Amir, yıllık izinleri üçe böldürerek kullandırabilir mi?

SORU: Memurlar icin yıllık iznin en fazla üçe bölünmesi kuralı var mı?

CEVAP: Anayasanın "Kanun önünde eşitlik" başlıklı 10. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz. Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar."

Anayasanın "Çalışma ve dinlenme hakkı" başlıklı 50. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir."

Devlet Memurları Kanununun "İzin" başlıklı 23. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarda izin hakkına sahiptirler"

Devlet Memurları Kanununun "Çalışma saatleri" başlıklı 99. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir. Bakanlar Kurulu, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir."

Devlet Memurları Kanununun "Yıllık izin" başlıklı 102. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir."

Devlet Memurları Kanununun "Yıllık izinlerin kullanışı" başlıklı 103. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer. Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez. Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir."

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde amirler yıllık izinlerin kısım kısım kullanılmasını takdir edebilir. İdarenin verdiği hizmetin niteliği bunu gerektirebilir ve amir kanunun verdiği yetkiye dayanarak yıllık iznin kısım kısım kullanılmasını isteyebilir.

Ancak bu noktada iki sınırdan söz edilebilir birincisi anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olmamak şartıyla yani aynı koşullarda çalışan diğer memurlara farklı uygulama olmaması şartıyla yıllık izin kısım kısım kullandırılabilir.

Bir diğer husus ise takdir hakkının yıllık iznin kullanılmasını engelleyici mahiyette kullanılmaması gerektiğidir. Zira bu durumda gerek anayasanın öngördüğü dinlenme hakkını ortadan kaldıracak şekilde, gerekse de Devlet Memurları Kanununun memurlara tanıdığı bir hakkı ortadan kaldıran nitelikte bir idari tasarrufta bulunulmuş olur.

Bu noktada sınırları belirli bir şekilde ve tüm personeli kapsayan bir iç genelge ile yıllık iznin üçe bölünmesine idare karar verebilir.