Faiz indirimi kimi sevindirecek?

Güngör Uras'ın yazısı...

Merkez Bankası faiz indirmekten çekiniyor çünkü ucuz faiz iç talebi canlandırarak enflasyonu artırabilir. Şu anda yurtdışından bol döviz giriyor. Merkez faiz indirirse bu düzen de bozulabilir

ABD'de Merkez Bankası'nın yüzde 5.25 olan "gösterge faizi"ni 0.25 puan indirmesi, ekonomiyi canlandırması bekleniyor. Çünkü ABD'de o ufak bir faiz indirimi, tüketiciyi,yatırımcıyı, üreticiyi rahatlatıyor. Talebi canlandırıyor.yatırım, üretim artıyor, kredi borcu olanlar mutlu oluyor. Krediyle harcama yapacaklar cesaretleniyor.

Bizde tartışılan faiz "Bankaların gecelik mevduatına Merkez Bankası tarafından ödenen faiz"dir. Merkez Bankası'nın yüzde 17.50'den 0.25 puan azaltarak yüzde 17.25'e indirdiği faizdir. Bu "gecelik" faizin birikimli (yıllık) karşılığı yüzde 18.82'dir.

Bizde Merkez Bankası'nın faiz indirmesini isteyenlerin amacı, talebi canlandırarak Türk ekonomisinin durgunluğa girmesini önlemek değildir.

Faiz konusunda Türkiye'de değişik ilgi gruplarının farklı beklentileri vardır:

Faiz aşağı, döviz yukarı

(1) Genelde faizin inmesi ile borsada fiyatlar yukarıya çıkar. Bizim borsacılarımız yıl sonuna doğru faizin indirileceği ve borsanın yükseleceği beklentisiyle pozisyon aldılar. Faizin indirileceği işareti bile borsayı harekete geçirmeye yetecek. Şimdilerde bu nedenle borsacılarımızın devamlı faiz indiriminden söz ediyor.

(2) İhracatçılarımız, turizmcilerimiz değerli YTL den, ucuz dövizden şikâyetçiler. Merkez Bankası'nın faiz indirimiyle döviz fiyatlarının bir miktar artacağı bekleyişindeler.

(3) Maliyecileriniz, Hazinecilerimiz Merkez Bankası'nın faiz indiriminin, bono ve tahvil faizlerinde de indirime imkan vereceğine inanıyorlar. Hazine ne kadar düşük faizle borçlanır ise, bütçedeki faiz yükü de o kadar azalacak. Faiz yükü azalınca hükümetin iş yapmak için kullanabileceği para miktarı o kadar artacak.

(4) Merkez Bankası faizi indirir ise, genelde kredi faizleri de ucuzlar. Özelde konut kredisi tüketici kredisi kullananların, kart borcu olanların faiz yükünde iyileşme olur.

Faiz indirimi isteyenlerin yanında istemeyenler de var:

Pahalı dövizi isteyenler de var

(1) Merkez Bankası faizi indirmekten çekiniyor. (a) Faiz indirimiyle döviz fiyatı yükselir ise, pahalı döviz enflasyonu kontrolden çıkarabilir. (b) İç talepdeki canlanmayı kontrol altına almak için bir ölçüde frene basıldı. Ucuz faiz iç talebi tekrar canlandırarak enflasyonu artırabilir.

(2) Maliye ve Hazine için faiz yükünün hafifletilmesi önemli ama, hükümet için öncelik dövizin bol ve ucuz olması.

Bugünkü faiz oranıyla yurtdışından bol döviz giriyor ve döviz bu sayede ucuz satılıyor. Merkez Bankası faizi indirir ise bu düzen bozulabilir.

(3) Özel sektörün ve bankaların döviz borçları büyük rakamlara ulaştı. Merkez Bankası'nın faiz indirimiyle döviz fiyatı yükselir ise, döviz borçlarının YTL karşılığı da artacak. Bu, özel sektöre kaldırılamayacak ölçüde yük getirebilir.

(4) Tasarruflarını YTL'de tutanlar için faizin inmesi istenilen bir durum değil. Çünkü Merkez Bankası faizi indirince bankalar da mevduat faizini aşağıya çekecekler. Bono faizleri düşecek.

Merkez Bankası'nın 0.25'lik faiz indiriminin kimleri mutlu, kimleri mutsuz edeceğini yaşayarak göreceğiz.