Dershane sistemi yeni kaosa gebe!

Ayşegül Kahvecioğlu

Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) dershaneleri kapatan yasal düzenlemeyi iptal eden kararının ardından gözler bundan sonraki süreçte kapanan, özel okula dönüşen ve dönüşmeyi bekleyen kurumların durumlarının ne olacağına çevrildi. Mahkemenin gerekçeli kararı henüz açıklanmadığı için ne Milli eğitim Bakanlığı'nın (MEB) ne de dershanelerin yol haritası net değil, ancak dershaneciler kararın gecikmeli gelmesi nedeniyle yaşanan mağduriyetlerin yeni mağduriyetlere dönüşmesinden endişeli. Veliler ve öğrenciler de kafaları karıştıran karar nedeniyle kayıt yaptırdıkları, "dönüşüm okullarının" telefonlarını kilitledi. AYM, geçtiğimiz yıl mart ayında çıkan ve dershanelerin kapatılmasını düzenleyen yasayı iptal etti. AYM'nin kararı çok sayıda dershane tarafından beklenen bir karar olduğu halde, gecikmeli olarak gelmesi eleştirilere neden oldu. Tüm hazırlıklarını dershanelerin eylülde tamamen kapanması üzerine yapan dershane yöneticileri de, gerekli denetlemeleri yaparak kurumların özel okullara dönüşümüne ruhsat veren MEB de, henüz yol haritasını belirlemiş değil. Herkes AYM'nin gerekçeli kararını açıklamasını bekliyor. Ancak sistem şimdilik kilitlenmiş görünüyor.

MEB'de toplantı

MEB yetkilileri, dün Sabah saatlerinde "acil" olarak toplandı ve bundan sonraki süreçte neler yapılabileceğine ilişkin bir eylem planı oluşturma konusunu gündemine aldı. Ancak AYM'nin yasayı tümüyle mi, kısmi olarak mı iptal ettiği netleşmediğinden bakanlığın çalışmaları da alternatifli olarak hazırlandı. Kapanan, dönüşen ve dönüşmeyi bekleyen dershanelerle dershane öğretmenleri, tatildeki öğrenciler ve veliler MEB'den gelecek açıklamayı bekliyor.

Dershanelerin özel okula dönüşümü ile ilgili yasa, henüz taslak halinde TBMM'de görüşülmeye devam ederken, MEB istatistiklerine göre Türkiye'de 3 bin 858 dershane hizmet veriyordu. Yasa, Meclis'ten geçtikten sonra, 14 Mart 2014'te Resmi gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasal düzenlemenin ardından nisanda henüz dönüşüm şartları bile olgunlaşmadan 236 kurum kapandığını ilan etti. 236 kurumun, çıkacak gerekçeli karara göre yeniden dershane olarak açılabilmesi gündeme gelebilecek. Ancak bu kurumların yeniden finansman sağlama konusunda nasıl bir planlama yapacağı bilinmiyor.

Bin 363'ü kurtuldu

Yasanın iptal isteminin AYM'de görüşüldüğü ilk gün olan 7 Temmuz itibarıyla 2 bin 288 dershanenin özel okula dönüşüm programına müracaat ettiği açıklandı. Bunlardan 2 bin 259'u dönüşüm programına alındı. Dönüşüm programına başvurduğu halde kabul edilmeyenlerle dönüşüme başvurmayan dershane sayısı toplamda bin 363 oldu. Yasaya göre kapanmayı bekleyen bin 363 dershane AYM'nin kararıyla kurtuldu. Bu kurumlar dershanecilik hizmeti vermeye devam edebilecek. Ancak AYM, MEB'in yeni bir yasal düzenleme yapması yönünde karar vermişse ve MEB dönüşümde ısrar ederse dönüşüm programına alınması beklenen ilk kurumlar da bunlar olacak.

829 kurum dönüştü

Dönüşüm için başvuran ve MEB'in denetiminden geçerek ruhsat almaya hak kazanan 829 dershanenin de durumu net değil. 829 kurumun 727'si temel lise, 91'i özel ortaokul, 6'sı özel ilkokul, 3'ü özel Anadolu lisesi, 2'si ise özel okul öncesi eğitim kurumu olarak hizmet vermeye başladı. 829 dershanenin, özel okula dönüşmesi nedeniyle, dershane ruhsatları iptal edildi. Edinilen bilgiye göre birçoğu, çıkacak kararın içeriğine göre yeniden dershane ruhsatı alabilmek için MEB'e başvuracak. Mahkeme kararının ardından bu kurumların yeniden dershane olmak için başvuru haklarının olup olmadığı MEB'in gerekçeli kararı gördükten sonra yapacağı çalışmanın sonuçlarına bağlı olacak.

Ücret iadesi olacak mı?

Temel liseye veya diğer özel okullara dönüşen 829 kuruma kayıt olan öğrencilerin çoğu ödemeler için senet imzaladı. Hatta Anadolu liselerinden bile özel temel liselere nakil yaptıran öğrenciler oldu. Mahkemenin kararı ve MEB'in tutumuna göre velilerin öğrencilerini eski okullarına döndürmek isteyebileceği belirtiliyor. Dershanelerden çok daha yüksek ücretler alan özel temel liselerin ücret iadesi yapıp yapmayacağı ise bilinmiyor.

Dönüşüm programına alınan 2 bin 259 dershane için ne yapılacağı da bilinmiyor. Bir yandan dershane ruhsatı ile çalışan bir yandan da özel temel lise ruhsatı alacak bu kurumlar, karardan sonra dershane ruhsatları ile çalışmaya devam edebilir. Dönüşüm için yaptıkları başvuruyu geri çekebilir ve MEB'in yol haritasını görmeyi bekleyebilir. Bu kurumların bazılarına verilen teşvikler olduğu, bazılarının kurumlarında yapacakları değişikliklerin temini için bankalardan kredi çektikleri biliniyor. MEB'in yeni bir dönüşüm yöntemi belirlememesi durumunda, idari işlemin mahkemeye de taşınabileceği belirtiliyor.

Öğretmenler görevlerine devam edecek

Yasa ile dershanelerde 6 yıl sigortalı olarak çalışan öğretmenlerin KPSS koşulu aranmaksızın sözlü sınavla bakanlık kadrolarına alınması düzenlenmişti. 51 binden fazla dershane öğretmeninden yalnızca 3 bin 122'sini okullarda istihdama hazırlanan MEB, tüm dershane öğretmenlerinin bakanlık önüne yığılmayacağını, dönüşülen eğitim kurumlarında da çalışmalarına devam etmek isteyebileceğini hesaplamıştı. MEB kadrosuna geçmek isteyen öğretmenlerden 1 Temmuz itibarıyla başvurular alınmaya başlandı. Kaç öğretmenin başvurduğu, kaçının okullara yerleşebildiği eğitime yaz tatili arası verildiğinden bilinmiyor. Öğretmenlerin dershanelerde çalışmaya devam edebilecekleri değerlendirmesi yapılıyor.

Yeni kayıtlar alınacak

Üniversitseye giriş sınavı sonuçlarının açıklanmasının ardından, üniversite adayları tercih işlemlerini sürdürüyor. Ancak yasanın iptalinden önce, dershanelerin kapanacak olmasının birçok aday tarafından tercih sürecinde de dikkate alındığı belirtiliyor. Önümüzdeki yıl sınava hazırlık süreci için, gerekçeli karar ve MEB'in belirleyeceği yol haritası ışığında, dershanelerin yeniden kayıt alması bekleniyor.