İşkence ve kötü muamelede etkili soruşturma kararı

Anayasa Mahkemesi, bir mahkumun cezaevinde orantısız güç kullanılması ve üç gün süresince havalandırması olmayan bir yerde tutulma şikayetlerinin etkili soruşturulmamasını hak ihlali saydı. Yüksek Mahkeme, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapmak üzere kararı ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına göndererek başvurucuya 2 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.

Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararına göre, Tekirdağ 1 No'lu F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda tutuklu olarak bulunan T.G. 2012 yılı Aralık ayında Kocaeli 2 No'lu F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'na sevk edildi. Buradaki mahkum kabul bölümünde kurum personelince çıplak olarak üst aranması yapılmak istendiğini ve karşı çıkması nedeniyle de darbedildiğini ileri süren T.G. daha sonra da havalandırması olmayan bir yerde üç gün tutulduğunu öne sürdü.

Şikayetçi olması üzerine başlatılan soruşturma kapsamında Kandıra Cumhuriyet Başsavcılığınca kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi.

T.G. darp ve işkenceye maruz kaldığı, şikayetleriyle ilgili etkili soruşturma yapılmadığı bu nedenle haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu.

Anayasa Mahkemesi, çıplak arama yapıldığı iddiasını "açıkça dayanaktan yoksun olması" nedeniyle kabul edilemez buldu.

Orantısız güç kullanılarak üç gün boyunca havalandırması olmayan bir yerde tutulma şikayetlerinin etkili soruşturulmamasını hak ihlali sayan Yüksek Mahkeme, başvurucuya 2 bin lira manevi tazminat ödenmesine ve yeniden yargılama yapılmasına karar verdi.

Resmi soruşturma yürütme zorunluluğu

Yüksek Mahkemenin kararında devletin kişinin maddi manevi varlığını koruma hakkı kapsamında sahip olduğu pozitif yükümlülüğün bir de usul boyutunun bulunduğu belirtilerek, bu yükümlülük çerçevesinde devletin doğal olmayan her türlü fiziksel ve ruhsal saldırı olayının sorumlularının belirlenmesini ve gerekiyorsa cezalandırılmasını sağlayacak etkili bir resmi soruşturma yürütmek zorunda olduğu vurgulandı.

Kararda, bu tarz bir soruşturmanın temel amacının, söz konusu saldırıları önleyen hukukun etkin şekilde uygulanmasını güvenceye almak ve kamu görevlilerinin ya da kurumların karıştığı olaylarda, bunların sorumlulukları altında meydana gelen olaylar için hesap vermelerini sağlamak olduğu kaydedildi.

Yürütülecek ceza soruşturmalarının sorumluların tespitine ve cezalandırılmalarına imkan verecek şekilde etkili ve yeterli olması gerektiğine işaret edilen kararda, kötü muamele iddialarının gerektirdiği soruşturmanın bağımsız şekilde hızlı ve derinlikli yürütülmesinin zorunlu olduğu ifade edildi.