Adliye panolarında utanç listeleri

ARİF BALKAN

Vicdanlarda derin yaralar açan çocuklara yönelik cinsel istismar tablosu maalesef oldukça ürkütücü. Adalet saraylarındaki duruşma listeleri de bu tablonun ulaştığı korkunç boyutu açık bir şekilde ortaya koyuyor. Çağlayan'daki İstanbul Adalet Sarayı'nda sıradan bir gün. Ağır ceza ve çocuk mahkemelerinin duruşma salonlarını geziyoruz. Hemen her ağır ceza mahkemesinde çocuğa yönelik cinsel istismar duruşmaları listede geniş yer kaplıyor. Adliyede geçirdiğimiz yarım saatte, 9 farklı ağır ceza mahkemesinin panolarına asılan duruşma listelerinde en az bir dosya, 'çocuğun cinsel istismarı' dosyasıydı. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı temsilcilerinin de katıldığı davalarla ilgili Milliyet'e konuşan uzmanlar, adli mercilere intikal eden vakaların buzdağının görünen kısmı olduğu görüşünde.

'Gizli kapaklı kalmıyor'

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Betül Ulukol, vakalarda artış ya da azalış olduğunu belirlemenin zor olacağını düşünüyor. Prof. Ulukol, olayın toplumdaki sıklığını bilmemizi sağlayacak herhangi bir güvenilir çalışma yapmanın da mümkün olmadığı görüşünde. Vakaların yalnızca çocukların ortaya çıkan ifadeleri ya da bireylerin kuşkulanıp da çocuklarla yaptıkları görüşmelerin sonucunda ortaya çıktığını belirten Prof. Ulukol, "Bilmiyoruz ki kaç çocuk buna maruz kaldı ve kaçı bunu gündeme getirdi. Son zamanlarda bazı vakalar duyulduktan sonra çocuklar, bu açığa çıkıyor ve çıkınca da bunu yapan kişi ceza alıyor, bunu daha çok açığa çıkarma eğiliminde olabilir.

Çocuk bunu öğretmeniyle konuşmuştur, öğretmeni nereye başvuracağını bildiği için, artık bu bilgi biraz daha anonim bir bilgi haline geldiği için bildirimde bulunur. Aslında daha önceden gizli kapaklı olan, halının altına süpürülen şeyler açığa çıkabilir" diyor.

'Mağdur yok sayıyor'

"Buzdağının bir de görünmeyen yanı var" diyen Ulukol şöyle devam ediyor:

"Bazen çocuklar bunu yaşıyorlar ve unutmak için bilinçaltının en derinliklerine atıyorlar. 30 yaşına geldiklerinde bile siz derinlemesine bir psikanaliz yapmadıktan sonra ortaya çıkaramıyorsunuz. Çok şiddetli ve çok travmatik bir şey bu yaşanan. Buzdağının altında olup da, buzdağının altında olduğunu fark etmeyen vakalar bile var. Çocuklara yönelik cinsel istismar sorunu, çağın sorunu. Bunun için en temel öncelik farkındalık yaratmak. Bunun dışında hukuki altyapı alanında faydalı uygulamalar var ancak bunların geliştirilmesi de gerekiyor."

İstismarı bilip susana ceza var

İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi Başkanı avukat Aşkın Topuzoğlu da konuya ilişkin olarak şu bilgileri verdi:

"Çocuklara yönelik cinsel istismar durumlarıyla ilgili, adli-idari makamlara, eğitim, sağlık, sivil toplum kurumlarına, fiziksel, zihinsel, ahlaki gelişimi, şahsi güvenliği tehlikede olan, ihmal ve istismar edilen, kendisine karşı suç işlenen bir çocukla karşılaşıldığında ihbar yükümlülüğü verildi. Bildirilmezse cezai hükümlülüğü var. Ceza kanununda da hükümlülükler getirildi. Bunların bir kısmı yoktu, bir kısmı vardı ama insanlar bilmiyorlardı. Şimdi insanlarda bu yönde bir farkındalık oluştu. Adli makamlara intikal eden vakaların ne kadar arttığını bilemeyiz. Ancak burada mağdurların içinde bulundukları durum hiç gözden kaçırılmamalı. Yargılama, soruşturma ve kovuşturma sürecinde görev alan herkes çocuğun en az etkileneceği şekilde bu görevleri yerine getirmeli."

Son 4 yılda büyük artış yaşandı

Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün 2016 yılı adli istatistiklerine göre, çocuklara yönelik cinsel istismar vakalarında özelikle son dört yılda ciddi bir artış yaşandı. 2006 yılında çocuklara yönelik cinsel istismar suçundan toplamda 3 bin 778 karar verilirken, 2016 yılında ise bu sayı 21 bin 189'a yükseldi. Çocuklara yönelik cinsel istismarın en fazla mahkumiyetle cezalandırıldığı yıl 2016 olurken, karar çıkan davalarda sanıkların yüzde 58.8 mahkum oldu.