TÜBİTAK depreme karşı kaplıcalara cihaz yerleştirdi

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), depremi önceden tespit etmek amacı ile kaplıcalara yönelik bir çalışma başlattı.

Deprem vurmadan ısı, gaz ve debi değişimine uğradığı belirtilen kaplıca ve soğuk su kaynaklarını yakın takibe alan TÜBİTAK, riski yüksek bölgeleri GPS sistemi ile donattı. TÜBİTAK'a bağlı Marmara Araştırma Merkezi Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü, şimdiye kadar söz konusu cihazı Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Yalova, Kocaeli ve Sakarya illerindeki soğuk ve sıcak su kaynaklarına yerleştirdi. İstasyonlardan uydu bağlantısıyla elde edilen veriler günlük olarak izlenip grafikleştiriliyor. Kurum, istasyonlar aracılığıyla Marmara'da olacak bir depremi önceden tahmin etmeyi hedefliyor.

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü, bu cihazlardan birini de Çanakkale'nin Biga ilçesindeki Kırkgeçit Kaplıcası'na yerleştirdi. Yerin altından 52 derece sıcaklıkta çıkan suyun bulunduğu kaplıcadan elde edilen veriler, uydu bağlantılı cihaz sayesinde TÜBİTAK tarafından inceleniyor. Kırkgeçit Kaplıcası'nın işletme müdürü Ahmet Kurtul'un verdiği bilgiye göre TÜBİTAK uzmanları 20 günde bir su numunesi alarak tahlil yapıyor.

Su kaynaklarını yakın takibe alan cihazlar, "Türkiye'nin deprem riski yüksek jeo-stratejik ancak tektonik rejimleri farklı bölgelerinde deprem davranışının çok disiplinli yaklaşımlarla araştırılması (TÜRDEP)" isimli proje kapsamında yerleştiriliyor. 2009'a kadar devam edecek proje çerçevesinde elde edilen veriler öncelikle Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü'ne iletiliyor. Diğer kamu kurum ve kuruluşları da verilerden faydalanabiliyor.

Türkiye genelinde yaklaşık 40 ayrı noktada bu tür sistemler ile kaynak suların hareketliliğinin ölçüldüğünü belirten Türkiye Jeofizik Kurumu Onursal Başkanı Prof. Dr. Ahmet Ercan, "Geçtiğimiz yıl meydana gelen Balıkesir depremini biz bu sistem sayesinde suyun sıcaklık değişikliğinden anlamıştık. Her deprem öncesi yeraltı kaynağındaki su sıcaklıkları en üst seviyeye çıkar. Eğer bir kaplıcadaki suyun sıcaklık değeri 3 ya da 4 derece yükselir ve en az bir hafta bu seviyede kalırsa deprem olacak anlamına gelir." dedi. Prof. Dr. Ercan, sadece su sıcaklık değerleri ile deprem tahmini yapılamayacağına dikkat çekerek, şunları kaydetti: "Depremin olabilmesi için sıcaklık değerine artı olarak 8 parametrenin de gerçekleşmesi gerekir. Buna bağlı olarak Kuzey Marmara'daki kaynak sularında da sıcaklık artışı bekliyoruz."

Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Bilimleri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Atilla Uluğ da, suların, depremi önceden bilme konusunda önemli bir kaynak olduğunu vurguladı. Uluğ, çalışmalarla ilgili şu değerlendirmede bulundu: "Depremin günü ve saati söylenemiyor, ama ölümcül bir hastanın başında bekler gibi bekleniyor."

Muzaffer Altunay - İsmail Efe