Türkiye'nin yüzde 22'si yoksul Ankara zenginlikte birinci

Güngör Uras

TÜİK, "Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması" ile hanelerin ve hanelerde yaşayanların gelirleri, yaşam koşulları konularında bilgi topluyor.

Hanelerde yaşayanların verdikleri bilgilere dayalı olarak, kişilere ve bölgelere göre kullanılabilir gelirin dağılımı açıklanıyor.

Eylül ayında kişilerin kullanılabilir gelirlerinin, yüzde 10'luk ve yüzde 20'lik nüfus dilimlerine göre dağılımını gösteren bilgiler yayınlandı.

Araştırma gösterdi ki:

- Bu ülkede yaşayan toplam nüfusun, en fakirlerden oluşan yüzde 10'luk dilimindeki 7.5 milyon insan, toplam gelirin yüzde 2.5'unu alırken, en tepedeki 7.5 milyon insan gelirin yüzde 29.7'sine sahip.

- Nüfus yüzde 20'lik dilimlere ayrıldığında en alttaki yüzde 20'lik gruptaki 15 milyon insan, toplam gelirin yüzde 6.2'sini, en varlıklı 15 milyon kişi ise toplam kullanılabilir gelirin yüzde 45.9'unu paylaşıyor.

Aynı araştırmanın dün açıklanan bölümünde bölgesel gelir dağılımına ait bilgiler var. Açıklamada, toplam kullanılabilir gelirin, bölgesel dağılımı yanında, yoksulların sayısı ve yoksulların bölgeler arası dağılımı yer alıyor.

Ortalama gelir 14.533 TL

Nüfusun en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubunun (yaklaşık 15 milyon kişinin) yıllık ortalama kullanılabilir geliri 4.515 TL iken en zengin yüzde 20'lik nüfus diliminde 15 milyonun ortalama kullanılabilir geliri 33.417 TL.

Kişi başına ortalama kullanılabilir gelirde Ankara, Türkiye şampiyonu durumunda. Ankara'da kişi başı kullanılabilir gelir 20.446 TL. İstanbul'da 19.062 TL.

Mardin, Batman, Şırnak, Siirt ortalaması ise kişi başı 7.570 TL.

Gelir dağılımının en iyi olduğu iller Zonguldak, Karabük...

Gini katsayısı gelir dağılımının göstergesidir. Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1'e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı gösterir.

Gini katsayısı Türkiye'de 2014 yılı itibarıyla 0.391 iken, en düşük olduğu (gelir dağılımının göreceli olarak düzgün olduğu) bölgeler; 0.304 ile Zonguldak, Karabük, Bartın ve 0.308 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli.

Gini katsayısının en yüksek olduğu (gelir dağılımının en çarpık olduğu) bölgeler ise 0.413 ile Erzurum, Erzincan, Bayburt ve 0.412 ile Şanlıurfa, Diyarbakır.

Yoksul sayısı 16 milyon 501 bine geriledi

2013 yılından 2014 yılına bir yılda Türkiye genelinde yoksul sayısı 205 bin azaldı. Nüfus artışı dikkate alınsa da yoksul sayısındaki azalışın yetersiz olduğu ortadadır.

Türkiye genelinde az da olsa yoksul sayısı gerilerken, İstanbul'da yoksul sayısı artıyor. Bir yılda İstanbul'da yoksul sayısı 803 binden 1 milyon 53 bine yükseldi. Ege'de de yoksul sayısında önemli artış oldu.

Güneydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu gibi bölgelerde ise yoksul sayısında az da olsa gerileme oldu..

Bölgesel gelir dağılımı çarpık

Yoksulluk sınırı medyan gelire göre hesaplanıyor. Medyan gelir, kişi başı en düşükten en yükseğe kullanılabilir gelir rakamlarının en ortasında yer alan gelir rakamıdır. Ortalama gelir rakamından farklıdır.

Türkiye genelinde ortalama kişi başı kullanılabilir gelir 14.553 TL iken medyan gelir 11.108 TL. İstanbul'da ortalama gelir 19.062 TL iken, medyan gelir 14.609 TL.

Medyan gelirin bölgeler ve şehirlere göre dağılımı o bölgede, o şehirde yaşayanların kullanılabilir gelir farkını sergiliyor. Türkiye ortalaması 11.108 TL olan medyan gelirin altında geliri olan bölgeler, Güneydoğu Anadolu, Orta Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, Akdeniz, Orta Anadolu ve Batı Karadeniz bölgeleri.

Yoksulluk sınırı İstanbul'da 6.685 TL

Türkiye'de kişi başı medyan gelir 11.108 TL. Kullanılabilir gelirleri bu rakamın yüzde 60'ı olan 6.665 TL'nin altında kalanlar (yüzde 60'lık yoksulluk tanımına göre) yoksul sayılıyor.

Her bölgenin (bölgeler arası gelir dağılımındaki farklılık/çarpıklık nedeniyle) medyan gelir rakamı farklı. Medyan geliri farklı olunca yüzde 60'lık yoksulluk sınırı da farklı oluyor.

İstanbul'da yoksulluk sınırı 8.765 TL olduğuna göre, 2014 yılında kişi başı kullanılabilir geliri 8.765 TL'den daha düşük olanlar, İstanbul'da fakir tanımına giriyor.

Ama Güneydoğu Anadolu'da medyan gelir düşük olduğu için, bu gelirin yüzde 60'ı da düşük. Güneydoğu Anadolu'da 3.622 TL'nin altında olanlar yoksul sayılıyor.

16.5 milyon yoksul var, Nüfusumuzun yüzde 21.8'i yoksul

İstanbul'da yaşayanların yüzde 17.0'si, Akdeniz'de yaşayanların yüzde 22.1'i yoksul.

TÜİK'in medyan kişi başı kullanılabilir gelir rakamına göre hesapladığı yoksulluk sınırı altında kalanların sayısı 2014 yılında 16 milyon 501 bin kişi oldu. Bu hesaba göre nüfusun yüzde 21.8'i yoksul. Her bölgede toplam nüfusa göre yoksul olanların oranı farklı. İstanbul'da yaşayanların yüzde 17.0'si yoksul iken Akdeniz'de yaşayanların yüzde 22.1'i, Kuzeydoğu Anadolu'da yaşayanların yüzde 21.1'i, Batı Anadolu'da yaşayanların yüzde 19.8'i yoksul.

En fazla yoksul İstanbul'da yaşıyor. Toplam 16 milyon 501 bin yoksulun 2 milyon 406 bini İstanbul'da. Akdeniz bölgesinde 2 milyon 137 bin yoksul var. Ege, Batı Anadolu yoksul sayılarının yüksek olduğu bölgeler