Korona ilmihali: Sosyal mesafe ihlali kul hakkıdır

Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Tuba Hacer Korkmaz, Çin'den yayılarak tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs günlerinde dikkat edilmesi gereken dini hassasiyetleri içeren bir çalışma hazırladı. "Yeni Tip Koronavirüsün Gündemimize Getirdiği Başlıca Fıkhi Sorular ve Cevapları" başlıklı ve Diyanet İslam Ansiklopedisi'nden yararlanılarak hazırlanan 8 sayfalık çalışmada, vatandaşların, koronavirüsle mücadele edilen süre içerisinde bazı dini ve ahlaki sorulara verilen pratik cevaplardan oluşuyor.

BÜYÜK BİR VEBAL

'Sosyal mesafeyi korumamak ve 'Evde kal' kuralına uymamak kul hakkına girer mi?' sorusu, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed döneminden aktarılan bazı hadisler verilerek cevaplanıyor. Peygamberimiz'in o dönem geniş kitlelerin ölümüne sebep olan cüzzamla ilgili anlatımları yer alan ilmihalde, 'Cüzzamlıdan, aslandan kaçar gibi kaçın' hadisiyle örneklendirilirken, Ahmet Bin Hanbel'den aktarılan hadise göre, Peygamberimiz, 'Cüzzamlıyla konuşacağınız zaman onunla sizin aranızda bir mızrak boyu (yaklaşık iki metre) mesafe olsun' ifadelerine yer veriliyor. Çalışmada 'Kasıtlı veya kasıtsız ama ihlalle bir insana hastalık bulaştırmak büyük bir vebal ve kul hakkıdır' ifadeleri yer alıyor. İşte çok merak edilen bazı soru ve cevapları:

STOKÇULUK HARAM

Piyasada stokçuluk ne zaman haram olur?

Özellikle temel gıda maddeleri başta olmak üzere, sağlık, tekstil gibi darlığı kamu zararıyla sonuçlanacak diğer tüketim maddelerinin ihtikarı da haram sayılmıştır. Bu temel malların karaborsaya düşmesinden dolayı yaşanabilecek zararların seviyesine ve kitlesine göre de ihtikar (stokçuluk) yasağının şiddeti değişmektedir.

Evde stok yapmak caiz midir?

Normal şartlarda yani şiddetli ihtiyacın olmadığı ve piyasa bolluğu olduğu durumlarda gıda maddelerini tedbir maksatlı fazladan almakta beis yoktur. Ancak şu an içinde olduğumuz süreç gibi herkesin ihtiyaç duyabileceği temel ihtiyaç malzemeleri temininde, başkalarını ve bizden daha fazla ihtiyacı olabilecek kişileri düşünmeden alış verişte aşırıya kaçmanın kul hakkına gireceğini de unutmamak gerekir.

DARDA OLANA ZEKAT VERİLİR

Zekat yardım kampanyalarına verilecek mali destek zekata mahsüben verilebilir mi?

İçinden geçtiğimiz küresel salgından dolayı evde kalma zarureti sebebiyle pek çok kişi işini sürdürme imkanı bulamamakta ve zekat alabilecek konuma gelebilmektedir. Verilen zekatın geçerli olması için zekat niyetiyle Kur'an-ı Kerim'de belirtilen kişilere verilmesi gerekir. Zekat, söz konusu kimselere mükellefler tarafından doğrudan verilebileceği gibi aracı bir organizasyon vasıtası ile vekaleten de ödenebilir.

TEMİZLİKTE ALKOL KULLANMAK CAİZ

İçinde alkol bulunan maddeleri kullanmanın hükmü nedir?

İspirto, kolonya vb. sıvılarla, temizlik amacıyla üretilen alkollü maddelerin içilmesi haram olmakla birlikte, temizlikte kullanılması caizdir. Kolonya uçucu bir maddedir ve bu yönüyle dönüşüme yani istihaleye uğramaktadır, dolayısıyla da abdesti bozmamaktadır. Namaz kılmadan önce bu ürünlerin sürüldüğü yerlerin yıkanması da gerekmez.

TABUTLA DEFİNDE SAKINCA YOK

Virüse bağlı olarak vefat edenlerin defin işlemleri nasıl yapılır?

Cenazelerin, geleneksel yöntemle açılan kabre kefenle defnedilmesinin de riskli olduğu durumlarda, ceset torbası veya tabutla defnedilmesi de caizdir. Zaruretten kaynaklanan bütün bu uygulamalarda Müslüman kardeşimize karşı son dini vazifemizi yaptığımız bilinci ile hareket edilmelidir.

Virüse bağlı olarak vefat edenler şehit midir?

Hz. Peygamber s.a.v kitlesel ölümlere sebep olan salgın hastalıklardan "taun/ta'n" ifadesiyle bahsetmiştir. Bu hastalığın müminler için bir arınma vesilesi olduğunu söylemiş, ona yakalanan bir kişinin sabredip ecrini Allah'tan bekleyerek bulunduğu yerde kalması, bunun Allah'ın takdiri olduğuna ve başına Allah'ın yazdıklarının dışında hiçbir şeyin gelmeyeceğine inanması durumunda kendisine şehid sevabı verileceğini belirtmiştir.

Hac ibadeti ertelenebilir

Üzerine hac farz olan bir kişi bu görevini ifa etmeden vefat ederse varislerin ne yapması gerekir?
Hacca gidemeden ölen bir kimse, bıraktığı maldan kendi yerine, hac yapılmasını vasiyet etse ve terekenin üçte biri bunun için yeterli ise, varisleri tarafından bu vasiyet yerine getirilir.
Salgın döneminde hac ibadeti ertelenebilir mi?
Sağlık otoritelerince "küresel salgın" olarak ilan edilen salgın hastalığın ortaya çıkmasıyla hem kişi hem toplum sağlığını tehlikeye maruz bırakmamak ve bu yolla İslam'ın vazgeçilemez değerde gördüğü "hayatı korumak" ilkesini gerçekleştirmek amacıyla söz konusu salgın geçinceye ve sıhhi güvenlik şartları tekrardan sağlanıncaya kadar hac ibadetinin ertelenebileceğini söylememize imkan vermektedir.