Erken evlilikler çocuk için şiddettir

Hakim kararıyla çocuk yaşta evliliklere izin veren kanun maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararı alan Ankara 10. Aile Mahkemesi, iptal başvurusu gerekçelerini tamamladı. Mahkeme, henüz 13 yaşındaki bir kız çocuğunun evlenmesine izin verilmesine ilişkin davada, çocukların hakim kararıyla evlenmelerine izin veren Türk Medeni Kanunun 124. maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararı almıştı. İptal başvurusunun gerekçelerini tamamlayarak dosyayı Anayasa Mahkemesi'ne gönderen mahkeme, iptal başvurusunda, 'küçük yaşta evliliklerde çocuğun iradesinin özgür ve tam olacağı yönü kuşkulu' tespitini yaparak, özetle şu çarpıcı değerlendirmelerde bulundu:

TEMEL HAKLARIN İHLALİ

İnsan hakları, evrensel beyannamesi evlenme sözleşmesinin ancak evleneceklerin özgür ve tam iradesi ile yapılacağını, yeterince kişilerin olgunlaşmaması halinde iradenin özgür ve tam olmayacağını kabul etmiştir. Bu bağlamda erken evlilikler çocukların temel haklarından yoksun kalmasına neden olmaktadır.

T.C. devleti, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne taraftır. Bu kapsamda, çocuk istismarını etkin şekilde cezalandırılacak yasal düzenlemeleri yapma, bu mevzuatın soruşturma ve kovuşturma uygulamalarında pozitif davranma yükümlülüğü altındadır.

ÇOCUĞA YÖNELİK ŞİDDETTİR

Türkiye'nin kabul ettiği İstanbul Sözleşmesi'ne göre (Kadına yönelik ve aile içi şiddetin önlenmesine yönelik Avrupa Konseyi Sözleşmesi), 18 yaş altındaki her evlilik, erkendir. Erken evlilikler çocuğa yönelik şiddettir. Cinsel sömürüyü de barındırır ve bu sözleşmeyi imzalayan devlet fiziksel, cinsel, ekonomik ve duygusal şiddet türlerini önlemek için yasal önlem almak zorundadır.

EĞİTİM SİSTEMİ DIŞINA İTİLİYORLAR

ANKARA 10. Aile Mahkemesi, aynı iptal başvurusu gerekçelerinde şunlara da dikkat çekti: "Erken evliliklerde çocukların büyük bölümünün eğitim sisteminin dışında kaldığı, bunun psiko-sosyal açıdan eğitimsizliğe, anne çocuk ölümlerine, üreme sağlığı sorunlarına, kadına yönelik şiddet ve psikolojik sorunlar gibi ağır sonuçlara neden olabileceği, uzman görüşlerinde de açıkça belirtilmektedir. Bu nedenle çocukların yüksek yararı göz önünde bulundurularak, erken evliliklere karşı çocukların korunması, kollanması sağlanmalı ve çocuk gelinlerin önüne geçilmesi gerekmektedir."

TACİZCİSİYLE EVLENDİRİLDİ

Dava dosyasına göre, Ankara'da yaşayan 13 yaşındaki H.G. isimli kız çocuğuna cinsel istismarda bulunduğu gerekçesiyle 18 yaşından büyük akrabası A.Ç. hakkında Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. Aile şikayeti geri çekip kızlarının A.Ç. ile evlenmesine izin verilmesi için Ankara 10. Aile Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkeme Hakim Nevin Birinci, TMK 124. Maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne gitme kararı aldı.