İstanbul trafiğine çözüm: Lojistik köyler

Alanında kendini iyi yetiştirmiş yöneticilerden biri Akın Toros. Kendisi bir lojistik uzmanı. Dolayısıyla her çeşit ürünün bir yerden alınıp bir yere ulaştırılması ve tüketicinin karşısına çıkarılması onun işi. Bu anlamda dev bir taşımacılık ağını yönetiyor.

Hani İstanbul trafiğine herkes kendince bir çözüm üretiyor ya. Akın Toros'la karşılaşınca ister istemez aklıma geldi; lojistik sektörü trafiği nasıl etkiliyordur? Acaba İstanbul'daki yük trafiği konusunda bazı düzenlemeler yaparak, trafikte bir rahatlama yaratılamaz mı? Öyle ya her gün bir yerden bir yere mal taşıyan irili ufaklı binlerce aracın trafiğe çıktığı bir kent İstanbul.

Akın Toros'a bu konudaki önerilerini oturup benim için yazmasını istedim. Sevgili Toros, yük trafiğinden kaynaklanan trafik sorunlarını ve çözüm önerilerini yazıp bana iletti. İşte o öneriler:

1. Şehir içinde yerleşimin yoğun olduğu özellikle Anadolu yakasında, Kartal, Çekmeköy, Samandıra ilçelerinde hizmet veren gümrüklü depoların İstanbul dışına taşınması sağlanmalıdır. Gümrük depoya giriş ve çıkış yapan araçların yarattığı trafik önlenmiş olur.

2. Haydarpaşa limanının deniz yolu trafiğine kapatılması, İstanbul Asya yakasında Pendik, Gebze limanlarının kullanılması. Haydarpaşa limanına varış yapan konteynerlerin şehir içi trafiğine (E-5) dahil olarak kara yolu ile antrepo ve depolara sevki trafiği olumsuz etkilemektedir.

3. Asya ve Avrupa yakasında dağınık şekilde konumlanmış olan lojistik depo yapılanması amacı ile İstanbul'un her iki yakada belediye tarafından lojistik faaliyetleri (gümrüklü ve gümrüksüz depo, dağıtım merkezleri, tamirhaneler, şoförler için konaklama yerleri) gerçekleştirmek için lojistik merkezlerin (lojistik köy) bölgeleri belirlenmelidir. Avrupa yakasında Çatalca ve Arnavutköy (3.köprüye yakın), Asya Yakasında Gebze ve Paşaköy (3.köprü yakın) olabilir. Lojistik merkezleri her iki yakada, en az dört tane ve her biri 500.000 m2'lik bir alanlarda kurulması ve İstanbul'a ait lojistik faaliyetlerin bu köylerde merkezi olarak gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

4. Asya yakasında hizmet veren ve yerleşim alanı içinde kalan Erenköy gümrüğünün şehir dışında bir bölgeye taşınması, bir önceki madde içinde bahsettiğim lojistik köyün içinde hizmet vermesi sağlanmalıdır. Erenköy gümrüğüne gelen ithalat mallarının depolara sevki ve ihracat mallarının Erenköy gümrüğüne nakliyesi şehir içi trafiğini olumsuz etkilemektedir.

5. İstanbul'un her iki yakası arasında gerçekleşen mal hareketi, kamyon ve TIR nakliyesi ile sevk edilmektedir. Bu araçların şehir içi hareketi köprü trafiği başta olmak üzere şehir içi trafiği olumsuz etkilemektedir. Bu kapsamda ki araç hareketinin azaltılması amacı ile 3. köprü üzerinde demiryolu taşımalarına imkan verecek alt yapı kurulmalıdır. Böylece İstanbul'un iki yakasında ki komple mal sevklerinin önemli bir kısmının 3.köprüden TIR ve Kamyon yerine demir yolu ile gerçekleştirilmesi sağlanırken, şehir içinde ki kamyon ve TIR hareketinin azalması sağlanır.

6. İstanbul'un her iki yakası arasında gerçekleşen mal hareketinin karayolu yerine deniz yoluna yönlendirilmesi sağlanabilir. İstanbul Boğazında Ambarlı ve Gebze arasında kamyon ve TIR taşınmasının sağlanması amacı ile RORO'lar hizmete alınmalıdır. Hali hazırda Bandırma-Ambarlı arasında kamyon taşıması yapan RORO hizmeti bulunmaktadır. Amaç; demiryolu ve deniz yolu kullanımı ile köprü geçişlerinde Kamyon ve TIR trafiğinin en aza indirgenmesinin sağlanmasıdır.

7. İstanbul içinde sayıları her geçen gün artan AVM'lere gelen mal hareketi de trafiği olumsuz etkilemektedir. AVM içerisinde hizmet veren firmalar kendi araçları veya anlaşmalı lojistik firmaları ile mallarını AVM'ye sevk etmektedir. AVM mal hareketi nedeni ile trafiğin olumsuz etkilenmemesi için AVM mal sevk standartları belirlenmelidir. Bu standart kapsamında mal hareketleri gece yarısı ve sabah erken 06.00 saatlerinde gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Mal hareketin en az araç ile gerçekleşmesi için her bir AVM'nin anlaşmalı bir tek lojistik firması olmalıdır. Bu lojistik firması mal hareketi ve teslim almaları AVM içinde organize etmelidir.

8. Mobil teknoloji ile birlikte her sene önemli büyüme artışı kat eden e-ticaret nedeni ile tüketici ev teslimatları şehir içinde trafik artışına sebebiyet vermektedir. Şehir merkezlerine ve trafiğin yoğun olduğu saatlerde ev teslimatlarına kısıtlama getirilerek, artan ev teslimatlarının trafik üzerinde ki etkisi azaltılabilir.

9. İstanbul limanları içerisinde hizmet veren gümrüklü depoların kapasiteleri artırılmalıdır. Artan gümrüklü depolama kapasitesi sonucunda limana gelen konteynerler ilave bir sevk ile liman dışında ki bir gümrüklü antrepoya sevk edilmeden liman içinde ki gümrüklü alana boşaltılır. Konteyner trafiğinde azalma sağlanır.

10. İstanbul Limanları ile Lojistik köyleri arasında demiryolu bağlantısı sağlanmalıdır. Limana gelen ve gümrüklemesi biten konteynerlar veya dökme yükler demiryolu ile kurulacak lojistik merkezleri (köylerine) sevk edilebilir. Bu sevkiyat yöntemi ile TIR ve Kamyon trafiğinde azalma sağlanması mümkündür. Demiryolu bağlantısı sadece İstanbul içinde değil İstanbul dışına çıkacak tüm yüklerin taşınması amacı ile kullanımı sadece karayolu üzerinde ki yoğunluğun azaltılmasına imkan vermez, taşıma maliyetlerini de önemli ölçüde azalmasını sağlar.

Bu önerilerimi detaylandırılmış ve genişletilmiş halleriyle İstanbul Belediyesi yetkilileri ile paylaşmayı ve İstanbul trafik sorununu çözmek adına katkıda bulunmayı çok arzu ederim.