'300'ün üzerinde arkeolog ve sanat tarihçisi alacağız'

Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, Milli Eğitim Bakanlığı ile müze, kütüphane ve sinemaya ilişkin 3 protokol imzalayacaklarını belirterek, "Öğretmenlerimize müze, kütüphane konusunda eğitim vereceğiz. Bir de illerdeki kültür merkezlerimizde ortaokul ve lise öğrencilerimizi sinemayla buluşturacağız. Belli film etkinlikleri gerçekleştirmeyi planlıyoruz" dedi.

Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası'na konuk olan Ünal, gündeme ilişkin açıklamalarda bulunarak, soruları yanıtladı.

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkanı Gülten Kışanak'ın, kendisiyle yaptığı bir telefon görüşmesinin içeriğine ilişkin basında çıkan açıklamalarının hatırlatılması üzerine Ünal, İzmir'deki fuarda Diyarbakır standına gittiğini anımsattı.

Bu stantta Diyarbakır'daki kültürel mirasın kendileri için ne kadar değerli olduğunu, bu konudaki hassasiyetini anlattığını, ayrıca Dört Ayaklı Minare, Kurşunlu Camisi ve Paşa Hamamı ile ilgili açıklamalarda bulunduğunu hatırlatan Ünal, şöyle devam etti:

"Ertesi gün, doğrudan telefonumdan Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı beni aradı ve aramızda öyle ifade edildiği gibi değil son derece kibar bir şekilde, bu durumdan duyduğu sıkıntıyı kendisi de dile getirdi. Bu durumdan belediye başkanı olarak muzdarip olduğunu ifade etti. Ben de kendisine, 'Bu konuda inisiyatif kullanın. Diyarbakır'ı terörize edenlere, hendekleri açanlara, Diyarbakır'ı ve ülkeyi bir şiddet sarmalına sokmak isteyenlere karşı bir inisiyatif kullanın' dedim. Biz tabii ki oradaki vatandaşlarımızın güvenliğini sağlamak için gerekli tedbirleri alacağız. Ama dedim ki 'Biz Bakanlık olarak bir taraftan da hem İçişleri Bakanı hem ilgili mülki idari amirlerle görüşerek oradaki kültürel mirasın korunması için gerekli hassasiyeti gösteriyoruz.' Oradaki kültür müdürlerimizle, müze müdürlerimizle ve o illerdeki koruma kurullarımızla sürekli temas halinde olduğumuzu ve meseleyi yakından takip ettiğimizi kendisine ifade ettim."

Bakan Ünal, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun reform paketini açıklarken, "Kültüre çok büyük önem veriyoruz ve ayrıca kültür paketi açıklayacağız" ifadesini kullandığını hatırlatarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak bu konuda bir çalışma yürüttüklerini açıkladı.

Önümüzdeki günlerde Başbakan Davutoğlu ile bir araya geleceklerini ve pakete son şeklini vereceklerini bildiren Ünal, "Ocak ayı içerisinde inşallah" dedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığının hem kültürel alanda hem de turizm alanında yapısal tedbirler alması gerektiğine işaret eden Ünal, turizmde sorunları telafi edici önlemleri konuştuklarını ancak gerek yapısal gerekse Türkiye'nin tanıtımıyla ilgili tedbirler alma zorunluluğu bulunduğunu vurguladı.

Bakan Ünal, kültür alanında gelecek yıla ait öncelikli hedeflerinin sorulması üzerine, Türkiye'de kültür ve sanat konuşulmaya başlandığında bunlar üzerinden belli gerilim hatlarının oluşturulduğunu söyledi.

"TÜSAK üzerinden, AKM üzerinden bir gerilim hattı ve bu gerilim hattına takıldığınız anda kültür ve sanatı konuşamaz hale geliyorsunuz" ifadesini kullanan Ünal, bu nedenle öncelikli olarak kültürün ve sanatın bu gerilim çerçevesinde konuşulmaması gerektiğini vurguladı.

Kültür paketi üzerinden gelecek 4 yılın eylem planını ortaya koymayı hedeflediklerini belirten Ünal, bu belirlenirken, kütür ve sanat camiasının önemli paydaşlarıyla görüşmeye başladıklarını söyledi.

- "Şehir üzerinden kültürü somutlaştıracağız"

Eylem planında gönüllü olarak ya da projeyle kim görev almak istiyorsa bu süreci gerilim hattına takılmadan beraberce sürdürmek istediklerini ifade eden Ünal, şöyle konuştu:

"Kültür ve sanat politikalarını şehir üzerinden somutlaştırmak istiyoruz. Şehirde yaşayan insanın yaşam biçimine 'kültür' diyoruz. Bu kültürün içeriğine baktığımızda sanat, sinema, tiyatro, konser ne kadar yer alıyor? Mimari olarak da her anlamda bu kültürün kimliği var. Kültür politikalarımızı şehir üzerinden somutlaştırmak ve öncelikli olarak kültürel mirası hem korumak hem de kültürel mirasın birinci aşamada bir envanterini çıkarmak. Bu, büyük oranda tamamlamış durumda. Yani yazma eserlerden tutun da kütüphaneciliğe, oradan ören yerlerinde belli mimari eserlerin korunmasına varıncaya kadar."

Her şehrin bir hafızasının olduğunu, ardından ikinci derecede "şehirlerin kimliği" konusunun bulunduğunu kaydeden Ünal, Edirne'yi örnek göstererek, "Serhat şehri", "Selimiye Camisi" gibi kavramların bu şehir için bir kimlik olduğunu anlattı.

Kültür kavramıyla bir yaşam biçiminin estetize edilmesinin anlatıldığını dile getiren Ünal, "Bu çerçevede baktığımızda şehir üzerinden kültürü somutlaştıracağız" dedi.

- "Her şehirde, yaşayan kütüphaneler ve müzeler"

Bu kapsamda müze ve kütüphanenin iki temel sac ayağını oluşturacağını söyleyen Ünal, her şehirde, yaşayan kütüphaneler ve yaşayan müzeler oluşturmayı amaçladıklarını vurguladı. Müze ve kütüphanelerin o şehirdeki ortaokul ve lise öğrencilerine dönük olmasını birinci öncelik olarak belirlediklerini dile getiren Ünal, "Önce çocuk doğduğu şehri tanımalı, sokaklarını, kültürünü, kimliğini tatmalı, yaşamalı, o şehrin hafızasını bir aidiyet haline getirmeli" diye konuştu.

Kahramanmaraş'ta doğduğunu dile getiren Ünal, "Hepimiz İstanbul'a aşık gençler olarak büyüdük. Ama İstanbul'a aşık gençler olarak büyümemiz bizi ötekileştirdi, bizi taşralı haline getirdi. Oysa Urfa'da, Diyarbakır'da, Kahramanmaraş'ta, Edirne'de doğan, başka şehirlerde doğan çocuklar, İstanbul'u sevmeliydiler ama en az İstanbul kadar doğdukları şehrin kimliğine, kültürüne ve hafızasına da sahip olmaları gerekirdi" değerlendirmesini yaptı.

- Milli Eğitim Bakanlığı ile üç protokol imzalanacak

Milli Eğitim Bakanlığı ile üç protokol imzalayacaklarını bildiren Ünal, protokollere ilişkin, "Müze, kütüphane ve sinema... Öğretmenlerimize müze ve kütüphane konusunda eğitim vereceğiz. İllerdeki kültür merkezlerimizde ortaokul ve lise öğrencilerimizi sinemayla buluşturacağız. Belli film etkinlikleri gerçekleştirmeyi planlıyoruz" bilgisini paylaştı.

Ünal, şu an 80 bin tane restorasyona muhtaç yazma eserin bulunduğunu, bunlardan 25 bininin acil restorasyon ihtiyacı olduğunu belirtti. Türkiye'de 100 kişinin, kağıt restorasyonu yapabildiğini dikkati çeken Ünal, bu sayıyı arttırmak gerektiğini söyledi.

- "Kütüphaneci, arkeolog, sanat tarihçisi alınacak"

Ünal, "Kütüphanesiz ilçemiz kalmasın" kampanyası başlatacaklarını bildirerek, "Maliye Bakanımızla görüştük. 300'ün üzerinde kütüphaneci, aynı şekilde arkeolog, aynı şekilde sanat tarihçisi alacağız" diye konuştu.

Yazma eserlerin tıpkı basımlarını da yaptıklarını, yani yazma eserleri entelektüellerle ve akademisyenlerle buluşturduklarını aktaran Ünal, hafıza inşa edilmediğinde bir kimlikten, kimlik olmadığında ise bir kültürden bahsedilemeyeceğini ifade etti.

Bu kimliği, bir etnik kimlik ya da bir inanç grubunun kimliği olarak düşünmemek gerektiğini vurgulayan Ünal, "Hafızası olmayan bir insanın kimliğinden bahsedebilir miyiz? Kimlik krizi yaşayan bir insanın kültürel hayatından bahsedebilir miyiz" ifadelerini kullandı.

Bakan Ünal, açıklanacak pakette kütüphane, müze, sinema, tiyatro ve sahne sanatlarının öncelikli yeri olacağını söyledi.

- Gençlere sanat alanında teşvik

Hükümet programındaki GENÇDES Projesi hakkında bilgi veren Bakan Ünal, "Birçok alanda destek veriyoruz ama kültürel alanda şimdi destekleri ve teşvikleri daha da arttıracağız. Kültürel alanda hem kısa film hem tiyatro hem sahne hem görsel sanatlarda inşallah önümüzdeki dönem gençlerimize proje bazlı çok ciddi mali destekler de sunacağız. Çok temel bir şey vardır. İlgi neredeyse enerji oradadır. Bir yerde ilgi oluşturmanız için oraya bir miktar enerji de transfer etmeniz gerekiyor. O yüzden gençlere dönük çok ciddi kültürel teşvik ve desteklerimiz olacak" değerlendirmesinde bulundu.

Kahramanmaraş'ta çekimleri yapılan Yedi Güzel Adam dizisi ile Cahit Zarifoğlu'nun evinin müze yapılmasına ilişkin çalışmalar hakkında bilgi veren Ünal, şöyle konuştu:

"Sadece Zarifoğlu değil. Nuri Pakdil, Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt. 2011'de Kahramanmaraş'a gitiğimde ilk düşündüğüm şey şuydu. Biber ve dondurma da Kahramanmaraş ile anılan önemli ürünler ama biz sadece Kahramanmaraş'ı biber ve dondurma ile değil kendi hafızasında var olan Rıdvan Hoca, Ali Sezai Efendi, Aslan Bey, TBMM kurulmadan 12 Şubat'ta Fransız'ı kendi içerisinden atan o İstiklal Mücadelesi, madalyası ile... 7 Güzel Adam ile, Erdem Beyazıt ile Cahit Zarifoğlu ile Nuri Pakdil ile... Bunun için ne yapabiliriz diye düşündük. 7 Güzel Adam dizisi o zaman ortaya çıktı. Çok da güzel oldu. Halen insanlar dizinin çekiminin yapıldığı okula gelip geziyorlar, oradaki o meşhur pastahaneye gidiyorlar. Dizide aynı zamanda 'kara lise' olarak bilinen liseyi Edebiyat Müzesi haline dönüştürüyoruz."

- "Kütüphaneleri yaşayan kütüphaneler olarak düşünüyoruz"

Kültür politikalarını şehir üzerinden somutlaştıracaklarını, Edirne, Kars, İstanbul, Şanlıurfa, Elazığ, Harput, Mardin ve Diyarbakır'ın bu anlamda özel ilgi gösterecekleri kentler olduğunu anlatan Ünal, Çevre ve Şehircilik ile Milli Eğitim Bakanlıkları ve büyükşehir belediyeleri ile bir çalışma başlatacaklarını kaydetti.

Ankara Büyükşehir Belediyesinin kentsel dönüşüm çalışması düşündüğünü dile getiren Ünal, "Melih Bey ile görüşeceğiz. Mesela Melih Bey, Hacıbayram'ın karşısına eski Ankara evlerinin olduğu bir bölüm düşünüyor. İlgili bakanlıklar ve Ankara Büyükşehir Belediyesi ile Ankara'nın sur içini, eski Ankara'yı hafızasıyla, ruhuyla ve kimliğiyle ayağa kaldırmamız gerekiyor. Bundan sonra gelen nesillere önce o şehri göstermemiz gerekiyor ki onların bir hafızası olsun, onların kente bir aidiyeti oluşsun" diye konuştu.

Ünal, Bakanlık olarak çocuk kütüphanelerinin, özel çalışma alanları içerisinde olduğunu vurguladı. Ünal, şunları kaydetti:

"Çocuklar kreşlerde, anaokullarında bir şeyler yapmaya çalışıyorlar ama biz illerde bir uygulama olarak şu anda onun mimari tasarımı için de bir çalışma başlattık. Biz kütüphaneleri de yaşayan kütüphaneler olarak düşünüyoruz. Yeni bir tasarım. Sadece okuyucunun kitapla buluştuğu değil aynı zamanda okuyucunun yazarla buluştuğu, aynı zamanda okuyucunun sosyalleşme imkanının olacağı, 'kitap kafe' tarzında mekanların olduğu bir alan. Uzun zamandan bu yana bir kültür merkezi konseptimiz vardı. Kültür merkezi konseptini şimdi biraz daha geri çekip, daha çok yaşayan kütüphaneler ve yaşayan müzeler. Müze mantığımızda daha çok şehir müzesi. O şehrin tarihini, kültürünü, şahsiyetlerini, mirasını ortaokul ve lise öğrencilerinin öğretmenleriyle birlikte giderek özümseyecekleri mekanlar haline getirmeyi planlıyoruz. Şehirlerin kimliklerini, kültürlerini ve hafızalarını, ruhlarını inşa edersek zaten o kültürü ve medeniyeti inşa etmiş olacağız."

Bu arada, AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Şenol Kazancı, Bakan Ünal'a ilk kez milletvekili seçildiği 2011'de, TBMM'de düzenlenen yemin töreni sırasında çekilen fotoğrafını hediye etti.

Selma Kasap, Sultan Çoğalan