Memurluktan ayrılan ve çalışmayan bir kişi malullüğü nedeniyle emekli olabilir mi?

Sitemize gelen "Erken emeklilik için gün sayısını doldurmuş (8190 gün) hizmetin tamamı emekli sandığına bağlı geçmiş ve %66 raporu bulunan ve su an memur olmayan biri erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor mu?" şeklindeki talep özelinde konuyu değerlendirmekteyiz.

Memurluktan ayrılan kişi malul duruma geldiğini sağlık kurulu raporu ile belgelemesi kaydıyla malullük talebinde bulunabilir.

Konuyu 2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlamış memurlar hakkında 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kuralları bağlamında değerlendirmekteyiz.

1-5434 sayılı Kanun kuralları bağlamında açıkta malullük talepleri:

Malullük ile ilgili kurallar 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu Madde 44, Madde 53, Madde 54 hükümlerinde bulunmaktadır.

Bu kurallara göre;

Memurun; sebebi ne şekilde olursa olsun vücutlarında meydana gelen hastalıklar veya maruz kaldıkları tedavisi imkansız hastalıklar yüzünden vazifelerini yapamayacak duruma girdiklerinde malul sayılmaktadırlar. Tabi ki malul olup olmadığının son kararı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca verilmektedir.

Malullük için koşul olarak aranan bir oran ve malullük için bir sebep yoktur. Malul olma durumunun nedeni aranmaz. Sadece vücutlarında meydana gelen rahatsızlıkları içeren sağlık kurulu raporunun Sosyal Güvenlik Kurumunca incelenerek malul olup olmadığının kararı yeterli olmaktadır.

Açıkta malul olanların malullük ilişkilerinde görevleriyle de bir bağ kurulmaz. Yani görevini yapıp yapamayacağına yönelik bir bağ kurulup malullük tespiti yapılmaz. Memur olmayanın görevi ile bir bağ kurulamayacağından (mesela, asker olanın, polis olanın, doktor olanın vb. gibi memur meslekleriyle ilgili bir bağ kurulamayacağından) memurluktan ayrıldıktan sonra malullük talebinde bulunanların sağlık kurulu raporlarının hem raporu düzenleyen hastanelerce hem de Sosyal Güvenlik Kurumunca, çalışabilecek durumda mıdır değil midir, çalışmadan geçimini sağlar mı sağlamaz mı açısından rahatsızlık durumu incelenerek karara bağlanması gerektiğini söyleyebiliriz.

Malul duruma giren ve malul olduğuna karar verilen memura, malul aylığı bağlanması için de hizmet süresinin en az 10 yıl olması ön koşul olarak belirtilmiştir. Memurluktan ayrılmış ve çalışmayan bir kişiye de malul olması nedeniyle aylık bağlanması için memurluktan ayrıldığında hizmet süresinin en az 10 yıl olması gerekiyor. 10 yıl hizmeti olmayana malul aylığı bağlanamayacağını değerlendirmekteyiz.

Bu bağlamda sonuç değerlendirmemiz; 5434 sayılı Kanuna tabi çalışmaları olup görevinden ayrılan memur görevinden ayrıldıktan sonra şayet işçi esnaf olarak da çalışmıyorsa rahatsızlığından dolayı malul aylığı bağlanması talebinde bulunabileceğini değerlendirmekteyiz.