AVM'de hapsolma caddeye çık ferahla

Türkiye genelinde sayıları 377'ye yükselen, havalandırması sadece klimalar üzerinden yapılan ve yüksek kira bedelleriyle markaları zorlayan alışveriş merkezleri cazibesini yitirmeye başladı. İstanbul'da İstiklal Caddesi, Bağdat Caddesi ve Nişantaşı bölgesindeki AVM mağazalarında geçen yıl 95 uluslararası ve yerel marka kepenk indirdi. Halk sağlıkçıların, "Bağımlılık" olarak nitelediği bu merkezler, genelde havasız ve basık ortamları, kalabalık ve gürültülü ortamıyla tüketicilerin enerjisini bir süre sonra tüketerek yorgun düşmesine sebebiyet veriyor.

Gıda alışkanlığının değişmesi bir diğer önemli unsurlardan. Çünkü, yemek kültürünün ağırlıklı fast food olması sağlıksız beslenmeye itiyor. Tüketimi özendiren kampanyaların da etkisiyle özellikle ailelerin haftasonu buralara gitmesi, sosyal yaşamı bir anlamda sınırlandırıyor.

Alışveriş merkezlerine genellikle özel otolarla ulaşım sağlanması, trafik yoğunluğunu da artıran bir diğer faktör. Bu yoğunluk, solunan egzoz gazlarının miktarını artırırken, araçlardaki bebek, çocuk ve hamilelerinin kirli havayı daha fazla solumasına neden oluyor. Öte yandan fazla kullanılan boya, çözücü, temizlik maddeleri, koku giderici ve cilalar karbon salınımının artmasına neden oluyor. Bireylerin özellikle yaşlı, çocuk ve hamilelerin bu merkezlerde fazla kalmamaları sağlık açısından dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta olarak öne çıkıyor.

Yüksek kira bedelleriyle de markaların direnmekte zorlandığı AVM'lerde ortalama 100 metrekare bir dükkanın kirası 50 bin doları buluyor. Yıllık hesaplandığında kira bedeli 600 bin doları bulurken, tabi bu gideri karşılamak için milyon dolarlar seviyesinde ciro yapmak da şart oluyor. Bu yüksek maliyetlerin markaları zor duruma soktuğunu belirten sektör temsilcileri, "Yüksek kiralar bezdiriyor" eleştirisinde bulunarak, sorunlarını şöyle dile getiriyor: "Bir marka aylık 75 bin dolar kiraya anlaştı, ancak, gelen turist sayısı da az olduğundan bir sene bile dayanamadı ve dükkanı kapatmak zorunda kaldı. Bu tutarda bir kirayı ödemek için 1 milyon doların üzerinde iş yapmak zorunda." Son dönemde özellikle turist sayısının azalmasından yakınan AVM mağazaları, düşen cirolarla maliyetin karşılanmasının güç olduğunu belirtiyorlar.

Cadde mağazacılığına da işaret eden markaların temsilcileri, bazı mağazaların AVM'deki yerini kapatarak yüksek cirosu yüksek caddelerde mülk satın aldığını, marka kimliğine uygun hale getirerek satışa geçtiğine işaret ediyorlar. Buralarda da satın almaların 15-20 milyon dolarları bulduğuna işaret eden yetkililer, gücü yetenlerin kira ödemek yerine bu yolu seçtiğine işaret ediyor. Buralarda da özellikle kentsel dönüşümle yıkılıp yeniden yapılan binalar nedeniyle caddeye çıkan sokakların kapandığını belirten yetkililer, bu duruma bir çözüm bulunmasını istiyor. Cadde mağazacılığının eski bir kültür olduğunu, insanların temiz havada yürürken, aynı zamanda alışveriş de yapabildiğine işaret eden sektör temsilcileri, bu kültürün yaygınlaşmasını, özellikle belediyelerin, halkın cadde boyunca gidebileceği yürüyüş yollarına önem vermesi gerektiğini, böylelikle yerel ve uluslararası birçok markaların da caddelere çıkartılabileceğini belirtiyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de AVM'lerin cazibesinin kalmadığını, perakendecilerin cadde mağazacılığına yöneldiğini söyledi.

BU YIL SONUNA KADAR 27 AVM DAHA YOLDA

* Tüketim ve aşırı harcamanın özendirilmesi

* Ortamların basık, kapalı ve havalandırmanın klimayla olması

* Gıda alışkanlığında kişileri fast fooda yönlendirmesi

* Ailelerin hafta sonları bu merkezlere yoğun olarak gelmesi

* Bu yoğunlukla, gürültülü ortamda zaman harcanması

* Sosyal yaşamın gezi, ziyaretler yerine buralara kayması

* Trafik yoğunluğunun artmasında rolü olması

* Trafik yoğunluğu ile karbon gazı solunumunun daha da artması

* Kalabalık ve gürültüyle enerjinin yorgunluğa dönüşmesi

* Temizlik maddeleri, boya ve çözücülerin çok fazla kullanılması

* Klimalı havalandırmanın sağlıksız ortama zemin oluşturması

* Tüketiciler üzerinde bağımlılık oluşturması, sosyal yaşamı kısıtlaması

* Kira bedellerinin aşırı yüksek olması, markaları zorlaması

* Yüksek maliyet ve kiraların markaları kepenk indirmeye yöneltmesi.

KONTRAT İPTALLERİ BAŞLADI

Yüksek kiraları ve müşteri sayısının azalması nedeniyle markaların yavaş yavaş AVM'lerden çıkıp cadde mağazacılığına yöneldiğini belirten TESK Başkanı Palandöken, ileriye dönük kontratların iptal edilmeye başlandığını söyledi. Yeni tamamlanacak AVM'lerin, mağazaları dolduracak perakendeci bulmakta zorlandığına dikkati çeken Palandöken, şöyle devam etti: "Artık AVM'lerin toplumun gözünde bir cazibesi kalmadı. Özellikle kentsel dönüşüm projelerinde ticari alanların AVM konseptinde değil, cadde mağazacılığına uygun olarak planlanması lazım. "

Kaynak: Karar Gazetesi