Türkiye-Rusya-ABD üçgeninde neler oluyor?

PINAR ERBAŞ

Sınırlarımızda yaşanan insanlık trajedisine hepimiz tanığız. Milyonları ağırladık daha kapıda nicesi var... Ege'yi aşıp kendini bir şekilde Yunanistan kıyılarına atanların hedefi Avrupa. Fakat akın akın gelen bu göç karşısında ne yapacağını şaşırmış durumda olan bir AB var karşımızda. Karşılıklı açıklamalar, sert esen diplomatik rüzgarlar... Sınırları tel örgülerle kapamaktan tutun da, topraklarından kopup gelenlerin yanlarında getirilebildikleri ziynet eşyalarına el koymaya varıncaya kadar türlü muamelelere şahit olduk. Ve tabii savaşın sürdüğü, dramın esas kaynağı Suriye... Halep'teki çatışmaların artmasıyla sınırımıza dayanan sığınmacılar için BM "Türkiye kapıları açmalı" diyor. Ancak Avrupa'ya giden sınırları da açmamız hoş karşılanmıyor. Peki bu işin sonu ne olacak, Türkiye ne yapmalı ve daha gündemdeki tartışılan pek çok soruyu AB eski bakanı, akademisyen Prof. Beril Dedeoğlu'na sordum...

AB'nin çok tartışılan 'göçmenler için 3 milyar euro verelim, işin içinden çıkalım' tutumundan başlayalım...

Türkiye sığınmacı politikasını 'AB bize para verir mi' diye başlatmadı. Ayrıca 3 milyar euro'nun bu kadar şişirilip söylenmesine de gerek yok. Devede kulak bir miktar. Üstelik kendi sivil toplum kuruluşlarımızla çalışırız, proje getirin, onaylarsak para veririz diyorlar. Türkiye sonunda "Bu pazarlık edilecek bir konu değil. Zaten gırtlağımıza kadar borçlanıp bu işi yapmışız" dedi. Ama masayı devirmek yanlış olur. Ortak bir plan oluşturulmak zorunda.

Almanya, her AB ülkesinin kotalar oranında mülteci kabul etmesini öneren ülke. Angela Merkel'in Türkiye ziyaretlerini sıklaştırmasından yola çıkarak soruyorum; iyi bir arabulucu olabilir mi sizce?

Beklenen bu. Merkel, Türkiye'yi de içine alarak ortaklaşa bir karara varılmazsa bu sorunun artık altından kalkamayacakları bir dehşete dönüşeceğinin farkında. Diğer AB ülkeleri de 'Merkel sen iyi gidiyorsun, bu oyunu sen yönet' diyor.

Diyor ama Merkel kendi ülkesinde de göçmen politikalarından dolayı eleştirilir bir boyuta geldi, kan kaybetti.

Tam da bu yüzden, içinde bulunduğu sıkışmışlıktan kurtulmak için bu işi iyi yönetmek istiyor. Öte yandan Merkel'e "kaptan sensin" demek "bu işin mali sorumluluğunu da üstlen" demektir. Almanya buna razı olursa hiç kuşkunuz olmasın uzun vadede diğer Avrupalı ortaklarından bu parayı geri alır.

Nasıl?

Almanya'nın politikası budur. Bir tür avans verir. Sonra geri alır. Yunanistan'ın nasıl battığını hatırlayın...

AVRUPA'NIN YAŞADIĞI; ORTAÇAĞ ŞATO SENDROMU

Avrupa "aman bize sinirlenip göçmenleri bize yollamasınlar" diye; düşünce özgürlüğü, demokratikleşme gibi eskiden iç siyasetimizde eleştirdiği konulara bile ses çıkarmıyor gibi bir algı var...

Bir şeyler görmezden gelinmiyor, öncelikler farklı diyelim. Ki bunda şaşılacak bir şey yok. Devletler arasında bölgesel, ulusal çıkarlar vardır. Duygusal eğilimler, sempatiler üzerinden siyaset kurulmaz.

Danimarka'da sığınmacıların ziynet eşyalarına el koymaktan tutun da daha pek çok insanlık dışı muamele izledik. Hani Avrupa medeniyetlerin beşiğiydi?

Akıllara ziyan bir tutumları var. Yabancılardan izole, kendine dünyadan ayrı, özel bir istikrar adası muamelesi yapmak etrafını surla çevirmek demektir. Eski tip şatolar gibi... O suru çevirdiğin zaman kendini de içeri hapsetmiş olursun. Dışarıda ne olup bittiğinden giderek kopar ve korkarsın. Bugün Avrupa'nın yaşadığı tam da bu; ortaçağ şato sendromu.

Sonucu ne olur?

Tarihleri bu tutumun ne kadar yanlış olduğunu kanıtlayan örneklerle dolu. Bütün savaşlar tam da bu ortamda çıkmış. Bir insanlık göçü var. Akın akın geliyorlar. Ben ve öteki anlayışını ne kadar sürdürebilirsiniz ki?

İslami terör tehdidini gerekçe gösterip, "Gelmesinler" diyen ülkeler de var.

Bugünün ötekisi İslam toplumları. İçe kapanıp kendinizi korumaya yöneldiğinizde, karşı tarafta kim üste çıkıyorsa onu kötü ilan edersiniz. Göç eden, radikal İslami terör yapan onlar. Dolayısıyla da kötü oluyorlar. Avrupa'da Müslümanların azınlık kalması isteniyor. Ya da görüntü olarak Müslüman olduğu anlaşılmayacak şekilde yaşayanlara izin vermek istiyorlar. Bu, üstüne siyaset kurulabilecek bir şey değil.