Arılar dedektör köpeklere rakip oluyor

GÖKSEL YILDIRIM

Orta Doğu Teknik Üniversitesinden (ODTÜ) araştırmacılar, narkotik madde ve patlayıcı tespitinde bal arılarının kullanılacağı projeye imza attı.

Uyuşturucu madde kaçakçılığı ile terörizmin tespit ve önlenmesinde teknolojinin yanı sıra koku alma yeteneği güçlü hayvanlardan da yararlanılıyor. Araştırmacılar, bal arılarının bu özelliğini kullanmaya yönelik ABD ve İngiltere'de çalışmalar yürütüyor.

ODTÜ Teknokent bünyesinde Ar-Ge çalışmaları yürüten ODTÜ Biyoloji Bölümü'nden Babür Erdem ve Okan Can Arslan ile Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü'nden Tuğrul Akpolat da Patlayıcı ve Narkotik Madde Saptaması için Bal Arısı Kullanılarak Biyosensör Geliştirilmesi Projesi'yle Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) Bireysel Genç Girişim Programı'ndan yararlanmaya hak kazandı.

Köpeklerin eğitimi yaklaşık 6 ay sürerken arılarda bu süre 15-30 dakikaya iniyor

Genç girişimciler, mevcut araştırmalardan farklı olarak ilk defa bal arıları kullanılarak hem narkotik madde hem de patlayıcı tespiti yapılmasını sağlamayı amaçlıyor.

Projeye göre, patlayıcı ve narkotik maddelerin saptanması için bal arıları kullanılarak mevcut elektronik dedektörlerden bin kat daha hassas portatif dedektör geliştirilecek. Cihaz, dedektör köpeklerle karşılaştırıldığında her ortamda kolayca kullanılabilecek, profesyonel personel gereksinimini ortadan kaldıracak ve çok daha uygun maliyetli olacak. Köpeklerin eğitimi yaklaşık 6 ay sürerken arılarda bu süre 15-30 dakikaya iniyor. Ayrıca köpekler kalabalık, stres gibi koşullardan olumsuz etkilenebiliyor ve alışkın oldukları kişilerle birlikte görev yapabiliyor.

Arılar birçok narkotik ve patlayıcı maddeye klasik koşullandırma yöntemleriyle tepki vermek üzere eğitilecek. Bu eğitim 5 dakikadan kısa sürede kolayca uygulanabilecek. Ayrıca arıları optimum koşullarda tutacak ve görüntü işlemeyle koşullandırıldıkları maddeleri algıladıklarında verdikleri tepkiyi tespit edecek portatif elektronik cihaz üretilecek.