HDP Genel Başkanları ile yapacağı ilk görüşme önemli. Çünkü Davutoğlu belirlediği yol haritasına bu görüşmelerden elde ettiği izlenim ile devam edecek. Bunu şu sözlerle anlattı:

"Burada edindiğim ilk intibada bir işaret verir ama şimdiden karşı tarafın pozisyonunu bilmeden bir hükümde bulunmam"

Davutoğlu bu görüşmelerde psikolojiye bakacak. Çünkü yıllarca birçok diplomatik müzakere ve arabuluculuk sürecinde bulunan Davutoğlu psikolojinin önemine inanıyor. Koalisyon görüşmeleri konusunda "En önemli gördüğüm nokta muhtevanın detayından çok psikoloji" sözünü etmesinin nedeni bu. Bunu daha önce Türkiye'nin Musul Başkonsolosluğu personeli 101'lük esaretin ardından bir operasyonla getirildiğinde de anlatmıştı. Şöyle demişti o zaman:

"Ailelerin psikolojilerini, kalan elemanların psikolojilerini, kaçıranları dolaylı müzakere ile psikolojilerini yöneteceksiniz. Vatandaşlarımız kaçırıldıktan sonra bir süre rehine tabirini kullanmadık. Rehine tabiri kullanıldıktan sonra pazarlık başlar. Vatandaşlarımızın rehine psikolojisine girmelerini istemedik. "

Davutoğlu partilerden alacağı ilk intibaı değerlendirirken elinde bir başka veri daha var: 7 Haziran'dan bugüne yaşanan süreç, partilerin gelenekleri, yaklaşımları zihniyetleriyle ilgili işaretler.

AK Parti haricindeki partilerin hepsi, kendi aralarındaki bir koalisyon olasılığı ile ilgili de ipuçları verdiler. Örneğin MHP, HDP'ile bir koalisyon içinde yer almamanın yanı sıra onun desteklediği bir oluşumun içinde olmayacağını söyledi. CHP'nin Başbakanlık teklifini reddetti. MHP, HDP ile olduğu kadar CHP ile de karşı karşıya.

AK Parti, Meclis Başkanlığı seçiminin son turunda MHP'nin dolaylı olarak, verdiği geçersiz oylarla muhalefetten bir isim yerine AK Parti adayını seçtirmeye yardımcı olmasını da iki parti arasında bir yakınlaşmanın işareti saymıyor. Ya da sayılmasına şimdiden izin vermek istemiyor. Davutoğlu onun için "Dün biz MHP'ye ve CHP'ye hangi uzaklıktaysak, yine aynı uzaklıkta veya aynı yakınlıktayız. Burada değişen bir tablo yok." dedi.

5 komisyon: yol haritası, zamanlama, muhteva

Davutoğlu'nun sözlerinden anlaşılan bir başka şey ise bu turu asıl müzakerelerin başlayacağı süreç izleyecek. AKP de bu amaçla 5 komisyon kuruldu. Bunlardan ikisi alt komisyon. Siyasi müzakere üzerinde çalışan komisyonunda daha önce koalisyon deneyimi olan isimler yer aldı. O komisyona bağlı olarak iki ayrı alt komisyon ise, CHP ve MHP senaryoları üzerinde çalıştı.

Bu komisyonlar bir yol haritası, zamanlama ve muhtevaya odaklandı. Detayları çıkardı.

Ayrıca partinin Hukuk ve Siyasi İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin başkanlığında bir komisyon kuruldu. Hukukçulardan oluşan bu komisyon temel olarak müzakere, hükümet kurma sürecinde çıkabilecek sorunlar, yapılabilecek hamleler üzerinde çalıştı.

Ekonomi komisyonunun başkanlığı ise Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'a verildi. Ekonomide yapılması gerekenler, koalisyon kurulursa temel unsurlar ne olacak gibi konulara eğildi.

AKP için erken seçim de masada

AK Parti koalisyon görüşmelerini sürdürürken karşısındaki partilere "herkes kaybeder" mesajını da açıkça verecek. Davutoğlu'nun "Bir koalisyona en az ihtiyaç hisseden parti, AK Parti'dir. Diğer partiler uzlaşmaz bir tutum sergilerlerse, bunda bizim kaybımız diğerlerinden daha fazla olur, diye bir şey yok." sözleri de bunu gösteriyor.

AK Parti bu yaklaşımla, kendisine, yapmasının beklenmeyeceği talep ve tavizlerle gelinmemesinin de işaretini veriyor. Davutoğlu gazetecilere şunları söyledi:

"Yöntem şeffaf olacak, hiçbir gizli pazarlık yürümeyecek, meşruiyet ve siyasi ahlaka aykırı hiç bir talep benim önüme gelemez"

Kulislerde, Davutoğlu'na görevin Meclis Başkanlık Divanı kurulduktan sonra verilmesi, hükümetin kuruluşunun Ağustos başındaki Yüksek Askeri Şura toplantısı sonrasına sarkmasının istendiği şeklinde yorumlandı. Ancak Davutoğlu bu iddiayı kesin bir dille reddetti. "Ben kendi görevimi tamamladığımı hissettiğimde Cumhurbaşkanımıza gider takdim ederim. Bitmemiş ise ne Yüksek Askeri Şura ne diğer takvimler bu görüşmeleri etkilemez." dedi.

Davutoğlu hükümet kurmak için geçerli olan 45 günlük sürenin ne kadarını kullanacak belli değil. Ancak sonuna kadar kullanma eğiliminde olmadığı anlaşılıyor. Sürenin kullanımının muhalefetin yaklaşımına bağlı olduğunu "Türkiye'nin bir saat bile hükümetsiz kalmaya tahammülü yok ama muhatapların tutumuna bağlı. Şu anki muhataplarımızın tutumu çok iyimser bir zamanlama yapmamı zorlaştırıyor" sözleriyle gösterdi.

Davutoğlu koalisyon konusundaki tüm yaklaşımlarını ise görevi aldıktan sonra geniş bir açıklama ile göstermeyi planlıyor.

Didem Özel Tümer / Al Jazeera