Hukuk birim amiri görevlendirilmesi Sayıştay'a takıldı!

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eleşkirt Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü yüksekokul sekreteri kadrosunda olan kişi Hukuk Müşavirliğinde iş ve işlemleri yürütmek üzere Şube Müdür Vekili olarak görevlendirilmiş ve vekalet ücreti ödemesi yapılmıştır.

Sayıştay denetimleri sonucunda öncelikle Hukuk Müşavirliği biriminin üniversitelerde Genel Sekreterliğe bağlı olmasının doğru olmadığı ifade edilmiştir. Bununla birlikte, Genel Sekreterlik emrindeki bir şubede vekaleten görevlendirilmiş bir şahsa Üniversite Kadro Cetvelinde olmayan "Hukuk Birim Amiri" gibi bir vasfın Genel Sekreterlik oluru ile verilemeyeceği ve ödeme yapılamayacağı ifade edilmiştir.

İŞTE SAYIŞTAY BULGUSU

BULGU 4: Hukuk Müşavirliği Bünyesinde Olmayan Bir Kadroya "Hukuk Birim Amiri" Adı Altında Görevlendirme Yapılması

Atama ve görevlendirmeler konusunda yapılan incelemeler neticesinde, Hukuk Müşavirliğinin Genel Sekreterliğe bağlı bir birim olarak görev yaptığı ve hukuki dayanaktan yoksun olarak "Hukuk Birim Amiri" adı altında Hukuk Fakültesi mezunu olmayan bir kişinin Hukuk Müşavirliğinde görevlendirildiği tespit edilmiştir.

Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "Yükseköğretim Kurulu İdari Teşkilatı" başlıklı 3'üncü maddesinde yükseköğretim idari teşkilatının aşağıdaki birimlerden oluşacağı belirtilmiştir.

a) Özel Kalem Müdürlüğü,

b) Genel Sekreterlik,

c) Eğitim, Öğretim Daire Başkanlığı,

d) Araştırma Planlama Koordinasyon Dairesi Başkanlığı,

e) Komptrolörlük Daire Başkanlığı,

f) Yayın ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı,

g) Bilgi işlem Merkezi Daire Başkanlığı,

h) İnşaat, Bakım, Onarım Daire Başkanlığı,

i) Hukuk Müşavirliği,

j) Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı."

"Hukuk Müşavirliği" başlıklı 12'nci maddesinde ise;

" Hukuk Müşavirliğinin görevleri şunlardır :

a) Yükseköğretim Kurulunun hukuki konularda danışmanlığını yapmak,

b) Kurulun ilgili olduğu davaları takip etmek,

c) Kurul Başkanınca verilecek benzer diğer görevleri yapmak." hükümlerine yer

verilmiştir.

Anlaşılacağı üzere, Hukuk Müşavirliğinin başı konumunda görev yapacak kişinin de yukarıdaki görevlerin yerine getirilmesini sağlayacak bilgi, donanım ve ehliyette bir kamu görevlisi olması esastır.

25.03.2015 tarih ve 29306 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumları Hukuk Müşavirliği ve Avukatlık Giriş Sınavı ve Atama Yönetmeliği" 15.02.2019 tarih ve 30687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Hukuk Müşavirliği ve Avukatlık Giriş Sınavı ve Atama Yönetmeliğinin Kaldırılmasına Dair Yönetmelik"le yürürlükten kaldırılana kadar uygulamada kalmıştır.

Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Hukuk Müşavirliği ve Avukatlık Giriş Sınavı ve Atama Yönetmeliğinin amacı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarında istihdam edilecek hukuk müşaviri ve avukatların mesleğe alınma

ve atanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Yönetmeliğin "Giriş sınavı başvuru şartları" şartları başlıklı 6'ncı maddesinde, giriş sınavına katılmak isteyenlerin Hukuk fakültesi mezunu olmaları ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmaları şartı getirilmiştir.

Hukuk müşavirliği ve avukatlık için hukuk fakültesi mezunu olma şartına ilişkin benzer düzenleme başka kamu kurumları tarafından çıkarılan düzenleyici işlemlerde de yer almakta ve

halen uygulanmaktadır.

12.04.2014 tarih ve 28970 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile 12.11.2005 tarih ve 25991 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Mülga Yönetmelik hükümlerinde; hukuk müşavirliği kadrosu görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında sayılmış ve atama şartlarında hukuk fakültesi mezunu olmak, en az iki yıl avukat olarak çalışmak şartları düzenlenmiştir. Mülga Yönetmelik hükümlerini yürürlükten kaldıran 12.04.2014 tarih ve 28970 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim

Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında hukuk müşavirliği kadrosu sayılmamıştır.

Halen yürürlükte olan "Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği"nde Hukuk Müşaviri atama süreci ile ilgili bir hüküm bulunmadığı için uygulamada yer yer gerekli vasıfları taşıyanlar arasından "Görev grupları arasındaki geçişler ve sınavsız atanma" başlıklı 20'nci maddesinde geçen "d) Şube müdüründen daha üst görevlere, en az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel hükümlere göre sınavsız atama yapılır." hükmüne istinaden görevlendirme yapılmaktadır.

Bu düzenlemeler yanında "Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik" de Üniversiteleri de kapsayan bir düzenleyici işlemdir.

Devlet Personel Başkanlığının Yükseköğretim Kurul Başkanlığına münhal bulunan hukuk müşavirliği kadrolarına yapılacak atamalar konusunda yazdığı 09.11.2015 tarih ve E6867 sayılı "Görevde yükselme" konulu görüş yazısında aynen ".1-Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik çerçevesinde avukat ünvanlı kadrodan hukuk müşaviri ünvanlı kadroya sınavsız ve genel hükümlere göre atama yapılması imkanı bulunmakta olup, avukat dışındaki kadrolardan hukuk müşaviri kadrosuna atanma, görevde yükselme sınavına tabidir. Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği"nde Hukuk müşaviri kadrosuna atanmaya ilişkin her hangi bir düzenlemeye yer verilmemiş olmasının, kurum içinden yapılacak atamalar hususunda münhal bulunan hukuk müşaviri kadrolarına yalnızca avukatlık kadrolarından, sınavsız ve genel hükümlere göre atama yapılabileceği anlamına geldiği,

2- "Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumları Hukuk Müşavirliği ve Avukatlık Giriş Sınavı ve Atama Yönetmeliği"nin hukuk müşaviri ile ilgili kadroya atanmaya

ilişkin hükümleri, bu kadroya ilk defa açıktan atanmaya ilişkin olup, söz konusu kadroya kurum

içinden yapılacak atamalarda, yukarıda yer verilen görüş çerçevesinde işlem tesis edilmesi

gerektiği." ifadelerine yer verilmiştir.

659 sayılı "Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname" de hukuk hizmetlerinin etkin şekilde yürütülmesi için gerekli usul ve esasları düzenlemektedir.

Kararnamenin 4. Maddesinin son fıkrasında, "(6) Teşkilat kanunlarına veya Cumhurbaşkanlığı

kararnamelerine göre hukuk birimi kurulmayan idarelerde, bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen hukuk hizmetleri, istihdam edilen avukatlar tarafından yerine getirilir.

İdarelerin merkez birimlerinde istihdam edilen avukatlardan birisi, üst yönetici onayı ile hukuk

birimi amiri olarak görevlendirilir." Hükümlerine yer verilmiştir.

Üniversite bünyesindeki atamalara, görevlendirme ve vekalet işlemlerine yönelik yapılan inceleme neticesinde,

- 27 Mayıs 2007 tarih ve 26536 sayılı Resmi Gazete'de yer alan düzenleme ile Üniversite bünyesinde Hukuk Müşavirliği ihdas edildiği; Üniversite Kadro Cetveline bakıldığında ise Hukuk Müşavirliği bünyesinde 1 adet Hukuk Müşaviri (boş), 1 adet Avukat (dolu) ve 1 adet Şef (dolu) kadrosunun olduğu; bu kadrolar dışında başkaca bir kadroya Hukuk Müşavirliği altında yer verilmediği,

- Hukuk Müşavirliğinin Üniversitelerdeki genel uygulamanın aksine doğrudan Rektörlüğe bağlı değil Genel Sekreterliğe bağlı bir birim olarak teşkilatlandığı ve teşkilat şemasında Genel Sekreterlik altında yer aldığı,

- Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Rektörlüğünün 28.12.2015 tarih ve E.20669 sayılı yazısı ile 2547 Sayılı Kanun'un 13/b-4 maddesine göre, Üniversite bünyesinde yer alan Eleşkirt Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü Yüksekokul Sekreteri kadrosunda olan kişinin Genel Sekreterlik Makamı emrinde görevlendirildiği ve aynı görevlendirmenin çeşitli tarihlerdeki olurlarla (18.01.2017 E.1544, 27.12.2018-E.29723.) uzatılarak görevlendirmenin devam ettiği,

- 31.12.2019 tarih ve E.28671 sayılı uzatma yazısında ise aynen "Üniversitemiz Eleşkirt Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü yüksekokul sekreteri kadrosunda olup, Hukuk Müşavirliğinde şube müdür vekili olarak görev yapmakta olan şahsın ilgi Rektörlük Onayı ile yapılan görevlendirmelerinin 2547 sayılı Kanun'un 13/b-4 maddesi gereğince yenilenmesi hususunu." denilmek sureti ile ilk görevlendirme yazısına ilave olarak Genel Sekreterlik emrinde görevlendirilen şahsın "Hukuk Müşavirliğinde şube müdür vekili olarak" görevlendirildiği;

- Norm kadro cetvelinde Hukuk Müşavirliğinde şube müdürlüğü gibi bir kadronun olmadığı, bu görevlendirmenin olsa olsa görevlendirildiği Genel Sekreterlikteki başka bir şubeye ilişkin olması gerektiği,

- Genel Sekreterlikteki bir şubede vekaleten görevlendirilen bir şahsın her ne kadar hukuk müşavirliğine ait iş ve işlemleri de kapsayan görevler ifa ediyorsa da Hukuk Birim Amiri vasfını taşımadığı gibi, hukuk müşavirliği kadrosu altında da yer alamayacağı, - Bu görevlendirme işleminin 657 sayılı Kanun'un 68'nci maddesi hükmü gereği yükseköğrenim görmüş ve en az 10 yıl hizmetinin bulunması şartı ile Hukuk Müşavirliğine yapılan bir atama olarak da değerlendirilemeyeceği,

- Ayrıca, Hukuk Birim Amiri adıyla bünyesinde Üniversite Avukatının da yer aldığı kadroda görevlendirilen şahsın hukuk fakültesi mezunu olmadığı, Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Kamu Yönetimi mezunu olduğu,

- Mevcut görevlendirme yöntemi ile şahsın hukuk müşavirliğinde görev alması söz konusu olamayacağı gibi, Hukuk Müşaviri ya da kadroda olmayan Hukuk Birim Amiri vasfını taşıyamayacağı,

- 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 14. Maddesi ve Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 6. Maddesine istinaden adı geçen şahsa Hukuk Birim Amiri vasfı ile vekalet ücreti ödenemeyeceği,

- Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının ödemede tereddüt etmesine rağmen Genel Sekreterlik tarafından ilgili daireye yazılan 19.07.2019 tarih ve E16003 ve 16032 sayılı yazında bahsi geçen şahsın Üniversite Hukuk Müşavirliğinde Birim Amiri olarak adlandırıldığı ve bu yazıya istinaden vekalet ücreti ödemesinin yapıldığı,

Anlaşılmıştır.

Kamu idaresi verdiği yanıtta özetle, yapılan görevlendirmenin Hukuk Müşavirliğine mevzuat çerçevesinde verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla yapıldığını, bu görevlendirmenin gerekli olduğu hizmete ihtiyaç duyulduğunu, görevlendirmenin 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanun'un 13'ncü maddesinin "b" bendinin 4 numaralı alt bendi gereğince yapıldığını, bazı üniversitelerde Hukuk Müşavirliği emrinde Şube Müdürü istihdam edildiğini, Üniversite tarafından istihdam edilen avukatın Şube Müdürlüğü vb. yöneticilik kadrolarına atanmak için gerekli şartları henüz sağlamadığını, Hukuk Müşavirliğinde Şube Müdürü Vekili olarak ve Hukuk Birim Amiri olarak görevlendirilen şahsa yapılan vekalet ücreti ödemesinin de hukuki olduğunu ifade etmiştir.

Ancak bulgu konusu tespitlerde Hukuk Müşavirliği'ne mevzuat çerçevesinde verilen görevlerin yerine getirilmesi için görevlendirme yapılmasından değil, hukuki olarak uygun görevlendirme yapılmamasından bahsedilmektedir. Mevzuat görevlendirmenin hukuki zemine oturması açısından Üniversitenin gerekli adımları atmadığı anlaşılmış olup, konunun hukuki dayanaktan yoksunluğunu devam etmektedir.

Yukarıda açıklanan tespitler ve mevzuat çerçevesinde;

- Hukuk Müşavirliğinin Genel Sekreterlik gibi ayrı bir birim olması, Üniversite ve Üst Yönetici adına Üniversite Tüzel Kişiliğini (Hukuk Müşaviri ya da Avukatları aracılığı ile) temsil etmesi, Hukuk Müşavirliklerinin Türk Kamu Yönetim Sisteminde Üst Yönetime bağlı teşkilatlanma geleneği, Hukuk Müşavirliğinin her nev'i davada Üst Yönetim adına bağımsız ve verimli olarak çalışması gerekliliği gibi nedenlerle Genel Sekretere bağlı bir birim olarak teşkilatlanmasının doğru olmadığı,

- Genel Sekreterlik emrindeki bir şubede vekaleten görevlendirilmiş bir şahsa Üniversite Kadro Cetvelinde olmayan "Hukuk Birim Amiri" gibi bir vasfın Genel Sekreterlik oluru ile verilemeyeceği gerçeği karşısında yapılan görevlendirmenin hukuki dayanaktan yoksun olduğu,

Tespit edilmiştir.

Yukarıdaki hukuk dışı işlemin açıklanan gerekçelere uygun olarak yeniden ele alınarak görevlendirmenin iptalinin sağlanması ve ihtiyaca uygun şekilde gerekli hukuki atama/görevlendirmenin yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesindeki bulguların tümü için tıklayınız.