Pirinç kazığı! ABD'ye1 milyar $ tazminat ödeyeceğiz....
Türkiye, ABD'den yılda 300 bin ton pirinç alıyordu. Hükümet yerli üreticiyi desteklemek için 2004'te ithalat vergilerini yükseltti. Bir ton pirinç ithal edene 800 kilo yerli üreticiden alma mecburiyeti getirdi. Üretimi artıran Türk çiftçisinin cebi para gördü.
MÜSTEMLEKE ÜLKESİ MİYİZ?
Hortumu kesilen ABD boş durmadı. "Türkiye ticaret kurallarını ihlal etti" diye bizi 2005'te Dünya Ticaret Örgütü'ne şikayet etti. Dava 2 yıl sürdü. ABD lobi desteğiyle davayı kazandı. Türkiye, ABD'ye 1 milyar dolar tazminat ödeyecek.
Bu karar çiftçiye zarar
Devletin yerli üreticiyi destekleme kararından sonra pirinç üretimimiz çıkışa geçti. 2004'te 490 bin ton olan rekolte, 2005'te 600, 2006'da 696 bin tona yükseldi. Yani yaklaşık yüzde 50 oranında arttı. Eldeki yerli ürün stokları tamamen tükendi. Şimdi üreticiyi yeniden zor günler bekliyor....
***
Şimdi ayıkla pirincin taşını
Pirinç ithalatına kısıtlamalar getiren Türkiye, amacına ulaştı; üretim arttı, stoklar azaldı, çiftçi kazandı Ancak, Türkiye'yi şikayet eden Amerika'nın 1 milyar dolarlık tazminatı garantilemesi işleri karıştırdı.
Pirinç ithalatını engellediği gerekçesiyle ABD'nin Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTF) şikayet ettiği Türkiye'yi yüklü bir tazminat bekliyor. Türkiye hükümetini 2004 yılında yerli üreticileri ve stokları eritmek amacıyla uygulamaya koyduğu politikaya karşı çıkan yaklaşık 300 bin tonla Türkiye'ye en fazla pirinci satan ABD başlattığı hukuk savaşını kazandı. 2 yıldır devam eden dava sonucunda Türkiye'ye 1 milyar dolara yakın ceza vereceği ifade ediliyor. Pirinçten sonra da mısır başta olmak üzere yüksek gümrük vergisi uygulanarak yurda girişi engellenen diğer tarım ürünlerindeki kısıtlamaların üzerine gidileceği belirtiliyor.
ABD İKNA OLMADI
İthalatın engellenmesi nedeniyle son iki yılda para kazanmaya başlayan çeltik üreticilerini ise sıkıntılı bir dönem bekliyor. Tarife kontenjanı sisteminin belirli bir zaman diliminde uygulanacağının açıklanmasına rağmen ABD, kısıtlamaların peşini bırakmadı. ABD, pirinç ithalatı ile ilgili alınan önlemler konusunda, Türkiye'yi 2 Kasım 2005'te WTF'ye şikayet etmişti. Bu başvuru sonrası Türkiye, WTF bünyesinde kurulan panelde, kendi görüşlerini savunarak ABD'yi ikna etmeye çalıştı. Ancak edindiğimiz bilgilere göre, bu konuda bir başarı sağlanamadı. Her yıl ABD'den 300 bin ton pirinç ithal etmek durumunda olan Türkiye, yerli üreticinin korunması için, son iki yıldır bazı düzenlemeler yapmış, ithalatı 'iç alım' şartına bağlamıştı. Buna göre, üreticiden doğrudan alım yapan firmalara, aldıkları ürün miktarına bağlı olarak ithalat lisansı veriliyor. Böylece, tüccarın üreticiden doğrudan alım yapması, WTF alım yükünün azaltılması hedeflenirken, pirinç üreticisinin ürettiğini satması sağlanarak üretim desteklenmiş oluyor.