Vergi iadesinde dağ fare doğuracak
YAKLAŞIK 10 gündür, ücretlilere vergi iadesinin kaldırılması tartışılıyor.
İşçi, memur ve bunların dışında ücret geliri elde edenlerin sayısı 10.6 milyon kişi olduğu için, konu geniş bir kesimi yakından ilgilendiriyor. Ailesi ile bu sayı 30 milyonu buluyor.
BAKIN NELER OLACAK
1- 2007 Yılı Güme Gidecek: Vergi iadesi, 2006 yılı sonu itibariyle kaldırılacak. Yerine getirilen "En az geçim indirimi" 2008 yılından itibaren başlayacak. Bu durumda, 2007 yılı ücretliler açısından "kayıp yıl" olacak.
2- Emeklilerin Benzeri Uygulama Olmayacak: Emeklilerin vergi iadesi, 2005 yılı sonu itibariyle kaldırıldığında, emeklilerin aylığına, "vergi iadesi karşılığı" olarak, 2006 yılı başından itibaren, ayrıca yüzde 4 zam yapılmıştı. Ücretlilere, 2007 yılı için bu tür bir zam yapılmayacak. Geçim indirimi de 2008'de başlatılacak.
3- İndirim İşverene Yarayacak: Ülkemizde, 10 işyerinden 9'unda, işverenler işçilerle "Net ücret" üzerinden anlaşıyor. İşçinin vergisi ve SSK'sını işveren üstleniyor. Bu durumda, 2008 yılında uygulanacak "En az geçim indirimi" işverenin vergi yükünü azaltacak. İşçinin ücretine yansımayacak. İşsizliğin yüksek boyutta olduğu ülkemizde, işçinin işverene bu konuda rest çekmesi de çok zor.
4- Ücretlilerin Kaybı Olacak: Orta ve yüksek düzeyde ücret alanların, vergi iadesinin kaldırılmasından dolayı, "parasal kayıpları" olacak. Yeni sistemde, en az geçim indirimi tüm ücretliler için aynı tutar olacak. Oysa, vergi iadesi uygulamasında, herkes ücretinin tutarına göre fiş biriktirip, fazla iade alabiliyordu.
5- Kayıtdışılık Artacak: Vergi iadesinin kaldırılması, ücretli ve ailesinin, fatura ve fiş alma eğilimini azaltacak. Bazı işyerleri, müşterilerine "Vergi iadesi kaldırıldı. Fiş toplamanıza gerek yok" diyebilecek. Konut kiraları, vergi iadesinden yararlandırılmak suretiyle, Maliye'ce izlenebiliyordu. Bundan sonra, gizlenen ya da düşük bildirilen konut kiralarını tespit etmek, zorlaşabilecek.
6- Asgari Ücretin Yarısı Vergi Dışı Olmayabilecek: Yeni sistemde, asgari ücretin yarısının "En az geçim indirimi" olarak, vergi dışı bırakılacağı, eş ve çocukların da geçim indiriminden yararlandırılacağı açıklandı. Çocuklar ve eş de devreye girince, sigorta primi dahil, asgari ücretin yüzde 90'ı vergi dışı oluyor. Bu uygulama, gelir vergisinde 2008 asgari ücreti üzerinden, yaklaşık 7 milyar YTL'lik bir azalma anlamına geliyor. Bunun 3 milyar YTL'si vergi iadesi ödemelerinden telafi edilecek. Ancak kalan 4 milyar YTL de çok ciddi bir tutar. Emeklilere vergi iadesini kaldırtıp, 400 milyon YTL tasarruf sağlatan IMF'nin, en az geçim indirimi tutarının, asgari ücretin yarısına (iki çocukluda ise neredeyse tamamına) bağlanmasına, karşı çıkacağını tahmin ediyoruz.
7- AB'ye Uyum Olmayacak: Vergi iadesini kaldırıp en az geçim indiriminin getirilmesi, AB'ye uyum olarak açıklanıyor. Ancak, AB ülkelerinde durum çok farklı. Örneğin, İngiltere'de 5.035 Sterlin, Almanya'da 15 bin 329 Euro, Fransa'da 5 bin 515 Euro, vergi dışı bırakılıyor. Bunların yanında, Türkiye'deki indirim "çok düşük" kalıyor.
Görüldüğü gibi, vergi iadesinin kaldırılması olayında, dağ fare doğuruyor. Çocuklu evlilerde, asgari ücretin tamamını bulabilen indirim tutarında "geri adım" atılması halinde, tartışmalar çok daha büyüyecek.
Aslında, hem vergi iadesi devam ettirilse hem de en az geçim indirimi getirilse çok daha anlamlı olurdu...