Kanseri sesle teşhis ettiler

Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burçin Ünlü ve ekibi, ışıkla sesin birleştiği "Foto-Akustik" mikroskop geliştirdi. Tamamen yerli mikroskop sayesinde kanser, şeker, eklem ve kas hastalıklarının erken tanısı sesle sağlanabilecek. Ünlü, "Bu çalışmada biyolojik dokulara yani normal veya kanserli hücrelere dokunuyor, çimdik atıyor ve bir anlamda bu dokulara çığlık attırıyoruz" dedi. Ünlü, Boğaziçi Üniversitesi'nde Esra Aytaç, Aytaç Demirkıran ve Nazire Uluç adlı doktora öğrencilerinden oluşan ekibiyle birlikte BAP ve TÜBİTAK destekli 'mikroskop' geliştirdi. Ekip, özellikle kanserli doku ve hücrelerin tanısında ve erken teşhisinde önemli gelişmelere imza attı. Ünlü, "Biz lazer ile sıcaklığı artırarak dokuda ses dalgaları oluşmasını sağlıyoruz. Bir başka deyişle ışığı sese dönüştürüyoruz. Işığı dokuya gönderdiğinizde ışık dokuda düz bir çizgi halinde gidemiyor ve dağılıyor. Ancak ses dalgası doku üzerinde daha uzun mesafeler kat edebiliyor. Bu nedenle sesi kullanmak mikroskopta daha derinlikli sonuçlar almamızı sağlıyor. Ayrıca herhangi bir boyama veya işaretlemeye de gerek kalmıyor. Türkiye'de bu alanda çalışan tek ve öncü grup olarak dünyada kimsenin kullanmadığı özel lazerler kullanıyoruz. Bilkent Üniversitesi'nden çalıştığımız ekiple tamamen yerli fiber lazerli foto-akustik mikroskop teknolojisi geliştirdik" dedi.

'DOKULARA ÇIĞLIK ATTIRIYORUZ'

Ünlü, mikroskobun hangi alanlarda kullanılacağı hakkında şu bilgileri verdi: "Herhangi bir yerimize çimdik atıldığında irkiliriz. Biz bu çalışmada biyolojik dokulara yani normal veya kanserli hücrelere dokunuyor, çimdik atıyor ve bir anlamda bu dokulara çığlık attırıyoruz. Bildiğiniz gibi, insan kulağı normal sesleri frekans olarak duyabilir ancak dokuların ve hücrelerin sesini duymanız imkansızdır. Biz dokunun sesini duyabilmek için özel bir mikroskop geliştirdik. Geliştirdiğimiz mikroskopta kısa atımlarla enerji gönderen bir lazer var. Lazeri gönderdiğimiz doku, lazer etkisiyle oluşan ani sıcaklık artışı nedeniyle genişliyor ve işte tam bu anda bir ses dalgası oluşuyor. Oluşan bu ses dalgası ile biz kanserli hücre ile kanserli olmayan hücrenin sesini duymak ve ikisini birbirinden ayırt etmek istiyoruz."

X IŞINLARI YERİNE PROTON DÖNEMİ

Ayrıca ekip, radyoterapi esnasında X ışınları yerine sağlıklı hücrelerin daha az zarar görmesi için protonları kullanan yeni bir kanser tedavi yönteminin etkinliğinin arttırılması üzerine de çalışıyor. Radyoterapi tedavisinde bugüne dek kullanılmaya devam eden X ışınları yerine kanserli hücrelere proton gönderilmesini ve diğer sağlıklı hücrelerin zarar görmemesini sağlayan bu yöntem dünyada 50 civarı merkezde uygulanıyor.