Mahküm kadınlara hakkını söyleyen yok

BURCU ÜNAL

"Mor Güvercin Projesi" kapsamında Adalet Bakanlığı'ndan alınan verilere göre, 2000 yılında 894 olan cezaevindeki kadın sayısı, 2015 yılında 4 bin 901'e ulaştı. Proje, cezaevlerindeki kadınların yüzde 50'sinin barodan ücretsiz avukat talep etme hakları olduğunu bilmediklerini de ortaya çıkardı.

Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı'nın Sabancı Üniversitesi ve KAMER işbirliğiyle gerçekleştirdiği "Mor Güvercin Projesi" tamamlandı. 2014 yılı Şubat ayında cezaevlerindeki kadınları tahliye sonrasına hazırlama amacıyla yola çıkılan Mor Güvencin Projesi'nin kapanış toplantısı dün düzenlendi. Toplantıda uzmanlar ile Sivil Toplum Kuruluşları (STK) görevlileri proje kapsamında yapılan görüşmeleri değerlendirdiler.

Adana Karataş, Denizli Bozkurt, Ankara Sincan ve İzmir Şakran Kadın Ceza İnfaz Kurumları'nda 18 ay boyunca süren çalışmalar sırasında yaklaşık 600 kadına ulaşıldı. Proje kapsamında yapılan anketin verilerine göre, mahpus kadınların yüzde 50'si hukuki sorunlarına ilişkin barolardan ücretsiz avukatlık hizmeti alabileceklerini bilmiyor.

'Biz de orada olabiliriz'

Ceza infaz kurumlarındaki personelin yüzde 42'si de mahpus kadınların tahliye sonrası hizmet alabileceği kurumlar hakkında yeterince bilgiye sahip değil. Proje dahilinde Adalet Bakanlığı'ndan alınan verilere göre Türkiye'de bulunan 355 ceza infaz kurumundan 5'i kadın kapalı, 1'i de kadın açık cezaevi. Cezaevlerinin toplam kapasitesi 163 bin 129 iken, 2015 itibari ile cezaevlerindeki kadınların sayısı 4 bin 901 oldu. Kadın mahkümların sayısına bakıldığında sayıda sürekli bir artış olması da dikkat çekti. 2000 yılında 894 olan bu sayının son 15 yılda giderek ivme kazandığı ortaya kondu. Cezaevlerinde görüşmeler ve atölyeler gerçekleştiren uzmanlar, "Oradaki hikayeleri dinlediğimizde bizim de kolaylıkla orada olabileceğimizi fark ettik" diyerek, kadınların büyük bir çoğunluğunun hayatının bir bölümünde şiddete maruz kaldığının altını çizdi.

'Şiddet sadece dayak değilmiş'

Yapılan çalışmalar sonrasında kadınlardan değerlendirmelerini yazmaları istendiğinde ise ortaya dikkat çeken şu notlar çıktı:

- "Şiddeti sadece dayak olarak biliyordum. Diğer çeşitlerini de duydum ve çok şaşırdım."

- "Kadın çalışması yapan kuruluşlar olduğunu öğrendim."

- "Kendime değer vermeyi öğrendim."

- "Kendimi sevinçli hissettim. Farklı şeyler öğrendik. Sanki cezaevi ortamı değildi."

- "İlk defa kendimi ben olarak hissettiğim bir ortamda bulundum."

- "Yanlış iletişimle hem ben insanlara zarar vermişim hem de ben zarar görmüşüm."