İlk 500'de Afrika var, Meksika var, YÖK yine yok

Eser KARAKAŞ/ Star

Yine ilk 500 üniversite meselesi

Bugün yine yeni yayınlanan dünyanın en başarılı üniversiteleri meselesini ele alacağım.

Şanghay Jiao Tong Üniversitesi içinde bulunduğumuz Haziran 2007 ayında 2006 senesine ilişkin dünyanın en başarılı beşyüz üniversitesini açıkladı.

Bilindiği gibi, söz konusu üniversite son dört senedir çeşitli kriterler bazında dünyanın en başaralı bulduğu üniversitelerini akademik sıralamaya tabi tutuyor.

***

Bu akademik üniversite sıralaması işi ise bizde anlaşılmaz nedenlerden tartışmaya konu oluyor.

Ülkemizde üniversiter yaşama ilişkin yaklaşık her alan YÖK kontrolünde ve bu kontrol tekeli seçilmiş siyasi otorite ile devlet iktidarını temsil ettiğini iddia eden YÖK arasında ciddi gerginlik konusu oluyor.

Geçtiğimiz senelerde de türk üniversitelerinin bu sıralamada görünmemesi üzerine siyasi otorite akademik tekeli elinde tutan YÖK'ü eleştirmiş, YÖK de bu konuda anlamakta zorlandığımız bir korunma içgüdüsü geliştirmiş idi.

Jiao Tong üniversitesi söz konusu sıralamayı belirli kriterlere göre yapıyor; bu kriterlere herkesin eleştirisi olabilir, zaten var.

Örneğin, bu sıralamada yeterince yer almadığını düşünen fransız üniversiteleri, sağlık bilimleri dışında her alanda ilk yüzde görülmelerine rağmen, bu kriterlere ciddi eleştiriler getiriyorlar.

Bizim üniversite yöneticilerimizin de Şanghay Jiao Tong Üniversitesi'nin benimsediği kriterlere eleştiri getirmesi çok doğal.

Ama, o ölçüde de doğal olmayan konu, kriterlerini ideal bulmasanız dahi, bu sıralamayı ciddiye almamak, bu durum karşısında strateji geliştirme ihtiyacı hissetmemek, hatta bu sıralamada türk üniversitelerinin yer almamasını, bize karşı sanki bir komplo kuruluyormuş gibi ele almak.

***

Jia Tong Üniversitesi bu yıl bir yenilik de getiriyor ve sıralamayı belirli dallar bazında da geliştiriyor; söz konusu dallar, sosyal bilimler, tıp bilimleri, tarım bilimleri, matematik ve temel bilimler, mühendislik.

ABD'den Harvard Üniversitesi söz konusu beş daldan dördünde dünya birincisi; mühendislik dallarında ise MIT (Massachussets Institute of Technology) birinci geliyor.

İlk 500'e Kuzey ve Latin Amerika'dan 196 ( ABD'den 167 üniversite), Avrupa'dan 207 (İngiltere'den 43, Almanya'dan 40, Fransa'dan 21 üniversite), Asya-Pasifik bölgesinden 92 (sadece Japonya'dan 32) ve Afrika'dan 5 (4'ü Güney Afrika, biri Mısır) üniversite giriyor.

AB tartışmalarında gelişmişlik atakları açısından hep örnek göstermeye çalıştığım İtalya'dan 23, İspanya'dan 9, nüfusu dört milyon olan İrlanda'dan ise dört üniversite bu sıralamada yer alıyorlar.

Bu sıralamada yer almayan ya da yerinden memnun olmayan üniversite ve ülkeler, yukarıda değindiğim gibi sıralama kritrelerini eleştiriyorlar ama görmemezlikten gelmiyorlar.

Sözün özü

Bizde ise durum bambaşka.

Büyük imparatorlukların mirasçısı, 84 yıllık ve nüfusu yetmiş milyon olan bir ülkenin çok sayıda üniversitesinin bir tanesinin dahi bu sıralamada yer almaması gerçekten çok üzücü.

Ama bu durum karşısında, bu gerçeği algılayıp üzülmek ve gereğini yerine getirmeye çalışmak başka konu, bu sıralamayı ciddiye almamak, hatta biz türklere ve özellikle YÖK'e bir komplo olarak algılamak ise bambaşka bir konu.