KDK, verilen disiplin cezasını hukuka aykırı buldu

Şikayetçi, görevlendirme yazısı ile Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü tarafından uygun görülen bir yere görevlendirildi. Söz konusu görevlendirmede kendisine Üniversitenin hangi şube müdürlüğüne bağlı olarak hangi görevleri yerine getireceğinin belirtilmediğini öne süren şikayetçi hakkında Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği uyarınca disiplin soruşturması açıldı. Şikayetçi, savunmasında, bilgi talep etmiş olduğunu ifade ederek şahsına görev tanımının soruşturmaya başlandıktan sonra yapıldığını ve çok geniş bir görevlendirme yapılmak suretiyle net bir görev tanımının olamadığını bu sebeple de kasti olarak disiplin cezası sonucu doğuran fiili işlemiş olamayacağını hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunu ileri sürdü. Şikayetçi, hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunun teyidi ile şahsına uygulanan mobbingin son bulmasını sağlayacak tedbirlerin alınması talebiyle Kamu Denetçiliği Kurumu'na başvurdu.

Şikayet başvurusunu incelemeye alan Kamu Denetçiliği Kurumu, şikayetçiye verilen disiplin cezası kapsamında idarenin şikayetçinin görev tanımına ilişkin görev yazısını soruşturmaya başladıktan sonra şikayetçiye ilettiği bu sebeple disiplin cezasına ilişkin delillendirmenin eksik olduğunu ve yapılan idari işlemin hatalı olduğu, idarenin disiplin cezası işleminin mer'i hukuk çerçevesinde hukuka uygunluğu değerlendirildiğinde, şikayetçiye verilen aylıktan kesme disiplin cezasının hukuka uygun olmadığının tespitinde bulundu. Kamu Denetçiliği Kurumu, disiplin soruşturması raporuna istinaden disiplin amiri tarafından uygulanan aylıktan kesme cezasının, her ne kadar disiplin amirinin takdir hakkı kapsamında uygulandığı belirtilse de sebep ve konu unsuru arasında illiyet bağının somut delillerle ortaya konulamadığı, idari işlemin unsurları ve idare hukukunun genel ilkeleri yönünden hukuka uygun olmadığı? ancak ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kesinleşen disiplin cezalarının disiplin cezalarını veren idari merciler yönünden kamu otoritesi, idarede istikrar ve hukuk güvencesi gibi nedenlere bağlı olarak herkes açısından bağlayıcı ve kesin nitelikte olduğu Danıştay Kararlarında açıklandığı üzere disiplin cezalarının iptalinin idare tarafından yapılamayacağı gibi, Kurumumuzca da iptalinin önerilemeyeceği, ancak idarenin bu konuda hatalı davrandığı tespiti sonucuna varıldığını belirtti. Kamu Denetçiliği Kurumu, şikayet başvurucusunun şahsına mobbing uygulandığına yönelik iddiaları değerlendirdiğinde; İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi" konulu Başbakanlık Genelgesi uyarınca şikayet başvurucusuna yönelik gerçekleştirilen fiillerin sistemli bir şekilde yapılması, süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanması unsurlarını taşımadığını belirledi. Kamu Denetçiliği Kurumu, şikayet başvurucusunun şahsına mobbing uygulandığı yönündeki iddiasını belgelendiremediği gibi ayrıca dosya içerisinde şikayet başvurucusuna psikolojik taciz uygulandığına dair herhangi bir bilgi, bulgu ve delil tespit edilemediğini, başvurucunun da belgeleyip, delillendiremediği tüm dosya kapsamı ile anlaşıldığından bu talebinin reddi gerektiğini tespit etti.

Kamu Denetçiliği Kurumu yaptığı araştırmalar ve incelemeler sonucunda, Şikayetçinin kendisine mobbing uygulandığı yönündeki iddialarının reddine, şikayetçiye yönelik tesis edilen disiplin cezasının hukuka aykırı olduğu tespit edildiğinden, şikayetçiye yönelik olarak sıralı amirlerin söz konusu idari işlemde hatalı davranıldığının kabul etmesi yönünde Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Rektörlüğü'ne tavsiyede bulundu.

T.C.

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)

ŞİKAYET NO: 2015/4226

KARAR TARİHİ:25/01/2016|tarih|

KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI

ŞİKAYETÇİ

:

ŞİKAYETÇİ VEKİLİ

:

ŞİKAYET EDİLEN İDARE

: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü

ŞİKAYETİN KONUSU

: Şikayet başvurucusu hakkında tesis edilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunun teyidi ve şahsına uygulanan mobbingin son bulmasını sağlayacak tedbirlerin alınması talebinde bulunmaktadır.

ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ

: 9.8.2015

I. USÜL

A. Şikayet Başvuru Süreci:

1) Şikayet başvurusu, 09/08/2015 tarih ve 9079 sayı ile kayıt altına alınan elektronik başvuru belgesi ile yapılmıştır. Şikayet başvurusunun karara bağlanması için 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğin 41/1-a maddesi ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikayetin incelenmesine ve araştırmasına geçilmiş, 2015/4226 şikayet numaralı "Ret Kararı Önerisiyle" Kamu Başdenetçisi' ne sunulmuştur.

B. Ön İnceleme Süreci:

2) Yapılan ön inceleme neticesinde, şikayet konusunun Kamu Denetçiliği Kurumunun görev alanına girdiği, şikayetçinin menfaat ihlali koşulunu taşıdığı, idari başvuru yollarını tükettiği, şikayetin süresinde yapıldığı ve diğer ön inceleme konularında da bir eksiklik bulunmadığı ve dolayısıyla şikayetin incelenmesine ve araştırılmasına engel bir durumun bulunmadığı tespit edilmiştir.

II. OLAY VE OLGULAR

A. Şikayetçinin Konu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları:

3) Şikayet başvurucusu, 2015 tarihli görevlendirme yazısı ile Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü bünyesindeki .... görevlendirildiğini, söz konusu görevlendirmede Üniversitenin hangi şube müdürlüğüne bağlı olarak hangi görevleri yerine getirmesi gerektiğini bilmediği gerekçesiyle BİMER üzerinden şikayet edilen Kuruma başvuruda bulunarak görev tanımını ve bağlı olduğu şube müdürlüğünü sormuştur. Şikayet başvurucusuna BİMER üzerinden gelen 2015 tarihli yazıda? görevlendirmesinin .... yapıldığı ifade edilmiş, şikayetçi bu cevap üzerine görev tanımı hakkında 2015 tarihinde açılan soruşturmaya yönelik yazdığı 2015 tarihli savunmasında bilgi talep etmiş olduğunu ifade ederek şahsına görev tanımının soruşturmaya başlandıktan sonra 2015 tarihinde yapıldığını ve çok geniş bir görevlendirme yapılmak suretiyle mobbinge maruz kaldığı gerekçeleriyle kasti olarak disiplin cezası sonucu doğuran fiili işlemiş olamayacağından bu nedenle hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunun teyidi ile şahsına uygulanan mobbingin son bulmasını sağlayacak tedbirlerin alınmasını talep etmektedir.

B. İdarenin Şikayete İlişkin Açıklamaları:

4) Şikayet başvurusunda yer alan iddialarla ilgili gerekli incelemelerin yapılabilmesi amacıyla Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü ile yazışma yapılarak gerekli bilgi ve belgeler temin edilmiştir. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü'nün 2015 tarihli ve .... sayılı yazısında?

4.1) Şikayet başvurucusu ..' nin birim amirinin suç teşkil eden eylemi, üst amire bildirmesi üzerine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesi ile Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği' nin 17 inci maddesi gereğince ilgili hakkında disiplin soruşturması açılmış olduğu,

4.2) Tarafsız bir soruşturmacı tayin edilerek usulüne uygun yapılan soruşturma sonucunda, ilgilinin Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği' nin 8 inci maddesinin (a) bendinde belirtilen "Kasıtlı olarak? verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, göreviyle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak veya hor kullanmak," fiillerine istinaden "aylıktan kesme", cezası teklif edildiği, disiplin suçu teşkil eden eylemden dolayı ilgilinin savunmasının alındığı, daha önceki çalışmaları sırasında disiplin cezası almış olması nedeniyle, Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği' nin 16 ncı maddesi uygulanmayarak soruşturmacının teklif ettiği "aylıktan kesme" cezasının verildiği ifade edilmiştir.

C. Olaylar:

5) Şikayet başvurucusu? 2015 tarihli yazıyla Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü bünyesindeki ... görevlendirilmiştir. Şikayetçi hakkında Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği' nin 8. maddesinin (a) bendinde belirtilen "Kasıtlı olarak? verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, göreviyle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak veya hor kullanmak" fiilinin birim amiri tarafından 2015 tarihli ve ... sayılı yazıyla üst amire bildirmesi üzerine şikayetçi hakkında yapılan inceleme neticesinde ilgilinin yaptığı eylemin sabit olduğu görülerek 2015 tarihli ve .... sayılı yazıyla mezkür yönetmeliğin 17 nci maddesine istinaden ilgili hakkında 2015/.. no.lu soruşturma dosyası kapsamında disiplin soruşturması açılmıştır.

5.1) 2015 tarihli ve .... sayılı yazıyla söz konusu disiplin soruşturmasına yönelik olarak tarafsız bir soruşturmacı tayin edilmiş, soruşturmacı ilgili disiplin soruşturması kapsamında? 2015 tarihli ve ... sayılı yazıyla şikayetçinin yazılı ve sözlü savunmasını istemiş, ..,.. ve .. sayılı yazılar ile tanık ifadelerine başvurmuş, Personel Daire Başkanlığından şikayetçinin sicil özetlerini istemiş ve .. sayılı yazıyla da ... Başkanlığından görevlendirme yazısını talep etmiştir.

5.2) Soruşturmacının talepleri doğrultusunda şikayet başvurucusu 2015 tarihinde sözlü, 2015 tarihinde ise yazılı olarak hakkındaki iddialara yönelik savunmasını vermiştir. Söz konusu savunmalarda özetle? 2015 tarihinde Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü bünyesindeki ... görevlendirilmesine rağmen ... olarak hangi görevleri yapması gerektiğini bilemediğini ve 2015 tarihine kadar daire başkanı tarafından verilen sözlü emirleri yerine getirdiğini 2015 tarihinde de yazılı görevlendirme yapılmaksızın e-posta aracılığıyla ... ve ..... şantiyesinde görevli olduğunun iletildiğini ancak bu iletide de açıkça görevlerinin yer almadığını hakkındaki soruşturmaya 2015 tarihinde başlanıldığını görev tanımının ise soruşturmaya başlandıktan sonra 2015 tarihinde yapıldığını ve çok geniş bir görevlendirme yapılmak suretiyle net bir görev tanımının olamadığını bu sebeple de kasti olarak disiplin cezası sonucu doğuran fiili işlemiş olamayacağını hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunu ifade etmiştir.

5.3) Bu iddiaların yanı sıra görevlendirmesinin 2015 tarihinde yapıldığını, soruşturmanın ise 2015 tarihinde açılması nedeniyle zaman aşımına uğradığını, görevinin açıkça ortaya konmamasına rağmen günde bir kez görev yerine gittiğini ve bu sebeplerle şahsına verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunu ifade etmiştir.

5.4) Soruşturmaya ilişkin olarak soruşturmacı tarafından tanık ifadelerine başvurulmuş ve 2015/.. no.lu dosya kapsamında dinlenen tanıklar (3 kişi) ifadelerinde özetle: şikayetçinin mesai saatlerinde Bakım Onarım ve İşletme Şube Müdürlüğüne ait odada oturduğunu, bazı saatlerde odadan dışarı çıktığını ancak nereye gittiğini bilmediklerini, şikayetçinin .... binasına gidip gitmediği konusunda ise? gittiğini görmediklerini ve gittiğinden haberleri olmadıklarını ifade etmişlerdir.

5.5) Yukarıda belirtilen olaylar neticesinde şikayet başvurucusu 2015 tarihinde idari başvuru yollarını tüketmiş olarak Kurumumuza elektronik başvuru yoluyla başvuru yapmıştır.

D. Kamu Denetçisi Muhittin Mıhçak'ın İnceleme ve Araştırma Bulguları

6) Şikayet konusuna ilişkin olarak idareden bilgi ve belgeler talep edilmiş, ilgili idarece kararın 4 üncü paragrafında açıklanan bilgi ve belgeler gönderilmiştir.

III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. İlgili Mevzuat:

7) 2709 sayılı T.C. Anayasasının "Dilekçe, bilgi edinme ve Kamu Denetçisine başvurma hakkı" başlıklı 74 üncü maddesinde?" ..herkes bilgi edinme ve Kamu Denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler.."Hükmünü amirdir.

8) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun "Disiplin ve Ceza İşleri" başlıklı 53 üncü maddesinin b fıkrasında? " Öğretim elemanları, memur ve diğer personele uygulanabilecek disiplin cezaları uyarma, kınama, yönetim görevinden ayırma, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve kamu görevinden çıkarma cezalarıdır..."Hükmündedir.

9) Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin "Aylıktan Kesme" başlıklı 8 inci maddesinde? "Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller" alt başlığının a bendinde: "Kasıtlı olarak? verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak veya hor kullanmak", "İyi Halin Değerlendirilmesi" başlıklı 16 ncı maddesinde? "Geçmiş hizmetleri sırasında çalışmaları olumlu olan veya ödül veya başarı belgesi alan yönetici ve öğretim elemanları ile memurlar ve diğer personel için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir." hükmü,

Aynı Yönetmeliğin "Zamanaşımı" başlıklı 19 uncu maddesinde? "Bu yönetmelikte sayılan disiplin suçu niteliğindeki fiil ve halleri işleyenler hakkında bu fiil ve hallerin işlenildiğinin soruşturmaya yetkili amirlerce öğrenildiği tarihten itibaren? Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar." Hükümleri yer almaktadır.

10) 8/03/2011 tarih ve 3351 sayılı "İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi" konulu Başbakanlık Genelgesi'nde? "Kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre çalışanın aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkan psikolojik tacizin önlenmesi gerek iş sağlığı ve güvenliği gerekse çalışma barışının geliştirilmesi açısından çok önemlidir." Şeklindedir.

11) 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun "Amaç"başlıklı 1 inci madddesinde? "Bu kanunun amacı? kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikayet mekanizması oluşturmak suretiyle, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını? insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönünden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmak üzere Kamu Denetçiliği Kurumunu oluşturmaktır." Hükmü yer almaktadır.

12) Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Tavsiye Kararı" başlıklı 32 inci maddesinde? "İnceleme ve araştırma sonucunda şikayetin yerinde olduğu kanaatine varılması halinde tavsiye kararı verilir. Kararda idare hakkında aşağıdaki tavsiyelerden bir veya bir kaçına yer verilir: a) Hatalı davranıldığının kabulü... (3) İlgili merci, tavsiye doğrultusunda tesis ettiği işlemi, aldığı önlemi veya tavsiye edilen çözümü uygulanabilir nitelikte görmediği takdirde bunun gerekçesini otuz gün içinde Kuruma bildirir." Hükmünü amirdir.

B. Şikayet Konusuna İlişkin Uygulamalar:

13) Danıştay 10 uncu Dairesi'nin 15/02/1990 tarihli ve E: 1989/2490, K: 1990/270 sayılı kararında? "...ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kesinleşen disiplin cezaları, doktrin ve uygulamada kabul edildiği üzere, disiplin cezalarını veren idari merciler yönünden de bağlayıcı ve kesin niteliktedir. İdari mercilerin, vermiş oldukları disiplin cezalarını geri almaları, verdikleri disiplin cezası yerine başka bir disiplin cezası verme yoluna gitmeleri kural olarak olanaksızdır. " demek suretiyle ilgili idare mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

14) Danıştay 8 inci Dairesi'nin 12/10/1998 tarihli ve E: 1998/4988, K: 1998/3015 sayılı kararında? "Kamu hizmetinin belli bir düzen içerisinde yürütülmesi için gerekli önlemlerden olan disiplin cezası, niteliği gereği öteki idari işlemlerden farklıdır. Disiplin cezası vermeye yetkili organlar, bu organların oluşumu, çalışma usulü, karar oluşturulması, bu kararlara itiraz ve bütün bu sürecin her aşaması için öngörülen süre koşulları ile disiplin cezası işlemi sıkı şekil şartına bağlı olarak uygulanabilmektedir. Bu özellik, disiplin cezasının yeni bir idari işlemle ortadan kaldırılmasına engeldir. Ceza ancak bir yargı kararı yahut yasama tasarrufu ile iptal edilebilir veya ancak disiplin cezasının ağırlığına göre, belli süreler geçtikten sonra sicil dosyasından silinmesi atamaya yetkili amirden istenebilir..." değerlendirmesi yer almaktadır.

15) Yargıtay 9 uncu Hukuk Dairesinin 23/06/2008 tarih ve E: 2007/42976 K: 2008/17137 sayılı Kararında? "Dinlenen tanık anlatımlarına göre, davacının işyerinde amirlerinin sözlü saldırı ve hakaretlerine maruz kaldığı, kişilik haklarının çiğnendiği, çalışma arkadaşları arasında küçük düşürüldüğü sabittir. Bu davranışlar, isçiyi yıldırmaya, psikolojik baskı uygulayıp genellikle de işten ayrılmasını sağlamaya yönelik davranışlar olup davacı isçinin, mesai sonrasında ağlama krizine girmesi, psikolojik tedavi görmesi, rapor alması da bu kanaati kuvvetlendirmektedir. Mobbing kavramı, işyerinde bireylere üstleri, eşit düzeyde çalışanlar ya da astları tarafından sistematik bicimde uygulanan her tur kötü muamele, tehdit, şiddet, aşağılama gibi davranışları içerir. Olayda, davacıya üstleri tarafından kötü muamele yapılıp aşağılanarak psikolojik taciz uygulandığı, verilen haksız disiplin cezaları ile iş akdinin feshi yoluna gidildiği, dolayısıyla geçimini emeğiyle çalışarak kazanan davacı işçinin maddi ve manevi kayba uğratıldığı belirlenmiştir."

C. Kamu Denetçisi Muhittin Mıhçak'ın Kamu Başdenetçisi'ne Önerisi

16) Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde? şikayet konusu olayın hukuka ve hakkaniyete uygun olduğu değerlendirilerek şikayetin reddi yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi'ne sunulmuştur.

D. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme:

17) Şikayet başvurucusu 3 numaralı paragrafta açıklandığı üzere? İdare tarafından tesis edilen ve kasti olarak disiplin cezası sonucu doğuran fiili işlemiş olamayacağından bahisle hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunun teyidi ile şahsına uygulanan mobbingin son bulmasını talep etmektedir.

18) Disiplin cezaları, gerek yargı kararlarında gerekse doktrinde belirtildiği gibi kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla? kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin emrettiği ödevleri yerine getirmeyen, uyulmasını zorunlu kıldığı hususlara uymayan ve yasakladığı işleri yapan devlet memurlarına durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre verilen cezalardır. Disiplin soruşturmasının ise, hukukun genel ilkeleri çerçevesinde ve tarafsız bir şekilde, suç konusu olayı incelemek, lehte ve aleyhte tüm delil ve bilgileri toplamak, konuyla ilgili bilgisi bulunan kişilerin ifadelerini ve kişinin savunmasını almak suretiyle yapılması gerekmektedir.

19) 13 ve 14 numaralı paragraflarda açıklanan Danıştay Kararlarında da belirtildiği üzere, kamu hizmetinin belli bir düzen içerisinde yürütülmesi için gerekli önlemlerden olan disiplin cezası, niteliği gereği öteki idari işlemlerden farklıdır. Disiplin cezası vermeye yetkili organlar, bu organların oluşumu, çalışma usulü, karar oluşturması, bu kararlara itiraz ve bütün bu sürecin her aşaması için öngörülen süre koşulları ile disiplin cezası işlemi sıkı şekil şartına bağlı olarak uygulanabilmektedir.

20) Şikayet başvurucusunun soruşturmanın zamanaşımına uğradığına yönelik iddiaları bakımından? 9 numaralı paragrafta belirtilen mevzuat hükümleri gereğince şikayetçinin görevlendirmesi ucu açık açık bir şekilde, sınırları çizilmeden 2015 tarihinde yapıldığı, disiplin soruşturmasına konu fiilin idarece öğrenildiği 2015 tarihinden itibaren zamanaşımının işlemeye başladığı soruşturma izninin ve soruşturmanın 2015 tarihinde başlatıldığı, başvurucunun zamanaşımı olduğu iddiasını belgelendirip, delillendiremediği, idarenin fiili öğrendiği tarihin aksine daha önce öğrendiğine dair dosyada bilgi, belge ve delile rastlanmadığı anlaşıldığından şikayet başvurucusunun soruşturma zamanaşımına yönelik iddialarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

21) Şikayet başvurucusunun tarafına mobbing yapıldığı iddialarına yönelik olarak yapılan değerlendirmede ise? Mobbing "İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan? mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren? kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünü" olarak tanımlanmış, mobbingin unsurları olarak? işyerinde gerçekleşmesi, sistemli bir şekilde yapılması, süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanması, kasıtlı yapılması, yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olması, mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkması hususları sayılmıştır. [Bkz, İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi, Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Mayıs 2014)] 10 numaralı paragrafta açıklanan"İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi" konulu Başbakanlık Genelgesi ve 15 numaralı paragraftaki Yargıtay Kararında belirtilen aşağılanma, küçümsenme, kötü muameleye tabi tutulma vb. nitelikleri taşımadığı, dolayısıyla yapılan görevlendirmeyle şikayetçiye yönelik psikolojik baskının (mobbing) oluşmadığı, ayrıca mobbingin unsurları açısından yapılan değerlendirme sonucunda şikayetçiye yönelik gerçekleştirilen fiillerin sistemli bir şekilde yapılması, süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanması unsurlarını taşımadığı belirlenmiştir. Şikayet başvurucusunun şahsına mobbing uygulandığı yönündeki iddiasını belgelendiremediği gibi ayrıca dosya içerisinde şikayet başvurucusuna psikolojik taciz uygulandığına dair herhangi bir bilgi, bulgu ve delil tespit edilemediği, başvurucun da belgeleyip, delillendiremediği tüm dosya kapsamı ile anlaşıldığından bu talebinin reddi gerekmiştir.

22) Şikayet konusu somut olayda? şikayet başvurusuna konu olan disiplin soruşturmasında değerlendirilen deliller neticesinde? şikayetçinin görevlendirmesinin Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü bünyesindeki ... binasına yapıldığı, anılan görevlendirmenin ayrıntılı olarak yapılmayarak ilgilinin .... binasına gönderildiği, şikayetçinin hangi konularla ilgili görevlendirildiğini bilmediği ve bilmediği bir görevi neticesinde disiplin cezasına konu fiili kasti olarak nasıl gerçekleştirebileceği belli olmadığı ve genel bir görev tanımıyla görevlendirildiği, başvurucunun itirazı üzerine net görev tanımının yapılıp bildirildiği, bir yerde idarenin bu eksikliğini fark ettiği, göreve gitmemesinden dolayı hangi işlerin aksadığı, yapılmadığı, idarenin bundan zarara uğrayıp uğramadığının idarece belirlenip belgelendirilmediği, başvurucunun iyi niyet kuralı gereği idare tarafından uyarılmadığı, bunun idare tarafından iddia dahi edilmediği, iddia edilse dahi belgelendirmesi gerektiği, yine hangi aksaklıkların oluştuğunun da idare tarafından somut delillerle ortaya konulamadığı bu nedenle disiplin cezası işleminin sebep unsurunun yasal ve makul bir gerekçeyle izah ve ispat edilemediği açıktır.

23) Şikayet başvurucusuna verilen disiplin cezası kapsamında idarenin şikayetçinin görev tanımına ilişkin görev yazısını soruşturmaya başladıktan sonra şikayetçiye ilettiği bu sebeple disiplin cezasına ilişkin delillendirmenin eksik olduğu, yapılan idari işlemin hatalı olduğu, idarenin disiplin cezası işleminin mer'i hukuk çerçevesinde hukuka uygunluğu değerlendirildiğinde, şikayetçiye verilen aylıktan kesme disiplin cezasının hukuka uygun olmadığı, disiplin soruşturması raporuna istinaden disiplin amiri tarafından uygulanan aylıktan kesme cezasının, her ne kadar disiplin amirinin takdir hakkı kapsamında uygulandığı belirtilse de sebep ve konu unsuru arasında illiyet bağının somut delillerle ortaya konulamadığı, idari işlemin unsurları ve idare hukukunun genel ilkeleri yönünden hukuka uygun olmadığı? ancak ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kesinleşen disiplin cezalarının disiplin cezalarını veren idari merciler yönünden kamu otoritesi, idarede istikrar ve hukuk güvencesi vb.nedenlere bağlı olarak herkes açısından bağlayıcı ve kesin nitelikte olduğu 13 ve 14 numaralı paragraflarda belirtilen Danıştay Kararlarında açıklandığı üzere disiplin cezalarının iptalinin idare tarafından yapılamıyacağı gibi, Kurumumuzca da iptalinin önerilemiyeceği, ancak idarenin bu konuda hatalı davrandığı tespiti sonucuna varılmıştır.

24) Yukarıdan bu yana yapılan açıklamalar, anılan mevzuat hükümleri, idarenin cevabi yazıları, yargı kararları ve tüm dosya birlikte değerlendirildiğinde? Kanunların ve alt düzenlemelerin muhatapları tarafından şüpheye mahal bırakılmaksızın açık olarak tanımlanması ve görev sınırlarının çizilmesi gerektiği buna göre sorumlu bireylerin görevlerinde hangi sınırlar içinde hareket edeceğini bilmesi gerektiği, İdare tarafından soruşturma tarihinden sonra tevdi edilen görev tanımının net ve anlaşılabilir olmadığı dolayısıyla başvurucununnerede, ne zaman, hangi işleri yapacağını bilmesi gerektiği, nitekim yukarıda ifade edildiği üzere şikayet başvurucusunun tekrar BİMER'e başvurması sonucunda hatasını anlayan idarenin bu defa ayrıntılı görev tanımı tebliğ ettiği anlaşılmıştır.

Diğer yönden İdare başvurucu hakkında disiplin cezası uygularken öne sürdüğü: "Kasıtlı olarak? verilen bu emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, göreviyle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak veya hor kullanmak," iddiası ile ilgili ortaya bu cezanın verilmesini gerektirecek hiçbir bilgi, belge, tutanak, tanık beyanı, delil ortaya koyamadığı, idarenin mücerret bir suçlama üzerine başvurana geçmişte disiplin suçu olduğu gerekçesiyle aylıktan kesme gibi ağır bir yaptırım uyguladığı? disiplin cezasının iptalinin önerilemeyeceği ancak söz konusu idari işlemin hukuka aykırılığı ve idarenin hatalı davrandığının kabulü gerektiği yönünde tavsiye verilmesi ve şikayet başvurucusunun kendisine mobbing uygulandığı yönündeki iddialarının ise 21 numaralı paragrafta açıklanan gerekçelerle reddedilmesi sonuç ve kanaatine varılmıştır.

E. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme

25) T.C. Anayasasının "Kanun Önünde Eşitlik" başlıklı 10 uncu maddesinde ifadesini bulan kanun önünde eşitlik ilkesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 13 üncü maddesindeki etkili başvuru hakkının ve 17 inci maddesindeki hakları kötüye kullanma yasağının ihlal edildiğine dair herhangi bir bulgu ve bilgiye rastlanmadığı gibi şikayete konu olayda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde yazılı ve güvence altına alınmış olan başkaca bir insan hakkı ihlalinin tespit edilemediği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

F. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

26) Günümüzde demokratik, modern ve katılımcı yönetim anlayışında idarelerden sadece hukuka uygun hareket etmeleri değil aynı zamanda iyi yönetim ilkelerine de uygun işlem tesis etmeleri beklenmektedir.

27) 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinde: "Kurum inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına davalı adalet anlayışı içinde? kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tulum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetir ve iyi yönetim ilkelerine uyar. " şeklinde yer verilmektedir. Söz konusu Yönetmelik hükmünde yer alan ilkelerin kaynağını teşkil eden Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının 41 inci maddesinde de iyi yönetim hakkından bahsedilmekte olup benzer ilkelere Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen "Avrupa Doğru İdari Davranış Yasasında da yer verilmiştir.

28) Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde? şikayet başvurusu kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin İdare tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, şikayetçinin başvurusu ile ilgili yaptığı itiraza İdare tarafından gerekçeli olarak cevap verildiği böylece "makul sürede karar verme" ilkelerine uygun hareket ettiği, dolayısıyla idarenin bu yönlerden iyi yönetişim ilkelerine uygun davrandığı anlaşılmıştır. Ancak Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü'nün, şikayet başvurucusunun konuyla ilgili ilk başvurusunu gerekçeli olarak reddetmesine rağmen, karara karşı başvuru yolunu göstermediği belirlenmiştir. İyi yönetişim ilkelerinde vurgulanan "karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi" ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, İdarenin bundan böyle bu ilkelere de uyması beklenmektedir.

IV. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması

29) 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin binci fıkrası uyarınca, başvurunun Kurum tarafından reddedilmesi halinde, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden? tavsiye kararı verilmesi üzerine, ilgili idare tarafından otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylemde bulunulmaz ise, durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır.

B. Yargı Yolu

30) 2709 sayılı 1982 Anayasası'nın "Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması" başlıklı 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında, "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır." hükmü yer almakta olup, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili idarenin eylem ve işlemlerine karşı 60 günlük dava açma süresinden arta kalan süre içinde Kayseri İdare Mahkemesi'ne yargı yolu açıktır.

V. KARAR

Yukarıda açıklanan gerekçeler ve dosya kapsamına göre, ŞİKAYETİN KISMEN REDDİ KISMEN KABULÜNE,

1) Şikayet başvurucusunun kendisine mobbing uygulandığı yönündeki iddialarının yukarıda açıklanan gerekçelerle REDDİNE,

2) Şikayet başvurucuna yönelik tesis edilen disiplin cezasının hukuka aykırı olduğu tespit edildiğinden, şikayet başvurucusuna yönelik olarak sıralı amirlerin söz konusu idari işlemde hatalı davranıldığının kabul etmesi ve yasal süresinde bunu Kuruma bildirmesi yönünde NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,

3) Yukarıda anılan Kanunun 20 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü'nce bu karar üzerine tesis edilecek işlem ya da tavsiye edilen çözümün uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde gerekçesinin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Bu kararın şikayet başvurucusu ve NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ'NE tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi'nce karar verildi.

M.Nihat ÖMEROĞLU

Kamu Başdenetçisi