Yüksek faiz üretime darbe olur

Küresel salgın döneminde tüm dünya ülkeleri ekonomide çarkları döndürmek için faiz artırımına temkinli yaklaşırken, Türkiye'de Merkez Bankası'nın beklentilerin de üzerine çıkartarak faizi yüzde 17'den yüzde 19'a taşıması maliyetleri katlayacak. Kamu ve özel bankalar şimdiden 200 baz puanlık artırımı kredilere yansıtmak için hazırlıklara başladı. Ancak söz konusu artırımın aynen kredilere yansıtılması, 83 milyonluk nüfusa büyük yük getirecek. Konuttan ihtiyaca, ticariden taşıta kadar tüm kalemlerde ortalama yüzde 25 seviyesindeki kredi maliyetleri yüzde 30'ları aşacak.

İŞLETMELER KREDİYE YANAŞAMAZ OLDU

Bankacılık çevrelerinden edinilen bilgilere göre, bankalar Merkez Bankası'nın son hamlesinin ardından tabela faizlerini güncellemek için kolları sıvadı. Kamu bankaları başta olmak üzere önümüzdeki hafta başından itibaren yeni oranların kredi maliyetlerine yansıması bekleniyor. Bu tablo işçiden çiftçiye, üreticiden tüketiciye hemen hemen tüm kesimlerin finansmana erişimini zorlaştıracak.

BANKALARDA FAİZ HAZIRLIĞI

Bugün kredi çekmek isteyen küçük bir işletme (KOBİ) aylık ortalama yüzde 2 faizle krediyi geri ödemek zorunda. Yıllık da ise yüzde 26-27. İşini büyütmek isteyen bir KOBİ, 36 ay vadeli 100 bin lira ticari kredi kullandığında, aylık 4 bin 180 TL, vade sonunda çektiği krediyi toplam 151 bin lira olarak geri ödeyecek. Yani, 36 ayda yaklaşık 51 bin lira sadece faiz ödeyecek. Bankaların 2 puanlık artışı kredilere yansıtması durumunda aylık yüzde 2 faiz yüzde 2,2'ye, yıllık yüzde 30'lara ulaşacak. Bu durumda aynı tutar ve vade diliminde geri ödenecek toplam para 157 bin liraya ulaşacak. Sadece faize 36 ayda 57 bin lira ödenecek.

Kamu ve özel bankaların 2 puanlık artışı kredilere yansıtması üretici, işçi ve yatırımcıyı faiz yükü altında daha da ezecek. İş yapmak isteyen herkes faiz duvarıyla karşılaşacak. Sanayicinin de vatandaşın da gücünü zayıflatacak. Kredi çekenler ise faize çalışacak. Bu tablo işini büyütmek, ev, otomobil almak, vatandaşın krediyle ihtiyaçlarını karşılama isteğine darbe vuracak.

PARA ÜRETİME DEĞİL FAİZE GİDİYOR

Kredi tarafında ortaya çıkan dramatik tablo vatandaşın ezilmesine neden olurken, yüksek faizle parasını bankaya yatıracak olan zengin kesim ise parasına para katacak. Kredi ve mevduata öncülük eden kamu bankalarında bugün bir hafta, 32 gün ve bir yıla kadar olmak üzere yüzde 16-18, 25 aralığında. İnternet sitesinde ilan ettikleri oranlara göre bir kamu bankası, TL tutarına göre değişmekle birlikte 17 gün ile bir yıla kadar mevudata ortalama yüzde 18, en yüksek yüzde 18,25 faiz veriyor. Diğer kamu bankaları, ortalama yüzde 18,25 ve yüzde 17'lik oranla halktan mevduat topluyor. Özel bankalarda söz konusu oranlar yüzde 12, yüzde 13, yüzde 14, yüzde 17, yüzde 18,50 arasında değişiyor.

HAVADAN 90 GÜNDE 2 BİN TL KAZANÇ CEPTE

Merkez Bankası'nın 2 puanlık son artırımı aynen yansıtılması durumunda ortalama yüzde 18 mevduat faizi yüzde 20'ye çıkabilecek. Başka bir ifadeyle, cebindeki 50 bin lirasını bankaya 90 gün (3 ay) faize yatıran zengin kesim yaklaşık 2 bin 200 lira havadan para kazanacak. Oysa bankadan kredi çekip, alın teriyle üretim yapmak, ekonomiye katkı sunmak başka bir ifadeyle elini taşın altına koymak isteyenler finansmana erişimde faiz engeliyle karşılaşacak. Bu tablo, salgın döneminde bile yüzde 1,8 büyüyen ekonominin canlanmasını zayıflatacak.

Japonya eksi %0,1'de bıraktı

Japonya Merkez Bankası (BoJ),faizlerde değişikliğe gitmezken, para politikasını daha da esnetecek kararlar aldı. Eylül 2016'dan bu yana ilk kez para politikasını kapsamlı bir şekilde değerlendiren BoJ, politika faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1'de bıraktı. Söz konusu karar, 1'e karşı 8 oyla alındı. Banka, devlet tahvili getirilerine yönelik hedef bandını artı-eksi yüzde 0,20'den, artı-eksi yüzde 0,25'e genişletti. Rusya Merkez Bankası da sadece yüzde,0.25 puan artırdı.

Hamide Hangül