AYM'nin eski kararı özelinde ihraç edilenlerin durumu

Anayasa Mahkemesi, 1990'lı yıllarda olağanüstü hal KHK'ları için iki inceleme yapmıştır.

Mahkeme, 425 ve 430 sayılı KHK'ların bazı hükümlerinin iptaline yönelik başvuruda, bazı maddeler için, olağanüstü Hal KHK'sı niteliği göremediği için, iptal kararı almıştır. Ancak bazı maddelerle yapılan düzenlemeleri ise olağanüstü hal KHK'sı içinde değerlendirmiştir. Mahkeme, en çok, yapılan bir düzenlemenin "olağanüstü halin gerekli kıldığı konulara ilişkin olup olmadığı" üzerinde durmuştur, en çok bu konuyu tartışmıştır.

Anayasa Mahkemesinin inceleme yaptığı konulardan birisi de memurların yer değişikliğine ilişkindir. 1990 tarihli kararda, İptali istenen hüküm şu şekildedir:

"Olağanüstü hal ilan edilen illerde ve olağanüstü halin devamı süresince Olağanüstü Hal Bölge Valisi;
a) Görev alanı içindeki illerde güvenlik, asayiş ve kamu düzeni bakımından çalışmalarında sakınca görülen ve hizmetlerinden yararlanılamayan kamu personelinin yer değiştirmesini veya görev alanı dışında geçici veya sürekli olarak görevlendirilmesini ilgili kurum veya kuruluştan isteyebilir. Bu istekleri derhal yerine getirilir. Bu personel hakkında kendi özel kanunlarındaki hükümler uygulanır."

Anayasa Mahkemesi bu iptal istemine ilişkin olarak, 1990 yılında verdiği karar şu şekildedir:

"Maddenin (a) bendi ile getirilen kural "olağanüstü hal süresince", "olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda" ve "olağanüstü hal ilan edilen illerde uygulanmak üzere" çıkarılmıştır. Bu nedenle olağanüstü hal KHK kuralı niteliğinde olduğundan bu bende yönelik istemin yetkisizlik nedeniyle reddi gerekir."

Kararın tam metni için tıklayın.

DEĞERLENDİRME

1- Anayasa Mahkemesi, OHAL kararnamesi için yapılan başvurularda yer alan kamu personeli ihraçlarına ilişkin olarak bu düzenlemelerin "olağanüstü halin gerekli kıldığı konu" olup olmadığı yönünden bir inceleme yapacaktır. Mahkemenin daha önce kendi üyeleri için almış olduğu emsal ihraç kararı, yüksek mahkemeden bu manada olumlu bir kararın çıkmasının zor olduğunu göstermektedir.

2- Diğer taraftan, Ohal KHK'larının ihraçlara dair maddelerine yönelik bir iptal kararı söz konusu olsa bile, Anayasa'nın 153. maddesinde yer alan "geriye yürümeme" kuralı nedeniyle, kararın ihraç edilenleri görevlerine geri döndürmesi zor görünmektedir.