13 lösemi hastasına tam uyumlu kemik iliği bulundu

Lütfi ERDOĞAN

Sağlık Bakanlığı ve Türk Kızılayı'nın uzun zamandır üzerinde çalıştığı TÜRKÖK'te iyi haberler gelmeye başladı. Hedeflendiği gibi sistemin ilk yılında 50 bin bağışa ulaşıldı. 5 yılda 250 bin bağış hedefi konuldu. 34 bin numune tarandı ve eşleştirmeleri yapıldı. Hazırda kemik iliği nakli bekleyen 909 hastaya uyum sağlayabilecek kan örnekleri değerlendirildi. Sonuç umut verici oldu. 34 bin numuneden 13'ü tam uyumlu (10/10), 39'u ise 9/10 uyumlu çıktı. Müjdeli haber ailelere verildi. Nakil için en az tam uyum ya da 9/10 uyum gerektiğini belirten yetkililer, bunun altındaki oranlarda naklin başarı şansının çok düşük olduğunu vurguladı.

İLK NAKİL 27 TEMMUZ'DA 1 ÇOCUĞA YAPILDI

TÜRKÖK'te ilk nakil 5 yaşındaki bir çocuğa yapıldı. Nakil sonrası hasta çocuk hayata tutundu. Ağustos ayı için 4 ayrı nakil planı yapıldı. Yetkililer, güvenlik gerekçesiyle gönüllülerin ve hastaların isimlerini açıklamadıklarını belirterek, "Kurallara göre vericinin alıcıyı tanımaması ve bilmemesi gerekiyor. Daha önce organ bağışında yaşandığı gibi bağışçının hayata tutunan çocuğun ailesinden çeşitli taleplerde bulunabileceği düşüncesiyle isimleri gizli tutuyoruz" dedi.

Türkiye, ikinci nakli de gerçekleştirmesi durumunda Dünya Kemik İliği Bankası'na (World Marrow Donor Association- WMDA) üye olacak. Böylece Türkiye'den bir bağışçı ABD, Almanya, Japonya gibi birçok ülkedeki hastalara kemik iliği verebilecek. Kurduğu sistemle 2 başarılı nakil yapan ülkeler, Dünya Kemik İliği Bankası'na otomatik olarak üye oluyor.

KÖK HÜCRELER 5 GÜNDE TOPLANIYOR

Eşleştirmelerde pozitif çıkan bir bağışçı bulunursa sistem şöyle işliyor:

-Uygun bir hasta bulunduğunda bağışçı hemen davet ediliyor veya evinden alınıyor.

-Bağışçı için işyerinden izin alınıyor ve bağış yaptığı gün süresince çalışıyor gibi kabul ediliyor.

-Bağışçının sağlık kontrolleri ve muayenesi yapılarak, kök hücre toplamak için uygunluğu araştırılıyor. Hastanede aferez cihazına bağlanan bağışçıya bir ilaç veriliyor. Tüm sonuçlar olumluysa 5 gün ilaç uygulanıyor. İlaç, kemik iliğinde bulunan kök hücrelerin kana karışmasını sağlıyor. Aferez cihazı ise kanı alarak kök hücreleri filtreleme işlemiyle ayırıyor.

-Kök hücreler toplanıyor. Kemik iliği bekleyen hastaya naklediliyor. Bu yeni, saf ve temiz hücreler hastanın kemik iliğine yerleştiriliyor ve tedavi başlıyor.