Akademisyen görevlendirmelerinde, mevzuat değişikliği şart!

Bilindiği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 39 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında; "Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir" düzenlemesi bulunmaktadır.

Bu hüküm, üniversitelerde görevli akademisyenlerin yurtiçinde ve yurtdışında düzenlenen bilimsel etkinliklere yıl içerisinde sayı sınırlaması olmaksızın "bütçe imkanları çerçevesinde" ve rektörün onayı ile görevlendirilmelerine imkan sağlıyor.

AKADEMİK TEŞVİK BİLİMSEL/TİCARİ KONGRELERİ ARTIRDI !

Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesiyle beraber sözlü olarak sunulan veya poster olarak sergilenen tebliğlerin teşvik puanı getirmesi sebebiyle, yurtiçinde veya yurtdışında düzenlenen kongre, konferans, sempozyum gibi bilimsel etkinliklere akademisyenlerin katılımında ciddi düzeyde bir artış olduğu, özellikle Avrupa'nın çeşitli turistik şehirlerinde düzenlenen ve birçok bilim alanını bir araya getiren (Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Güzel Sanatlar, Mühendislik, Spor, Teknoloji, Eğitim Bilimleri vb.) bu etkinliklerin bilimsel faaliyetlerin kalitesinin azalmasına neden olduğunu ve kamu kaynağının etkin, ekonomik ve israfa yol açmadan kullanılması, ayrıca bu tip etkinliklerin bilimsel kalitesinin yükseltilmesi açısından bazı çözüm önerilerini 29 Haziran 2016 tarihli haberimizde gündeme taşımıştık.

MALİYE BAKANLIĞI "YORUMA AÇIK" ŞEKİLDE BU OLAYA DUR DEDİ !

2017 yılı bütçe harcamaları çerçevesinde, Maliye Bakanlığı tarafından bazı alınan tedbirler içerisinde öğretim elemanlarının görevlendirmeleri de yer aldı.

Söz konusu genelgede, "Yükseköğretim kurumunun eğitim-öğretimin kalitesine, akademik gelişimine katkısı olmayacak yurtiçi ve yurtdışı görevlendirmeler yapılmayacak, yapılacak görevlendirmelerde görevlendirmenin süresi ve personel sayısı görevin yapılmasını temin edecek makul süre ve sayıyla sınırlı tutulacaktır." denilmiştir.

Bu genelgede yükseköğretim kurumlarının, "EĞİTİM-ÖĞRETİM KALİTESİ" ve "AKADEMİK GELİŞİMİNE KATKI" gibi iki tespiti zor ölçüt üzerinden değerlendirme yaparak öğretim elemanlarının görevlendirme taleplerinin değerlendirilmesini, görevlendirme süresi ve personel sayısının sınırlı tutularak tasarrufa yönelik tedbirler alınması istenilmiştir.

GENELGE İLE OLMAZ, KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI ŞART !

Maliye Bakanlığı tarafından tüm yükseköğretim kurumlarına gönderilen tasarruf tedbirlerini içeren genelge sonucunda öğretim elemanlarının yurtiçi-yurtdışı görevlendirmeleri ile ilgili taleplerin halihazırda üniversite yönetimlerince nasıl karara bağlandığını bilmemiz mümkün değil.

Fakat, şu an üniversitelerde bu konu hakkında uygulama birlikteliğinin olmadığını da tahmin etmek zor değil !

Örneğin, X devlet üniversitesinde görevli A öğretim üyesinin katılmak istediği bir sempozyuma görevlendirilmesi "Akademik Gelişimine Katkı" sağlamadığı gerekçesiyle reddedilirken, Y üniversitesinde B öğretim üyesinin aynı sempozyuma görevlendirilmesi uygun görülebilir.

Dolayısıyla, bu konu Maliye Bakanlığının yoruma açık genelgesi ile düzelecek bir husus olmayıp, başta Yükseköğretim Kurulu ve diğer taraflarca değerlendirilerek 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 39 uncu maddesinde bazı düzenlemelere gidilmesi daha uygun olacaktır.

PEKİ NELER YAPILABİLİR ?

1- Hatırlanacağı üzere, YÖK tarafından ülkemizin nitelikli bilim insanı ihtiyaçları çerçevesinde 100 tematik alan belirlenmiştir. Bu belirlenen alanlar gibi, ülkemizin akademik gelişimine katkı sağlayacak bazı çalışma alanlarında bilimsel faaliyetlerini sunmak isteyen öğretim elemanlarının görevlendirilmelerinde öncelik tanınabilir.

Örneğin, insansız hava araçları konusunda çalışan ve yazdığı bir makaleyi yurtdışında düzenlenen kongrede sunmak isteyen öğretim elemanlarının görevlendirmeleri öncelikli şekilde desteklenmelidir.

2- Mevcut yasal düzenlemede yer almayan maddi destek sınırları belirlenmeli ve her yıl bütçe kanununda bu tutarlar yeniden düzenlenmelidir.

Örneğin, ABD'de kongreye katılacak bir öğretim elemanı için gidiş dönüş uçak bileti, konaklama, katılım bedeli destek miktarının toplam 2000 Doları aşamayacaktır şeklinde yasal sınırlamalar ülke düzeyinde getirilmelidir.

Küçük bir dipnot daha verelim, TÜBİTAK bunu yapıyor ! (Bknz: Destek Miktarları)

3- Bilimsel faaliyetlerin kalitesini düşüren, daha etkinlik yapılmadan bu kongre "Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği"ne uygundur diyerek işin esasının bilimsellik değil maddiyat olduğunu gösteren turistik kongrelere yasal yaptırımlar getirilmeli, faaliyetleri ve organizasyon komitelerinin harcamaları mutlaka denetim altına alınmalıdır. Aksi takdirde, kongre turizmi adı altına devletin parası harcanmaya devam edilecektir.

4- "Türkiye Kamu-Üniversite-Sanayi İşbirliği (KÜSİ) Stratejisi ve Eylem Planı (2015-2018) 27 Haziran 2015 tarihli ve 29399 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Eylem planını görmek için TIKLAYINIZ.

Söz konusu eylem planında yer alan Hedef 5.5'te "Üniversite ile sanayi arasında işbirliği sağlayan, proje yapan akademisyenlerin projeye dair yurtiçi ve yurtdışı konferans, seminer giderleri önceliklendirilerek karşılanmasına yönelik bir çalışma yapılacaktır" ifadesi bulunmaktadır.

Dolayısıyla, bu eylem planında da belirtildiği üzere, KÜSİ çalışmaları kapsamında faaliyetleri olan akademisyenlerin yurtiçi ve yurtdışı bilimsel etkinliklere katılmaları konusunda öncelik sağlanmasına yönelik düzenlemeler bu zamana kadar yapılmamıştır.

Bu hedefle ilgili olarak eylem planında sorumlu kuruluş Yükseköğretim Kurulu tutulmuştur.

Onu da hatırlatmış olalım !

Yavuz Selim KAPLAN