Yeni sosyal güvenlik reformu çalışanları üzecek

Sosyal Sigortalar ve Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılması öngörülen değişikliklerle bazı tehlikeli ve yıpratıcı meslek çalışanlarının sigortalılık süresindeki indirimler kaldırılıyor. Emzirme ödeneğinin düşürülmesi, yatan hastalardan katılım payı alınması da gündemde

Anayasa Mahkemesi tarafından memurlarla ilgili maddeleri iptal edilen 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda (SSGSSK) değişiklik yapılmasına dair yasa tasarısı taslağında, memurlar konusunda verilen tavizin acısı diğer kesimlerden çıkartıldı. Gazeteci, gemici, makinist, pilot, hostes, gardiyan, tiyatro sanatçısı gibi bazı mesleklere yıllardan beri uygulanan 'yıpranma süresi' uygulamasından vazgeçiliyor. Yatarak tedavide brüt asgari ücret tutarına kadar katkı payı getiriliyor. Buna karşılık genç ve işsiz eski milletvekillerine her ay 1.479 YTL tutarında temsil tazminatı adı altında maaş ödenmesi öngörülüyor.

Sosyal güvenlikte işçi, memur ve esnaf arasında norm ve standart birliğini sağlamayı amaçlayan 5510 Sayılı Kanun'un memurlarla ilgili maddelerinin Anayasa Mahkemesi'nce iptali üzerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan yeni yasa taslağı, kamuoyunda 'yıpranma süresi' olarak bilinen fiili hizmet süresi zammının pek çok sektörde kaldırılmasını öngörüyor. Mevcut mevzuata göre, tehlikeli ve yıpratıcı bazı mesleklerde çalışanların daha kısa sürede emekliliklerine olanak sağlamak amacıyla, çalıştıkları her yıl için prim gün sayılarına 90 gün ile 180 gün arasında değişen sürelerle ilave yapılıyor.

Bu arada, fiili hizmet süresi zammı kapsamından çıkarılan sigortalıların yeni yasanın yürürlüğe gireceği tarihe kadar süreleri emeklilik işlemlerinde dikkate alınacak. Ancak yasa yürürlüğe girdikten sonra fiili hizmet süresi zammı bu kişiler için işlemeyecek.

Yatarak tedavide katılım payı

5510 Sayılı Kanun sigortalıların ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesinde 2 YTL; ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri ile ayakta tedavide sağlanan ilaçlarda ise yüzde 10 ila 20 arasında değişen oranlarda katılım payı alınmasını öngörüyor.

Tasarı taslağıyla, yatan hastaların tedavi bedellerinden de katılım payı alınması kararlaştırıldı. Sigortalılar yatarak tedavide tedavi masraflarının yüzde 1'i oranında katılım payı ödeyecekler. Bu kişilerden ayrıca tedavide kullanılan iyileştirme araç ve gereçleri için de yüzde 10 ile 20 arasında değişen oranlarda katılım payı talep edilecek. Bu şekilde ödenecek katılım payı tutarı, her bir yatarak tedavi için brüt asgari ücret tutarı olan 585 YTL'ye ulaşacak. Ancak, bir yılda yatarak tedaviler için ödenecek katılım payı tutarı da brüt asgari ücretin iki katıyla, yani şu anki asgari ücrete göre 1170 YTL ile sınırlı tutulacak.

Emzirme ödeneği düşüyor

Sigortalıların yeni doğan bebekleri için altı ay boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan verilecek emzirme ödeneği miktarı düşürülüyor. 5510 Sayılı Kanunda brüt asgari ücretin üçte biri yani aylık 195 YTL olan emzirme ödeneği, 58,5 YTL'ye indirilecek.

Ayrıca tasarıyla erkek çocuklar evlenme yardımı kapsamından çıkartılacak ve eskiden olduğu gibi sadece dul ve yetim aylığı almakta olan eş ve kız çocuğuna, aylıklarının 12 katı tutarında evlenme yardımı yapılacak.

Eski işsiz vekile tazminat

Her kesimden fedâkarlık beklenen yasa taslağında eski genç ve işsiz milletvekillerine 'kıyak' olarak nitelenebilecek bir düzenlemeye yer verildi.

Buna göre, milletvekilliği sona eren ancak yaşı genç olduğu için yada prim gün sayısını dolduramadığı için emekli aylığı bağlanamayan eski vekillere, çalışmıyorlarsa Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan her ay 'temsil tazminatı' adı altında para ödenecek. İşsiz eski vekillere ödenecek aylık para 2008 ocak ayı için 1479 YTL'ye tekabül ediyor. Eğer işsiz vekil temsil tazminatı alırken yaşamını yitirirlerse herhangi bir emekli aylığı almayan eş ve çocuklarına aynı para ödenecek.

Seçilme yaşının 25'e indiği dikkate alınırsa, bundan sonra yapılacak ilk seçimde 25 yaşında milletvekili seçilen bir kişi 29 yaşında milletvekilliği sona erdikten sonra çalışmadığı sürece yaşamının geri kalan bölümünde her ay bu parayı almaya devam edecek. Temsil tazminatının miktarı, memur maaş katsayısında yapılacak artışa bağlı olarak her yıl yükselecek.

Yıpranma süreleri kuşa çevrilecek

5510 Sayılı Kanun'da değişiklik yapılmasına dair yasa tasarısı taslağı, kamuoyunda 'yıpranma süresi' olarak bilinen fiili hizmet süresi zamının pek çok sektörde kaldırılmasını öngörüyor. Mevcut mevzuata göre, tehlikeli ve yıpratıcı bazı mesleklerde çalışanların daha kısa sürede emekliliklerine olanak sağlamak amacıyla, çalıştıkları her yıl için prim gün sayılarına 90 gün ile 180 gün arasında değişen sürelerle ilave yapılıyor.

Hazırlanan yasa taslağında fiili hizmet süresi zammı sadece belli sanayi kuruluşları ile asker, polis, MİT mensupları ve itfaiye işleriyle sınırlanıyor. Taslağa göre, fiili hizmet süresi zammı kapsamından çıkarılan sektör ve meslekler şöyle:

Basım ve gazetecilik matbaalarında çalışanlar,

Gemiciler,

Havayollarını uçucu personeli, lokomotif makinistleri,

Basın kartı sahibi gazeteciler,

İnfaz koruma memurları, baş memurları ve diğer personel,

PTT dağıtıcıları,

TRT'nin haber birimlerinde çalışanlar,

Zırai mücadele ve zırai karantina teknik ve idari işleri ile salgın, bulaşıcı, paraziter hayvan hastalıkları ile mücadele işlerinde çalışanlar,

Devlet Tiyatroları ile Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şef ve üyeleri.

Yeni işyerleri eklendi

Yasa taslağında, fiili hizmet süresi zammından yararlanacak işyerleri ve mesleklerle, bunların bir yıllık çalışma sürelerine eklenecek gün sayısı ise şöyle:

Kurşun ve arsenik işleri: 60-80,

Cam fabrika ve atölyeleri: 60,

Cıva üretim işleri sanayii: 80,

Çimento fabrikaları: 60,

Kok fabrikalarıyla termik santrallar: 60,

Alüminyum fabrikaları: 60,

Demir ve çelik fabrikaları: 80,

Döküm fabrikaları: 80,

Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler: 80,

Yeraltı işleri: 180,

Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler: 80,

Sualtında veya sualtında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler: 60-90,

Türk Silahlı Kuvvetleri: 90,

Emniyette ve polis mesleğinde çalışanlar ve MİT mensupları: 90,

İtfaiye işleri: 60.

Söz konusu işlerde çalışanların prim gün sayılarına, çalıştıkları süreye bağlı olarak asker ve polislerde sekiz yıla kadar, diğer mesleklerde ise beş yıla kadar ilave yapılabilecek. Ancak madencilerde bu süre sınırı dikkate alınmayacak. Bu arada, fiili hizmet süresi zammı kapsamından çıkarılan sigortalıların yeni yasanın yürürlüğe gireceği tarihe kadar süreleri emeklilik işlemlerinde dikkate alınacak. Ancak yasa yürürlüğe girdikten sonra fiili hizmet süresi zammı bu kişiler için işlemeyecek.