Elektrik fiyatları serbest piyasayı öldürüyor

Elektrik üretim santrallerinde fiyatlar 11-12 kuruştan 16-17 kuruşlara çıkmaya başladı. Bu durum toptan şirketlerin daha yüksek fiyattan elektrik alımlarını beraberinde getirdi. Enerjiyi pahalı satın alan şirketler, 20 kuruşun altında elektrik satamaz hale gelirken, bu durum serbest piyasanın adeta ölmesine neden oldu. Elektrik alım-satım tekliflerinin toplandığı ve oluşan fiyatların referans kabul edildiği gün öncesi spot piyasada bir megavat saat elektrik fiyatı son bir yıllık dönemde yüzde 28,1 arttı. Böylelikle 11 Nisan 2016'da 115,07 lira olan bir megavat saat elektrik, 16 Nisan 2017'de 147,47 liraya yükseldi.

Geçen yıl eylül ayında 122,8 lira seviyesinde olan fiyatlar, ekim ayına gelindiğinde 126,56 liraya, kasımda 130,36 liraya yükselmişti. 2017 yılına girildiğinde yükseliş eğilimini sürdüren elektrik fiyatının megavatı martta 140,99 liraya çıkmıştı. Elektrik Piyasaları Haftalık Raporu'na göre, 10-16 Nisan 2017 haftasında elektrik fiyatlarına 690 piyasa katılımcısı teklif verdi. Haftalık piyasa takas fiyatı ortalama 7,2 TL /MWh azaldı. Doğalgaz kaynaklı üretim de düşüşünü sürdürdü. Rapora göre, elektrik üretim miktarı kaynak bazında incelendiğinde ilk sırada yüzde 25 pay ve 1,78 milyon MWh üretimle doğalgaz ile LNG geldi. Bunu yüzde 31 pay ve 1.58 milyon MWh'la hidrolik santraller izledi.

Serbest piyasada 1 megavat elektrik fiyatı son 1 yıllık dönemde yüzde 28,1 arttı. Fiyatların yüksek seyretmesi serbest piyasayı adeta öldürüyor.

Taş Kömürü-Linyit santralleri, yüzde 15 payla 221 bin 330 MWh üretimle üçüncü sırada yer aldı. Haftalık bazda toplam elektrik ithalatı 363 MWh artarak 36 bin 103 MWh, ihracatı da 11 bin 145 MWh azalarak 57 bin 480 MWh bandında gerçekleşti. Elektrik üretimi, bir önceki haftaya göre 40 bin 554 MWh azalarak 5,15 milyon MWh'a geriledi. Üretime en fazla katkı yüzde 69'luk oranla serbest üretim şirketlerinden geldi. Bu şirketlerin üretimi 3.55 miyon MWh oldu. Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) santrallerin geçen hafta üretime katkısı ise yüzde 14'lük payla 711 bin 31 MWh oldu.

GAZ AÇIĞINI 'HES'LER KAPATMAYA ÇALIŞIYOR

Elektrik üretimleri incelendiğinde, doğalgaz santrallerinde üretimin 127 bin 766 MWh azalarak 1,78 milyon MWh'a düştüğü gözlendi. İthal kaynaklı kömür santrallerinde üretim 86 bin 911 MWh azalarak 577 bin 513 MWh seviyelerine düştü. Her iki santralde üretim düşerken, hidroliklerde arttı. Buna göre, hidrolik santrallerin elektrik üretimi 127 bin 206 MWh artarak 1.58 milyon MWh'a çıktı.

Rüzgar, taş kömürü-linyit santrallerinde de artış yaşandı. Piyasa takas fiyatı incelendiğinde, ortalama fiyat 7,2 TL/MWh azalarak 149,48 TL/MWh oldu. En fazla düşüş 19,71 TL/MWh ile 16 Nisan Pazar günü gerçekleştiği görüldü. Öte yandan gün öncesi piyasasında fiyatların, Avrupa ile karşılaştırıldığında daha yüksek olduğu belirlendi. Batı Avrupa'da spot piyasalarda oluşan gün öncesi fiyat ortalama 34,88 Euro/MWh olurken, Türkiye'de 38,29 Euro /MWh olarak gerçekleşti. Öte yandan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), elektrikte serbest tüketici yıllık tüketim limitini 3 bin 600 kilovatsaatten 2 bin 400 kilovatsaate düşürdü. Böylelikle yıllık toplam 996 TL, aylık ortalama 83 TL elektrik faturası ödeyenler serbest tüketici kabul ediliyor. Bu aboneler, istedikleri şirketi seçme ve indirimli elektrik kullanma hakkına sahip olabiliyorlar. Elektrik kullanım limitinin düşürülmesi ise 8,4 milyon aboneyi serbest tüketici konumuna getirdi.

8,4 MİLYON SERBEST ABONEYE YASA

Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun (EPDK), 8,4 milyon abonenin korunması için yönetmelik taslağı hazırladığını söyledi. Ağaoğlu, EPDK tarafından hazırlanan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmelik Taslağı'nın 12 Mayıs'a kadar kamuoyunun görüşüne açık tutulacağını söyledi.

Ağaoğlu, şöyle konuştu: "Faturalara, aktif elektrik enerjisi bedeli, kurul onaylı bedeller ve kanunlarca tahsili zorunlu kılınan vergi ve fonların dışında muhtelif isimler altında ücret yansıtılması yasaklanıyor. Böylelikle geçmişte bankaların müşterilerine değişik isimlerle yansıtmış oldukları bedeller gibi keyfi ücretler istenmesi önlenmiş olmaktadır. Taahhütlü aboneliklerde, azami süre 2 yıl olarak belirleniyor, taahhüt süresi boyunca tüketici aleyhine değişiklik yapılması engelleniyor, yapıldığı takdirde tüketiciye sözleşmeyi herhangi bir tazminat veya ceza koşulu ödemeksizin feshetme imkanı sağlanıyor. Tüketici Kanunu bir yıldan uzun süreli aboneliklerde, tüketicilere herhangi bir cezai şart ödemeden cayma hakkı sağladığından bu durumun da dikkate alınmasında yarar var."

Kaynak: Karar Gazetesi