Aynı Kurum/ Başka Kurum Ne Demektir?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun bazı hükümlerinde "aynı kurum" veya "başka kurum" ifadeleri yer almaktadır. örneğin 54'üncü maddeye göre aday memurlar "başka kurumlara" nakil olamamakta, 73. maddeye görede becayiş taleplerinin "aynı kurum" içinde olması gerekmektedir. Bu konuya ilişkin hazırladığımız ve nakiller bağlamında önem taşıyan dosya için başlığa tıklayınız.
Aday memurların nakline ilişkin olarak, 657 sayılı Kanunun 54'üncü maddesinde şu hüküm yer almaktadır:
"Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz."
Becayişin hangi kurumlar arasında yapılacağına ilişkin olarak ise 657 sayılı Kanunun 73. maddesinde şu hüküm yer almaktadır:
"Aynı Kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır."
KAMU KURUMU NE DEMEKTİR?
TÜZEL KİŞİLİĞİN ÖNEMİ
Belirli bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla kurulmuş kamu tuzel kisisine kamu kurumu denmektedir. Anayasamızın 123'üncü maddesine göre, "İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. .. Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur."
Bu çerçevede idari faaliyette bulunan her kamu kurumunun bir teşkilat kanunu bulunmakta olup, bu kamu kurumlarının aynı zamanda birer tüzel kişiliği bulunmaktadır. Teşkilat kanunu veya KHK'sı olmayan bir kamu kurumu bulunmamaktadır.
Kamu kurumları, teşkilat kanunlarında, ana hizmet, danışma ve denetim ve yardımcı hizmet birimleri şeklinde düzenlenmektedir. Örneğin Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Maliye Bakanlığının bir ana hizmet birimidir. Bu husus, Maliye Bakanlığının teşkilat kanununda düzenlenmiştir. Bu nedenle Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Maliye Bakanlığı bağlamında "aynı kurum"dur. Ancak Milli Piyango Genel Müdürlüğü ayrı bir teşkilat Kanunu ile düzenlendiğinden ve ayrı bir tüzel kişiliği olduğundan "başkabir kurumdur."
Bir örnek daha verecek olursak; Başbakanlık, 3056 sayılı Teşkilat Kanunu ile düzenlenmiştir. Ancak, Başbakanlığa bağlı olmasına rağmen Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ayrı bir teşkilat kanunu ile ve ayrı bir tüzel kişilik olarak düzenlendiğinden, Başbakanlığa göre "başka bir kurumdur".
SORUNLU KONULAR
Belediyelerin durumu: Belediyelerin her birinin ayrı tüzel kişiliği vardır. Bu nedenle her bir belediye başka bir belediyeye göre "başka bir kurumdur". Ancak, belediyelerin ana hizmet birimleri bulunabilmektedir. Örneğin ASKİ, EGO, İSKİ vb... ASKİ, Ankara Büyükşehir belediyesine göre "aynı kurumdur".
Üniversitelerin durumu: Üniversitelerin, her biri ayrı bir tüzel kişiliğe haizdir. Bu nedenle Hacettepe Üniversitesi Ankara Üniversitesine göre başka bir kurumdur. Ancak, uygulamada, üniversite personeli "aynı kurum" personeli gibi becayiş talebinde bulunabilmektedir.
Valilikler: Valilikler, İçişleri Bakanlığına bağlıdır. Bu nedenle her bir Valilik personeli "aynı kurum" kapsamında değerlendirilmelidir.
Merkez ve taşra ayırımı: Her kamu kurumunun merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları bulunmaktadır. Taşra birimleri de, merkez birimler gibi "aynı kurum" kapsamında değerlendirildiğinden, bir kamu kurumunun taşra veya merkez teşkilatında çalışan bir memurun diğer taşra veya merkez birimlerinde çalışan memurla becayiş yapması veyahut da aday memurken nakil olabilmesi mümkün bulunmaktadır. Örneğin Samsun İl Sağlık Müdürlüğü ile İstanbul İl sağlık müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı bağlamında aynı kurumdur.