Kabahat ekmekte değil, yağ ve şekerde

BUĞDAY, un ve ekmekle bir başarı hikayesi yarattı Hasip Gencer. Türkiye'nin ilk un ihracatını yapan Tarık Gencer'in oğlu olan Hasip Gencer babasından öğrendiği işi geliştirdi, Doruk Group Holding dünyanın en çok un ticareti yapan şirketleri arasına girdi. Çocukluğunu buğday tarlalarında, un fabrikalarında geçiren Hasip Gencer, sektörde attığı öncü adımlarla biliniyor. Türkiye'de ekmeği poşete sokan, hijyenik ekmek üretimiyle farklılık yakalayan, Türkiye'nin en büyük un ihracatçısı ve fırın zinciri Komşufırın'ın sahibi Hasip Gencer'le konuştuk.

İki kuşaktır buğday, un işindesiniz... Hayatınız bu işi yoğurarak geçmiş!

- Doğru. İlkokulda fabrikanın bahçesinde lojmanda kalırdık, fabrikada oynardım... İlkokuldayken babamla çalışırdım, yaz tatili yapmazdım. Tarladan üretime her aşamasında varız. Hep işi iyileştirmeye çalıştık.

Uno'yu kurdunuz, sattınız. Şimdi de perakende işinde büyüyorsunuz. Hedefleriniz nasıl büyüdü zaman içinde?

- Grup 1980'de kuruldu. Ben lisede okurken hububat alım satım şirketi kurmuştum. Zaman içinde nelerin eksik olduğunu görerek, onları yaparak yol aldık.

Sektörde paketli ekmeğin öncüsüsünüz. Hijyenik ekmek diyerek yola çıktınız. O hikaye nasıl başladı?

- Un satmak için fırınları geziyordum okurken. O dönemlerde Uğur Dündar program yapardı. İnanın ekmek yiyemez hale gelmiştim. 'Ekmek üretimi hijyenik koşullarda olmalı' diyerek yola çıktım ve Uno markasını yarattık. El değmeden ekmek üretmek, ekmekleri poşetleyip tüketiciye ulaştırmaktı amacımız.

İYİ BUĞDAY İYİ EKMEK

Ekmek üretiminden önce size aslında işinizin özünü sormak istiyorum. Türkiye çok önemli bir buğday üreticisi, ancak son dönemlerde bu gücünü kaybediyor mu?

- Dünyanın en fazla ekmek yiyen milletiyiz ama buğday üretimi konusunda iyiyiz demek mümkün değil. 11 bin yıldır bu topraklarda buğday üretiliyor. İnsan bekliyor ki dünyadaki en gelişmiş buğday tarımı, en gelişmiş buğday cinsleri, en gelişmiş ekmek üretimi Türkiye'de olsun. Çünkü dünyaya buğday tarımını biz öğretmişiz, tohum buradan gitmiş.

Türkiye son dönemde tohum iyileştirmeleri konusunda devlet ve özel sektörde önemli çabalar var. Siz neler yapıyorsunuz?

- 'Ne ekersen onu biçersin' sözü çok doğru. Sizin topraklarınızda iyi buğday yetiştirilmiyorsa iyi ekmek yapamazsınız. Biz bu yüzden öncelikle iyi buğday yetiştirmeliyiz dedik ve buna odaklandık. Biz ekim aşamasından başlıyoruz. Değer zincirinin tümünde varız. Buğday tohumu üretiyoruz. Yakın zamana kadar kalite olarak çok düşük ekmeklik, yemlik buğday yetiştiren bir ülkeydik. Türkiye'nin buğday tohumunda en büyük özel sektör şirketiyiz. İyi buğday yetiştiremezseniz iyi ekmek yapamazsınız.

Niye kaliteli buğday yetiştirilmiyor Türkiye'de?

- Nitelikli tohuma özen göstermek gerekiyor. Türkiye'de tarım alanları da çok parçalanmış olduğu için araziler de küçüldükçe sorunlar artıyor. Küçük arazilerde ileri teknolojileri takip etmek, ilaçlamaları yapmak mümkün olmuyor. Son dönemde tohum konusuna önem verilmeye başlandı, arazi bölünmesinin önüne geçilmeye çalışıyor. Biz işin kaynağına inip iyileştirme yapmaya odaklandık uzun zamandır. Böylece devletten sonraki en büyük buğday tohumu üreticisiyiz.

'Asla beyaz ekmek yemeyin' diyenler var. Ekmekte neyi tartışmamız lazım?

- Bir kere ekmeğin tartışılmaması gerekiyor. Ekmeğin insan sağlığında beslenmesinde yeri var. Dünyada tahıldan üretilmiş ürünler yeniliyor. Tartışılması gereken şey, yediğimiz ekmeğin niteliği nasıl olmalı ve hangi ekmekler bu anlamda beslenme ve insan sağlığı için daha uygun? Obezite 50-60 yıldır var. Ekmek binlerce yıldır var. Kabahat yağ ve şekerde. Biz ekmek üretiminde esmer ekmeğin yaygınlaşmasını sağladık. Buğday dışındaki tahıllarla da ekmek yaptık. En iyi kalitede ekmek yapar hale geldik.

UZAKDOĞU VE AFRİKA'YA UN İHRACATI ARTACAK

İhracatta hangi ülkelerle rekabet ediyorsunuz?

Türkiye yıllardır dünyada un ihracatının lideri. Kazakistan geliyor Türkiye'den sonra. Onlar da coğrafya olarak avantajlı. Biz de üretimimizin yüzde 60'ını ihraç ediyoruz. En büyük ihracatı Afrika ve Uzakdoğu'ya yapıyoruz. Uzakdoğu'da büyük değişim var. 15 yıl önce Tayland'ta kişi başına unlu mamul tüketimi yıllık 4 kiloydu, Türkiye'de 170 kiloydu. Tayland'ın iklimi buğday yetişmesine uygun değil, tamamı ithal ediliyor. 10 yıl içinde 13 kiloya çıktı tüketimleri. Hala yetiştirmiyorlar ama dış ticaretleri artıyor. Afrika'ya da talebin arttığını görüyoruz.

HER MAHALLEDE KOMŞUFIRIN

Komşufırın'lar kafe zinciri mi olacak, yoksa fırın olarak mı büyüyecek? Türkiye'de fırın zinciri yoktu...

- Fırın konusunda çok kafa yordum. Komşufırın'lar alanında tek. Çok özen gösterdiğimiz bir konsept yarattık. Ürünler yerinde üretiliyor. 2016'dan sonra İstanbul dışına da odaklanıyoruz. İstanbul dışında da Komşufırın'lar olacak. Türkiye'de her ilde, her ilin her mahallesinde Komşufırın açılabilir. Buna ihtiyaç olduğunu görüyorum ancak bu kaç yılda olur bilemiyorum. Hedefimiz 5 yıl içinde 350 Komşufırın açmak. Ayda 1 milyon müşteriye ulaşıyoruz.

TRAKYA VE MUŞ'TA ÜRETİM ÜSSÜ VAR

Buğday tohumunu Trakya'da mı üretim yapıyorsunuz?

- Önce Trakya'da başladık, şimdi bütün Türkiye'yi kapsadık diyebilirim. Hem kendimiz üretiyoruz, hem de çiftçilerle çalışıyoruz. Muş'u tohum üretim merkezimiz yaptık. 2011 yılından itibaren oraya yatırım yapıyoruz. Buğday tohumu üretiyoruz orada da. Bizim melezlemelerle ürettiğimiz bir takım tohumlarımız var. Gluteni yüksek ya da gluteni düşük...

Ar-Ge merkezimiz Trakya'da. İlk buğday tohumunu satabilir hale getirmemiz için 9 yıl araştırma ve çalışma yaptık. Kendi kontrolümüzdeki arazilere ekip sonra onu köylülere dağıttık. 100 bin dönümün üzerinde arazide üretim yapıyoruz. Muş'ta ve Trakya'da ektiğimiz tohumluklar farklı. Marmara Tohum'da farklı, İç Anadolu ve Güneydoğu'da farklı çeşitlerimiz var.

Çiftçiler de mi tohumluk buğday üretiyor?

- Evet sözleşmeli 600 çiftçimiz var. Onlarla orjinal tohumlarımızla tohumluk üretimi yapıyoruz.

HASİP GENCER KİMDİR?

İstanbul Erkek Lisesi'nde okuyan Hasip Gencer lise ikinci sınıfta okurken ilk şirketini kurdu. Boğaziçi Üniversitesi mezunu olan Gencer, ilk olarak aile şirketinde değil Pınar Süt'te çalıştı. Pınar Et'te yöneticilik yaptı. Bir dönem de SevenEleven'da genel müdürlük yapan Gencer, daha sonra aile şirketinde çalıştı. UNO'yu kurdu. UNO'yu Yıldız Holding'e satan Gencer, buğday, un üretimi yapan, Komşufırın'ları da çatısı altında bulunduran Doruk Group Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı.