Maliye denetime şortla çıkınca turizmcinin beyanı 15 kat arttı
Turizm sektöründe kayıt dışı oranını azaltmak için sıkı denetim yapan Maliye, bunun olumlu sonuçlarını görmeye başladı. Şirketlerin beyan ettiği hasılat rakamları katlandı. Turizmciler ise denetimleri doğru; ancak abartılı buluyor: ?Bu derece sıkboğaz edilmemize gerek yok.?
Maliye, vergi kayıp ve kaçaklarını asgarî düzeye indirmek, kayıt dışı oranını azaltmak için yoğun çaba sarf ediyor. Bir yandan ceza oranlarını artırmak gibi caydırıcı önlemlere ağırlık verilirken, diğer yandan sıkı takip ve denetim yürütülüyor. Bu denetimlerden turizm alanında faaliyet gösteren firmalar da nasibini alıyor. Sektörde önemli oranda vergi kayıp ve kaçağı olduğunu hesaplayan bakanlık, özellikle son üç yıldır turistik tesisleri mercek altına aldı. Müfettişler turizm esnafının kapısını farklı yöntemlerle çalıyor. Dikkat çekmek istemeyen denetmenler, tebdil-i kıyafet ile ani baskınlar gerçekleştiriyor. Bermuda ve şort gibi tatil kıyafetleriyle otel, tatil köyü, gazino gibi yerlerde alışveriş yapan, konaklama ücretlerini kontrol eden, kasadaki alışverişleri takip eden memurlar, hem ceza kesiyor hem de mükellefleri beyanlarını gözden geçirmeleri konusunda uyarıyor. Maliye, yaptığı çalışmanın neticesini de görüyor. Denetimden geçen firmaların beyan ettikleri hasılat miktarı son 2 yılda 15 kat artış gösterdi. 2004'te 4 milyon 337 bin YTL hasılat beyan eden mükellefler, geçen yıl bunu 22 milyon 839 bin yeni liraya çıkardı. Miktar bu yıl ise üçe katlandı ve 63 milyon 361 bin YTL olarak gerçekleşti. Geçen yıl temmuz-eylül döneminde 163 bin 804 mükellefi denetleyen müfettişler, bu yıl aynı dönemde 148 bin 260 işyerinin kayıtlarını inceledi.
Maliye Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, kayıt dışı ekonomiyi bitirmekte kararlı olduklarını vurgularken, turizmciler denetimlerin yoğunluğundan şikayetçi. Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Ahmet Barut, ?Bu kadar sıkboğaz etmelerine gerek yok. Benim tesisim 7-8 kez denetlendi.? dedi.
Turizm yörelerine yönelik olarak ?yaygın ve yoğun vergi denetimi' yapan bakanlığa bağlı birimler kayıt dışı çalışan işletmelere ceza yağdırdı. Denize kıyısı olan 14 il ve Nevşehir'de otel, motel, pansiyon, tatil köyü, gazino, bar, pavyon, disko, gece kulübü, içkili lokanta ve alışveriş merkezlerini denetleyen memurlar, bu yılın haziran ve temmuz ayındaki denetimlerde 9 milyon 454 bin YTL'lik ceza kesti. Geçen yılın temmuz-eylül döneminde kesilen ceza miktarı ise 13 milyon 914 bin yeni lira idi. Denize kıyısı olmayan yakın illerdeki personeli de turizm bölgelerine yönlendiren Gelir İdaresi Başkanlığı, denetim için 2 bin 362 kişi ile sahaya indi. Denetime çıkan personele sivil kıyafetler ile çalışma izni verilirken, dikkat çekilmemesi amacıyla bazı yörelerde denetimler şortla yapıldı. Üst düzey bir bakanlık yetkilisi, ?24 saat aralıksız sürdürülen denetimlerde personel 3 vardiya halinde çalıştı.? bilgisini veriyor. Türkiye'nin AB ile müzakere süreci kapsamında kayıt dışı oranını Birlik ortalamasına çekmek zorunda olduğunu belirten yetkili, bu kapsamda Maliye Bakanlığı'nın sağlam bir kayıtlı ekonomi altyapısı oluşturma gayretinde olduğunu söylüyor. Bakanlığın hedefi, daha önce yüzde 50 olarak ilân ettiği kayıt dışı ekonomi oranını en azından yüzde 20 seviyesine çekebilmek. En başta, fiş kesme ve belge düzenleme uygulamalarını oturtmak için çaba sarf ettiklerini dile getiren bakanlık yetkilisi, bunun turizm bölgelerindeki denetimlerin de temel amacı olduğunu aktardı. ?Kayıt dışılığın fazla olduğu turizm bölgelerinde vergi bilincini oluşturmak istiyoruz.? diyen yetkili, Kurumlar Vergisi'ndeki indirimin ardından vergi gelirlerinin artabilmesi için kayıt dışını bitirmek zorunda olduklarını dile getirdi.
Turizmciler ise denetimlerin sıklığından şikâyet ediyor. Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Ahmet Barut, Maliye Bakanlığı'nın sektörü mercek altına almasını ?gayet normal ve gerekli' diye nitelerken, denetimlerin müşteriyi rahatsız etmeyecek şekilde yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. Dünya Kupası, karikatür krizi, Ortadoğu'daki gerilim gibi üst üste gelen birçok sebepten iyi bir sezon geçirmediklerini anlatan Barut, mayıs ve haziran aylarında yaşanan dalgalanma yüzünden yükselen kurların ciroyu artırmasına rağmen, kârlılığın düştüğüne işaret ediyor. Barut, ?Bu kadar sık boğaz etmelerine gerek yok. Benim kendi tesisim 7-8 kez denetlendi. Belirli şeyleri kontrol ediyorlar, eksiklik varsa söylüyorlar. Ancak bu kadar kötü geçen bir sezonda bu kadar sıkıştırmalarına gerek yok.? şeklinde konuşuyor. Maliye'nin de tüm diğer kurumlar gibi turizmin meyvelerini yediğini aktaran Barut, ?Kayıt dışı bizim de sorunumuz. Ancak sektörün tamamıyla kayıt içine girmesi için vergi oranlarının düşürülmesi herkesin lehine olacaktır.? diyor.
Bu arada 3 milyon 2 bin YTL ile en fazla cezanın kesildiği Antalya'da 8 bin 136 tutanak tutuldu. Ceza miktarı sıralamasında Antalya'yı 1 milyon 990 bin yeni lira ile İzmir ve 1 milyon 680 bin Yeni Türk Lirası ile Muğla izledi. Antalya'da 8 bin 136 adet tutanak tutulurken, bu miktar İzmir'de 5 bin 877, Muğla'da 6 bin 499 oldu. Denetimlerde en az cezayı ise 20 tutanağın tutularak 3 bin 225 YTL'lik cezanın kesildiği Yalova aldı.
?Mükellefe güler yüz ve anlayışla yaklaşın'
Bakanlık, müfettişleri denetimler esnasında dikkat edecekleri konular hususunda sürekli uyarıyor. Mükelleflere ve çalışanlarına güler yüzlü davranılmasını isteyen bakanlık, denetmenleri onur kırıcı davranışlardan uzak durması yönünde uyarıyor. Dikkat çekilen diğer hususlar ise şunlar: Denetmenler, istenildiğinde resimli hüviyetlerini gösterecek, iş yerlerinde POS cihazlarından boş slip alınacak, acentelerin turist rehberleri ile sözleşme yapıp yapmadıkları kontrol edilecek, KDV beyanlarının tespit edilen hasılat ile uyumlu olup olmadığına bakılacak, emlak komisyoncuları ve alım satım işi yapan müteahhitler titizlikle kontrol edilecek.
zaman