Sağlık Bakanlığı, Gerçek Dışı Her Habere Dava Açacak

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sayı : B.10.0.THG.0.10.00.15/2605 - 21130
Konu : Basın ve yayın organlarında yer alan gerçek dışı
haberlere karşı başvurulacak hukuki yollar
13.11.2006

GENELGE
2006/112

Bakanlığımız sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılan denetim sonucu müfettişlerce düzenlenen raporlarda Bakanlığımız sağlık kurum ve kuruluşlarında verilen hizmetler ile ilgili ?polemik üsluplu olduğu, gerçeği yansıtmadığı ve maksatlı olduğuna kurumları tarafından kanaat getirilen haberlerle ilgili olarak hukuki yollara başvurmanın usul ve esaslarını belirlemeye yönelik çalışmaların başlatılması? istenmiştir.

Bilindiği üzere Bakanlığımıza bağlı sağlık kurum ve kuruluşlarının iş ve işlemleri hakkında yazılı ve görsel yayın organlarında zaman zaman haberler yer almakta; bu haberlerden bazıları ise hiçbir araştırma yapılmaksızın yayımlanan ?gerçeğe aykırı haber? niteliği taşımakta olup; gerçeğe aykırı olan bu tür haberler için 5187 sayılı Basın Kanunu ve 3984 sayılı Radyo ve televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunu gereği ?cevap ve düzeltme hakkı? bulunmaktadır.

Bu çerçevede, görsel basında yer alan haberler bakımından 13.04.1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunu hükümleri cari olup; anılan Kanunun ?Düzeltme ve Cevap Hakkı? başlıklı 28 inci maddesinde ?Gerçek ve tüzelkişilerin kişilik haklarına saldırı teşkil eden yayınlar ile gerçeğe aykırı olduğu iddia edilen yayınlara karşı cevap ve düzeltme hakkı tanınması için ilgililer yargı yoluna başvurabilirler.
Yayın kuruluşları yaptıkları her yayının bandını bir yıl muhafazaya mecburdur. İlgili dava açmaya esas olmak üzere, yazılı olarak üst Kurula başvurarak yayın bandından ücretini ödeyerek bir kopya isteyebilir.
Yargıya yapılan başvuru üzerine yargı gerekli incelemeyi yapar. Başvuru yerinde görülürse düzeltme ve cevap, saldırı teşkil eden veya gerçeğe aykırı yayının yapıldığı aynı saatte, aynı program içinde yayınlanır. Yayın süresi ve şeklini halin icabına ve delillere göre hakim takdir eder.
Kişilerin yargıya başvurmaları yayından itibaren 10 gün içinde yapılır. Mahkeme 3 gün içinde karar verir. Verilen karara karşı tebliğden itibaren 3 gün içinde bir üst mahkemeye itiraz edilebilir. Üst mahkeme 3 gün içinde karar verir. Verilen karar kesindir.
Mahkeme kararı ilgili kuruluşa tebliğ edildiğinin ertesi günü yayın yapılır.? hükmü yer almaktadır.

Buna göre, radyo ve televizyonlarda Bakanlığımız aleyhine gerçeğe uymayan haber yayınlanmasının tespiti halinde; haberin yayımı tarihinden itibaren 10 gün içerisinde cevap ve düzeltme yayınlanmasına karar verilmek üzere ilgili Hazine Avukatlığınca dava açılması gerektiğinden, haberin yayımını müteakip en kısa sürede, ilgili icracı birimce konuya ilişkin bilgi ve belgelerin temin edilerek -Bakanlığımız Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ile koordineli olarak- Cevap ve Düzeltme Metni hazırlanması ve tüm ispatlayıcı bilgi ve belgelerle birlikte Bakanlığımız Hukuk Müşavirliğine intikal ettirilmesi gerekmektedir.

Yine, yazılı basında yer alan haberler bakımından 09.06.2004 tarihli ve 5187 sayılı Basın Kanunu'nun ?Cevap ve Düzeltme? başlıklı 14 üncü maddesinde, "Süreli yayınlarda kişilerin şeref ve haysiyetini ihlal edici veya kişilerle ilgili gerçeğe aykırı yayım yapılması halinde, bundan zarar gören kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay içinde göndereceği suç unsuru içermeyen, üçüncü kişilerin hukuken korunan menfaatlerine aykırı olmayan düzeltme ve cevap yazısını; sorumlu müdür hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün içinde, diğer süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden sonraki ilk nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorundadır.
Düzeltme ve cevapta, buna neden olan eser belirtilir. Düzeltme ve cevap, ilgili yazıdan uzun olamaz. Düzeltme ve cevaba neden olan eserin yirmi satırdan az yazı veya resim veya karikatür olması hallerinde düzeltme ve cevap otuz satırı geçemez.
Süreli yayının birden fazla yerde basılması halinde, düzeltme ve cevap yazısı, düzeltme ve cevap hakkının kullanılmasına sebebiyet veren eserin yayımlandığı bütün baskılarda yayımlanır.
Düzeltme ve cevabın birinci fıkrada belirlenen süreler içinde yayımlanmaması halinde yayım için tanınan sürenin bitiminden itibaren, birinci fıkra hükümlerine aykırı şekilde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün içinde cevap ve düzeltme talep eden kişi, bulunduğu yer sulh ceza hakiminden yayımın yapılmasına veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hakimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, karara bağlar.
Sulh ceza hakiminin kararına karşı acele itiraz yoluna gidilebilir. Yetkili makam üç gün içinde itirazı inceleyerek karar verir. Yetkili makamın kararı kesindir.
Düzeltme ve cevabın yayımlanmasına hakim tarafından karar verilmesi halinde, birinci fıkradaki süreler, sulh ceza hakiminin kararına itiraz edilmemişse kararın kesinleştiği tarihten, itiraz edilmişse yetkili makamın kararının tebliği tarihinden itibaren başlar. " hükmü yer almaktadır. Buna göre, yazılı basında Bakanlığımız aleyhine gerçeğe uymayan haber yayınlamasının tespiti halinde;

l)Haberin yayımı tarihinden itibaren en geç iki ay içerisinde cevap ve düzeltme metni hazırlanarak yayımlanmak üzere noter kanalıyla haberin yayımlandığı basın kuruluşuna gönderilmesi gerektiğinden, haberin yayımını müteakip en kısa sürede, ilgili icracı birimce konuya ilişkin bilgi ve belgelerin temin edilerek -Bakanlığımız Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ile koordineli olarak- Cevap ve Düzeltme Metni hazırlanması ve bunun, Bakanlığımız Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğince noter kanalıyla haberin yayımlandığı basın kuruluşuna gönderilmesi;

2)Düzeltme ve cevabın ilgili basın kuruluşuna tebliğinden itibaren 3 gün içerisinde yayımlanmaması halinde, 3 üncü günün bitiminden itibaren veya usulüne uygun olarak yayımlanmaması halinde ise yayım tarihinden itibaren on beş gün içerisinde dava açılması gerektiğinden; cevap ve düzeltme metninin yayımlanmadığı veya usulsüz yayımlandığı gazetenin asılları ile haberin gerçek dışı olduğuna dair temin edilecek tüm belgelerin, cevap ve düzeltme metninin (yazılı ve disket ortamında) ve Noterden alınacak tebliğ belgesinin -Bakanlığımız Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ile koordinasyon sağlanarak- ivedilikle Bakanlığımız Hukuk Müşavirliğine intikal ettirilmesi;
gerekmektedir.

Bakanlığımıza bağlı sağlık kurum ve kuruluşlarının iş ve işlemleri hakkında yazılı ve görsel yayın organlarında yer alan gerçeğe aykırı haberlere karşı başvurulacak hukuki yollara ilişkin prosedür yukarıda işaret edilen şekilde olup; bu tür haberlerin tespiti halinde, Bakanlığımız aleyhine hak kaybına meydan verilmemesi bakımından ivedilikle Bakanlığımız Hukuk Müşavirliği ve Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.

Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Prof. Dr. Necdet ÜNÜVAR
Bakan a.
Müsteşar