Kremlin'den mektup yorumu: Tatmin edici

CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e 24 Kasım'da Suriye sınırında düşürülen Rus savaş uçağıyla ilgili üzüntülerini ileten mektubunun ardından bugün Putin'in Erdoğan'ı araması beklenirken, Moskova, mektubu 'tatmin edici' bulduğunu açıkladı. Hürriyet'in önceki akşam ulaştığı Kremin Sözcüsü Dmitriy Peskov, "Moskova, mektubu tatmin edici buldu mu" sorusuna "Normal. Öyle diyebiliriz" cevabını verdi.

7 AY SONRA İLK GÖRÜŞME

Peskov, dün basına yaptığı açıklamada ise Putin'le Erdoğan'ın bugün "Rus tarafının inisiyatifiyle" bir telefon görüşmesi yapacağını duyurdu.

Cumhurbaşkanlığı kaynakları da Putin'in bugün saat 12.00'de Erdoğan'ı arayarak teşekkür edeceğini bildirdi. Bu iki lider arasında Rus jetinin düşürülmesinden beri ilk telefon görüşmesi olacak. Rus sözcü, "Mektup son derece önemli bir adım. İçinde üzüntü ve özür ifadeleri yer alıyor. Tabii ilişkilerin normalleşmesi zaman alacak bir süreç. Bir iki günde her şeyin çözülmesi beklenmemeli. Tabii ilk ve en önemli adımı atan Türkiye'den geriye kalan gerekli adımları atmasını da bekliyoruz. Rusya Devlet Başkanı Putin'in kriz boyunca izlediği tutarlı tavır da beklentilerimizde haklı olduğumuzu göstermiştir. Biz zaten bu krizin başından beri Türkiye halkıyla dost kalmak istediğimizi her fırsatta dile getirdik" diye konuştu.

Moskova'nın Ankara'dan krizle ilgili taleplerinin arasında, özür dilenmesinin yanında tazminat ve sorumlunun cezalandırılması vardı.

ZAMANI GELDİKÇE AÇIKLAMA

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise dün düzenlediği haftalık basın toplantısında Erdoğan'ın mektubunu "Türkiye tarafından doğru istikamette ciddi bir adım atılmıştır. Biz Rusya olarak tüm bu konular hakkında zamanı geldikçe gerekli açıklamalarımızı yapacağız" diye değerlendirdi. Ankara'nın hamlesini dikkate aldıklarını kaydeden Rus Dışişleri Sözcüsü, 1 Temmuz'da Rusya'nın Soçi kentinde düzenlenecek Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) toplantısı sırasında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu'nun ikili görüşme yapmasının henüz kesinleşmediğini, bu yönde çalışmaların sürdüğünü ifade etti.

Rusya'dan Erdoğan mektubuna bir başka olumlu tepki Rusya parlamentosu üst kanadı Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko'dan geldi. Matviyenko, "Erdoğan'ın mektubu ülkelerimiz arasında ilişkilerin normalleşmesi sürecini başlatmak için yeterli temeli oluşturuyor" dedi. Rusya Parlamentosu'nun alt kanadı Duma'nın Savunma Komitesi Başkanı Vladimir Komoyedov ise "İlişkiler farklı bir formatta yeniden kurulacak" yorumu yaptı.

BİR YANDAN TAZMİNAT HESABI

Erdoğan'ın Putin'e mektubunun ardından Rusya'da Türkiye'nin Rus pilotun ölümü ve uçağın düşürülmesi karşılığında ne kadar tazminat ödeyeceği tartışılmaya başladı. Rusya Savunma Bakanlığı'nı kaynak gösteren Komsomolskaya Pravda gazetesi "Tazminat meselesini önümüzdeki dönemde iki ülke arasında kurulacak komisyon belirleyecek. Tazminat konusuna Rusya iç tüzüğünü dikkate alarak yaklaşacak olursak görev başında hayatını kaybeden askerin yakınlarına 2 milyon ruble (yaklaşık 90 bin TL) tazminat ödenir. Türk tarafının düşürdüğü SU-24 bombardıman uçağı bedeli ise 30 milyon dolar civarında. Tazminat hesabına ayrıca Rusya Savunma Bakanlığı'na ait nakliye uçağının Ankara'dan pilot Oleg Peşkov'un naaşını nakletmesi de on binlerce dolar olarak eklenecektir. Pilotumuzun ailesine manevi tazminatın bedeli ise 100 bin dolar civarında olması gerekiyor" diye yazdı.

'DAVUTOĞLU İLK ADIMDI'

TÜRKİYE'nin Moskova Büyükelçisi Ümit Yardım'ın, daha önce krizin çözümü konusunda görüştüğü Rusya'daki aşırı milliyetçi Liberal Demokrat Parti'nin lideri Vladimir Jirinovski, Erdoğan'ın mektubunu şöyle değerlendirdi: "Birtakım sorunlar yaşanmasına rağmen komşular arasında iyi ilişkilerin olması bence daha önemli. Türkiye son zamanlarda aramızdaki ilişkileri normalleştirmek için gözle görülür adımlar attı. İlk önce Davutoğlu gitti. Sonra Alpaslan Çelik tutuklandı. Son olarak da Erdoğan malum mektubu yazdı. Putin'e yazdığı mektup ayrıca Erdoğan'ı zayıf, geri adım atan politikacı haline getirmiyor. Söz konusu ülke Rusya olmasaydı Erdoğan özür dilemezdi. Küresel gelişmelerin de mektubun yazılmasında önemli etkisi var. Yine son aylarda Türkiye, Avrupa Birliği ile hiçbir perspektifi olmadığını gördü. NATO'nun ise ağırlığı kalmıyor. Erdoğan bu yüzden siyasi öncelikleri tartıp biçerek söz konusu mektubu yazmıştır" dedi.

'RUSYA DOSTSA BİZ NEYİZ'

Kırım Tatarları'nın liderlerinden Kırım Tatar Milli Meclisi Eski Başkanı ve Ukrayna Parlamentosu Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'e gönderdiği mektubu üzüntüyle karşıladığını söyledi. Doğan Haber Ajansı'na konuşan Kırımoğlu, "Bu, nasıl bir politika, anlamak mümkün değil. Uçak krizi sonrasında özür dilemesi gereken Türkiye değil Rusya'ydı. Rusya, Suriye'de Türkmen nüfusu imha ederken Türkiye'nin böyle bir girişimde bulunmasını doğru bulmuyorum. Ben haberi öğrendiğimde inanamadım. Eğer Rusya, Türkiye için dost ve kardeş ülkeyse o zaman biz Kırım Tatarları ne oluyoruz?" diye konuştu. Kırımoğlu, Türkiye'nin, Rusya'nın Ukrayna'nın Kırım Yarımadası'nı ilhakını tanımadığını, buna karşılık, Rusya'ya uygulanan yaptırımlara da katılmadığını ifade etti. Kırımoğlu, Rusya'nın baskısına karşı Türkiye'nin Kırım Tatarları'na yeterli desteği vermediğini de savundu.

Nerdun HACIOĞLU