İstifa eden memur, nasıl memur emeklisi olabilir?

Memurlardan istifa ettikten sonra sigortalı veya esnaf olarak çalışan ancak yine memur olarak emekli olmak isteyenlerin dikkat edeceği hususlar.

Bu konuyu 2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlayanlar ile ilk defa 2008 yılı Ekim ayından sonra çalışmaya başlayanlar olarak değerlendireceğiz.

1-2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlayan memurlar için 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları ile 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun kuralları çerçevesinde değerlendirmelerimiz:

2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlayan memurlardan bugün veya daha ileriki yıllarda memurluktan istifa ettikten sonra sigortalı veya esnaf olarak çalışmaya başlayanlar, tamamen 2829 sayılı Kanun kurallarına tabi olurlar.

2829 sayılı Kanun Madde 8 hükmü:

Aylığı bağlayacak kurum;

"Birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere; son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir.

..."

Hükmün kuralları:

-Emekli aylığının bağlanacağı kurum ve kanunun tespitinde çalışan kişinin son 7 yıllık hizmet süreleri esas alınmaktadır.

-Çalışma süresinin içinde iki statü varsa son 7 yıllık hizmet süresi içerisinde 1260 günü (3 yıl 6 aylık süresi) hangi statüde geçmişse o statüye göre aylık bağlanmaktadır. Yani son 7 yıl içerisinde çalışılan sürelerin 3 yıl 7 ayı memurluk, kalan son statüdeki çalışmasının 3 yıl 5 ayı da sigortalı ise bu kişi memur olarak emekli olabilecektir. Şayet 3 yıl 5 ay sigortalı değil de, sigortalı çalışması 3 yıl 6 ay veya daha fazla ise işçi olarak emekli olabilecektir.

-Memurluktan istifa edip ayrılan kişi, sigortalı ve esnaf olarak çalışmış olursa bu defa 3 statüde çalışmış olan kişi olacaktır. Bu durumda son 7 yıllık çalışma süresi içerisinde 1260 gün değil, 2 yıl 4 ay ve daha fazla hangi statüde çalışması geçmişse o statüye göre emekli aylığı bağlanmaktadır. Yani son 7 yıl içerisinde 2 yıl 5 ayı memurluk, 2 yıl 4 ayı esnaflık, 2 yıl 3 ayı da işçi olarak geçmişse çalışma süresinin fazla olan kısmı memurluk olacağı için memur olarak emekli olabilecektir. Şayet işçilik veya esnaflık süresi 2 yıl 5 aydan daha fazla olursa memur olarak emekli olamayacak, işçi veya esnaf olarak emekli olabilecektir.

Bu bağlamda: memurluktan istifa edip işçi veya esnaf olarak çalışanların mutlaka son 7 yıl içerisinde geçen süresinin memurluk kısmının daha fazla olmasına dikkat etmesi, yani işçi veya esnaf olarak çalışma süresinin iki statü ise 3 yıl 6 aydan veya üç statü ise 2 yıl 4 aydan daha az olmasına dikkat etmesi gerekmektedir.

2- 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa çalışmaya başlayanlar hakkında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kuralları çerçevesinde değerlendirmelerimiz.

2008 yılı Ekim ayı başından öncesinde hiçbir surette çalışma hayatı olmayan, ancak 2008 yılı Ekim ayı başından sonrasında çalışma hayatına atılanların hizmet bütünleştirmesi işçi olarak mı, esnaf olarak mı, yoksa devlet memuru olarak mı aylık bağlanacağı konusunda önemli değişiklik 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yapılmıştır. Bu durumda olanlar hakkında 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun hükümleri uygulanmamaktadır. Uygulamada esas alınan 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesidir.

Madde 53 hükmü;

Sigortalılık hallerinin birleşmesi

"...

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sigortalı sayılanlardan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışmış olanların yaşlılık aylığı bağlanma taleplerinde, en fazla sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali, hizmet sürelerinin eşit olması ile malüllük ve ölüm halleri ile yaş haddinden re'sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sigortalılık halinin kanunla değiştirilmesi durumunda ise son sigortalılık hali esas alınır."

Hükmün kuralları:

2008 yılı Ekim ayı öncesinde çalışmaya başlayanlardın farklıdır. Bu hükümde, yani 2008 yılı Ekim ayından sonra çalışmaya başlayanlardan memur, işçi, esnaf olarak çalışması bulunanlar için son 7 yıl içerisindeki hizmetlerin fazlalığına bakılması kuralı bulunmamaktadır. Bunlarda çalışma hayatları içerisinde hangi statüde daha fazla çalışmışlarsa, bu çalıştıkları statüye göre emekli aylığı bağlanmaktadır.

Yani 25 yıl memur olarak çalışmış, daha sonra da 6 yıl işçi olarak çalışmışsa son 7 yıl kuralı olmayacağından memur olarak emekli aylığı bağlanacaktır. Veya 22 yıl işçi, daha sonra 8 yıl memur olarak çalışmış olsa dahi memur olarak değil işçi olarak emekli aylığı bağlanacaktır. Bunlarda önemli olan çalışma süresinin fazlalığı olmaktadır.

Bu bağlamda, 2008 yılı Ekim ayından sonra çalışma hayatına başlayanların çalışma statüsü değişikliklerinde herhangi bir hizmet süresinin azlığı veya fazlalığı gibi bir hesap içerisine girmelerine gerek olmadığını değerlendirmekteyiz. Ancak yine de hesap yapma düşüncesi olanların tüm çalışma statüleri içerisinde hangi statüden (memur mu, işçi mi, esnaf mı) emekli aylığı bağlanmasını istiyorlarsa istedikleri statüde çalışmalarının (Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintilerinin) fazla olması gerekmektedir.