'Uzlaşma'yı bilmiyoruz

Barış Kılıç

Adalet Bakanlığı istatistiklerine göre, 2014'te Türkiye'de 2 milyon 928 bin 280 kamu davası açılırken, uygulanmasına 2005'te başlanan ve suçun işlenmesi sonrasında fail ve mağdur arasındaki çekişmenin mahkemeye gidilmeden çözülmesini amaçlayan "uzlaşma" uygulamasıyla sadece 8 bin 998 şikayet sonuçlandırıldı.

Türkiye'de, ceza hukuku alanında alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olan "uzlaşma" müessesesinin uygulanmasına 2005'te başlandı. Uygulamayla suçun işlenmesinin ardından fail ve mağdur arasındaki çekişmenin mahkemeye gidilmeden çözülmesi, adaletin sağlanması, mağdurun tatmin edilmesi ve mahkemelerin dosya sayısının artmasının önüne geçilmesi amaçlanıyor.

"Uzlaşma"da taraflar, mağdurun zararının giderilmesi hususunda anlaşmaya varmaya çalışıyor. Anlaşma, mağdurun zararının giderilmesi, miktar tazminat ödenmesi şeklinde olabileceği gibi, mağdur veya toplum için kamu hizmetinde bulunulması ya da hukuka uygun başka herhangi bir edim şeklinde de olabiliyor.

"Uzlaşma" sırasında eğitimli ve gönüllü uzlaştırmacılar, tarafların anlaşmaya varmalarına yardımcı oluyor.

Verilerde, soruşturma ya da dava konusu edilen suçların kaçının şikayete bağlı olduğu belirtilmiyor. Bununla birlikte "uzlaşma" yoluna pek başvurulmadığı da sayılardan anlaşılıyor.

Zira 2014'te, toplam takipsizlik kararının yalnızca 8 bin 998'inin "uzlaşma" nedeniyle verildiği istatistiklerde yer alıyor.

"Uzlaşma" kararlarından örnekler

Ankara'da sonuçlanan bazı "uzlaşma" kararları şöyle:

- A.D.M, trafik kazası sonucu kendisini yaralayan M.C'den "taksirle yaralama" suçu kapsamında şikayetçi oldu. A.D.M, kendisine 4 bin lira ödemesi karşılığında M.C. ile uzlaştı.

- S.A, kullandığı otomobille çarptığı Ş.İ.G. adlı kadının yaralanmasına neden oldu. Konunun uzlaştırmacıya iletilmesinin ardından şikayetçi kadın, "maddi ve manevi tazminat talebinin olmadığını ancak S.A'nın bundan sonra daha dikkatli ve özenli araç kullanması için uyarıcı nitelikte olması bakımından herhangi bir kuruma bağış yapmasını ve makbuzu getirmesini" istedi. S.A'nın Mehmetçik Vakfına 100 lira bağış yapmasının ardından taraflar uzlaştı.

- S.B'nin darbettiği A.D, "uzlaşma" aşamasında, "Tek koşulla uzlaşmayı kabul edebilirim. Benden özür dilesin. Yaptığının insan onurunu zedeleyen bir davranış olduğunu anlasın ve benden uzak dursun" dedi. S.B. ise olay nedeniyle üzüntüsünü dile getirdi ve şikayetçiden "gönülden" özür diledi.

- S.A. adlı kadının çocuğunun üzerine apartmanın garaj kapısı düştü. Apartman yöneticisi A.Y'den şikayetçi olan kadın, daha sonra, "Oğlum yaralandı ama biz ucuz atlattık. Yarın başkasının da başına gelebilir ve bizim kadar şanslı olmayabilir. Kapı sağlamlaştırılırsa uzlaşırım" talebinde bulunu. Apartman yöneticisinin kapıyı tamir ettirip, sağlamlaştırdıktan sonra şikayet uzlaşmayla sonuçlandı.