Emeklilikte ek göstergeyi hak edebilmek için gerekli süre

YAZIMIZDA EMEKLİLİKTE EK GÖSTERGE RAKAMLARINDAN YARARLANMA ESASLARINI ANLATACAĞIZ.

Devlet memurları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan hizmet sınıflarına göre, bu kanuna ekli ek gösterge cetvellerinde hizmet sınıfları itibariyle belirlenmiş olan rakamlar esas alınarak, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine emekli aylıkları hesaplanmaktadır.

Ancak, bazı hizmet sınıflarında görev yaptıktan sonra hizmet sınıflarını değiştirenlerin, ayrıca bulundukları görevlerden ek gösterge rakamı yüksek başka bir göreve atananların emeklilik sırasında taraflarına uygulanması gereken ek gösterge rakamının ne olacağını öğrenmek istedikleri yönünde talepler olmaktadır. Birinci olarak sınıf değiştirenlerin, ikinci olarak ek gösterge rakamı yüksk görevlere atananların durumunu ele ele alacağız.

1- SINIF DEĞİŞTİRENLERİN EK GÖSTERGELERİ:

Bu konu 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer almış, ancak uygulanması Maliye Bakanlığınca hazırlanarak duyurulan Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğleri ile yapılmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Kanunun 43, maddesinin (B) bendi ;

?Ek Gösterge: Bu Kanuna tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak bu kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır. II sayılı cetvelde yer alan unvanlarda değişiklik yapmaya ve yeni unvanlar ilave etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Bu ek göstergeler, ilgililerin belirtilen sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınıp, terfi bakımından kazanılmış hak sayılmaz. Kurumların 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli kadrolarına atananlara uygulanacak ek göstergeler, ilgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek göstergelerden düşük olamaz.? hükmünde olup, bu hükmün ne şekilde uygulanacağı konusu birinci olarak, Maliye Bakanlığının 79 numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğiyle yapılmıştır. Bu tebliğde açıklanan uygulama ile, devlet memurlarının görmüş oldukları öğrenimlerine ait mesleklerini ilgili sınıfta yapmakta iken, daha sonra genel idare hizmetleri sınıfında yer alan herhangi bir kadroya birinci, ikinci, üçüncü veya dördüncü dereceyi almak suretiyle atananların, ayrıca bu derecelere atanmamakla beraber daha sonra hizmetleri itibariyle kazanılmış hak aylıkları 1, 2, 3 veya 4. derecelere gelmiş olanların görmüş oldukları okullar itibariyle kazanmış olunan mesleklerine ait ek göstergeyi almaları mümkün bulunmakta idi. Örneğin; Eğitim Öğretim Hizmetleri Sınıfında 6. derece 3. kademede görev yapan öğretmen mesleğine sahip kişi, genel idare hizmetleri sınıfına 5. dereceli kadroda bir göreve atanmasa dahi, bu kişi yıllar sonra kazanılmış hak aylığı 1 ve 4. dereceler arasına gelmiş olması durumunda kazanılmış hakk aylığının geldiği derece kademenin ek göstergesini alması mümkün idi.

Bu uygulama,ikinci olarak Maliye Bakanlığınca çıkarılan yeni bir tebliğ ile değiştirilmiş, bu Tebliğ 148 sayı ile kamu idarelerine duyurulmuştur. Tebliği görmek için tıklayınız

Tebliğde;

- Öğretmen, mühendis, mimar gibi kadrolara ait sınıflarda görev yapmakta iken sınıf değiştirerek genel idare hizmetleri sınıfında göreve geçenlerin, bu geçişleri sırasında ilk atamalarının 1 ila 4. dereceli kadrolarda yapılmış olması halinde öğretmen, mühendis, mimar gibi unvanlara tanınan ek göstergelerden kazanılmış hak aylıklarına göre bakılmak suretiyle ek göstergeden yararlandırılmaları gerektiği,

- Ancak, bunların ilk atamalarının 1 ila 4. dereceli kadrolarda yapılmış olmaması halinde ise daha sonra kazanılmış hak aylıkları itibariyle 1-4 arasına gelinse dahi öğretmen, mühendis, mimar gibi unvanlar için belirlenen ek göstergelerden yararlanmamaları gerektiği,

açıklanmıştır.

Konu, örneklerle aşağıda gösterilmektedir.

Eğitim Öğretim Hizmetleri Sınıfında kazanılmış hak aylığı 5. derecede bulunan bir öğretmen, genel idare hizmetleri sınıfında 5. dereceli kadroya ait Müdür kadrosuna atanır ise, bu kişi daha sonra kazanılmış hak aylığı birinci dereceye gelmiş olsa bile, Eğitim Öğretim Hizmetleri, Teknik Hizmetler Sınıfında l. Derece için tespit edilmiş olan 3000 ek göstergeyi alamayacak, bu kişi genel idare hizmetleri içinde yüksek öğrenim görenlerden kazanılmış hak aylıkları birinci derecede bulunanlar için belirlenen 2200 ek göstergeden yararlandırılması gerekecektir.

Bu kişinin, ilk sınıf değiştirdiği ve atandığı Müdür kadrosunun 3. dereceli bir Müdür kadrosu olduğunu kabul ettiğimizde ise, bu kişi daha sonra kazanılmış hak aylığı birinci dereceye geldiğinde, bu kişi hakkında eğitim öğretim hizmetleri sınıfında l. Derece için tespit edilmiş olan 3000 ek göstergeye hak kazanacağı anlaşılmaktadır.

Burada dikkat edilmesi gereken bir konu da, bu şekilde sınıf değiştirenlerin mutlak surette kazanılmış hak aylıklarına göre ek göstergeyi alabilecekleri, anlaşılmaktadır. Örneğimizdeki kişinin kazanılmış hak aylığı birinci dereceye gelmeyip ikinci dereceye geldiğini kabul ettiğimizde ise ek gösterge rakamı, yine eğitim öğretim hizmetleri sınıfı içinde 2. derece için belirlenen 2200 rakamının olacağı ortaya çıkmaktadır.

Bu konuyu EĞİTİM ÖĞRETİM HİZMETLERİ SINIFI İLE GENEL İDARE HİZMETLERİ SINIFI İÇİN BELİRLENEN EK GÖSTERGE RAKAMINA göre anlatmak daha anlaşılır olacaktır. Eğitim Öğretim Hizmetleri 8. dereceden ek gösterge almaktadır. Ancak örnek anlatımımızda 4. dereceden itibaren yer alacaktır.

4. dereceli bir kadroya atanmak suretiyle sınıf değiştiren bir öğretmen, eğitim öğretim hizmetleri sınıfı için kazanılmış hak aylığı 4. derece olanlar için belirlenen 1100 ek gösterge genel idare hizmetleri sınıfı içinde kazanılmış hak aylığı 4. derece olanlar için belirlenen 850 ek göstergeden yüksek olduğu için bu kişi 1100 ek göstergeden, yine kazanılmış hak aylıkları 3. dereceye geldiğinde 1600 ek göstergeden, 2. dereceye geldiğinde 2200 ek göstergeden ve 1. dereceye geldiğinde 3000 ek göstergeden yararlanabilecektir.

Bu şekilde ek göstergelerin tespiti, diğer hizmet sınıflarında kariyer görev olarak nitelendirilen Mühendis, mimar, doktor, müfettiş gibi unvanlarda da yapılması mümkün olabilecektir.

DEĞERLENDİRME;

Devlet memurluğu görevinde kariyer olarak nitelendirilen hizmet sınıflarında görev yapanların veya aynı sınıf içerisinde kariyer görevlerde bulunanların, genel idare hizmetleri sınıfı içerisinde kariyer görev olmayan ve her memurun yapacağı işler arasında bulunan, memur, uzman, müdür gibi ünvanlara atanmak istediklerinde, bu atamalarının 1 ila 4. dereceli bir kadro olmasına dikkat etmelerini, tavsiye etmekteyiz.

Bu açıklamalar kapsamında diğer bir husus, atanılan görevde fiilin görev yapma şartının olduğu, bitirdikleri okulları esas alınarak ek göstergelerden yararlanamayacakları konusuna yönelik Danıştay İçtihat kararı ve açıklamaları sitemizde yer almıştı. Bu konu ile ilgili olarak tıklayınız.

2- BULUNDUKLARI GÖREVLERE AİT EK GÖSTERGE RAKAMI DAHA YÜKSEK EK GÖSTERGE RAKAMI BULUNAN BİR GÖREVE ATANANLAR BU GÖREVLERDE KAÇ AY GÖREV YAPMAK DURUMUNDADIRLAR.

Benzer konudaki işlemlere yönelik değerlendirmeler http://www.memurlar.net/haber/103589/ ve http://sorucevap.memurlar.net/soru/1145/ adreslerimizde yer almıştı.

Ancak, atanılan görevlerde en az 6 ay bulunup bulunulmayacağı, bir ay bulunduktan sonra kalan 5 ayın başka bir görevde iken tamamlanıp tamamlanmayacağı konusunda tereddütlerin olduğu anlaşıldığından ve konunun önemli olduğunu gördüğümüzden bir kez daha ele almak istiyoruz.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun ek 67 ve ek 73 üncü maddelerinde, devlet memurlarının bulunmuş oldukları görevlere ait ek göstergelerden daha yüksek ek göstergesi olan bir göreve atanmış olmaları halinde hangi ek göstergeden ne şartlarda yararlandırılacakları konusunun ele alındığı görülmektedir.

5434 sayılı Kanunun ek 67 inci maddesi;
?Ek Madde 67 ? (29/11/1984 - KHK - 243/50 md. ile gelen Ek Madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir. Değişik: 21/4/2005 ? 5335/3 md.)
Daha önce atanmış ya da seçilmiş oldukları kadro, görev veya aylık almış oldukları dereceler için belirlenmiş olan ek göstergelerden daha düşük ek gösterge ödenmesi gereken veya ek göstergesi olmayan bir kadro, görev veya dereceye atanan ya da seçilenler; daha önceden yararlanmış oldukları ek gösterge rakamı ile halen bulundukları kadro, görev veya dereceye ilişkin ek gösterge rakamı arasındaki farktan kaynaklanan kesenek ve karşılık tutarının tamamının aylıklarından kesilmesi suretiyle emeklilik açısından yüksek olan ek göstergeden yararlanmaya devam ederler. Bu Kanunun 12 nci maddesinin (II) numaralı fıkrasının (n) bendinde sayılanlar hariç, atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmaksızın ek göstergesi daha düşük bir kadro, görev ya da dereceye atanan veya seçilenler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.
Personel kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak teşkil eden diğer kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan kadrolarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden faydalanma imkanı da kalmayacak şekilde kadro unvanları personel kanunlarından ya da aylık ödenmesine dayanak teşkil eden diğer kanunlardan çıkarılan ve yararlanacakları ek gösterge hakkında ayrıca bir düzenleme yapılmamış olan kadro unvanları üzerinden emekli, dul ve yetim aylığı bağlanmış olanlar ile bu durumda olup iştirakçiliği devam edenlere uygulanacak ek göstergeler; Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü tarafından birlikte belirlenir. İlgili kanunlarında ayrıca ek gösterge belirlenmek suretiyle ve bir kadro şartı aranmaksızın yürütülmesi öngörülen görevlere asaleten atanmış veya seçilmiş olanlar hariç olmak üzere, münhasıran kadrosu ihdas edilmemiş görevler için bu fıkra hükmü uygulanmaz ve bu şekilde yürütülen görevler için sonradan ihdas edilen kadrolar dikkate alınmaz.
Ek göstergeleri yukarıdaki fıkra uyarınca belirlenenlere, bu belirleme işleminden önce ödenmiş emekli, dul ve yetim aylıkları ile emekli ikramiyeleri için herhangi bir fark ödemesi yapılmaz.?

Ek 73. maddesi;
" Ek Madde 73 ? (Ek: 3/4/1998 - 4359/6 md.)
Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı iştirakçilerinden ek göstergeli veya daha yüksek ek göstergeli bir göreve atananlara; atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden emekli aylığı, malullük aylığı bağlanması ve emekli ikramiyesi ödenebilmesi veya toptan ödeme yapılabilmesi için, atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden, bu göreve başladıkları tarihten itibaren en az altı ay süreyle Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına kesenek ve karşılık ödemiş olması şarttır. Altı ay kesenek ve karşılık ödenmemiş olanlara bu göreve atanmadan önce emekli keseneğine esas alınan ek gösterge rakamı üzerinden işlem yapılır.
Her türlü müşavirlik görevlerine atananlar hariç; Bakanlar Kurulu Kararı veya müşterek kararla atananlar, ilgili mevzuatı uyarınca mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlilik sınavı sonunda atanılan görevlerde bulunanlar, Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil olanlar, 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa tabi olanlar ile yaş haddi, vazife malullüğü veya ölüm nedeniyle altı aylık süreyi tamamlayamayanlar hakkında yapılacak emeklilik işlemlerinde yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 68 inci maddesi hükümleri saklıdır.?

Bu hükümlerden daha yüksek ek göstergeli göreve atananların bu görevlerde bulunmaları şartı ile en az 6 ay bu görevlerini tamamlama zorunluluğu olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle 5434 sayılı Kanunun ek 67 inci maddesinde 5335 sayılı Kanunla yapılan değişiklik, atanılan yüksek ek göstergeli görev için tespit edilen ek göstergeden yararlanılabilmesi için fiilen en az altı ay görev yapma zorunluluğu olduğunu ?atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmaksızın ek göstergesi daha düşük bir kadro, görev ya da dereceye atanan veya seçilenler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.? hükmü ile göstermektedir.

Bu değişiklikten önce, fiilen 6 ay görev yapma zorunluluğu bulunmamakta idi. Atanılan görevde l ay kesenek kesilmesi takip eden 5 ay süresince de kesenek ve karşılık farkının kesilmesi suretiyle 6 ayı tamamlamak mümkün idi. Ancak, yapılan bu değişiklik zorunlu olarak atanılan görevde en az 6 ay süresince görev yapma halinde yüksek ek göstergeyi almaya hak kazanılacağının belirlendiği görülmektedir.

DİKKATE ALINMASI GEREKEN KONU;

Bu hükümlerden, atanılan kadro görev unvanı daha önce bulunmuş olduğu kadro görev unvanından farklı ise bu durumda yüksek ek göstergeden yararlanmanın şartının, en az 6 ay süre ile görev yapılması gerektiğinin ortaya çıkmakta olduğunu değerlendirmekteyiz.