MEB'in Özür Durumu Yer Değiştirmesi Stratejisi

Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü Bakanlıklara ve ilgili kuruluşlara gönderdiği 19/12/2011 tarihli, 87582 sayılı ve ?Eşi öğretmen Olan Personel Atamaları ? konulu yazıları ile ??bundan böyle il ya da ilçe milli eğitim müdürlüğü emrine öğretmen atamasının yapılmayacağı, alanında norm açığı bulunmaması veya hizmet puanı yetersizliği sebebiyle yer değiştirme suretiyle ataması yapılamayanların 652 Sayılı KHK'nın 37. maddesinin 5. fıkrasına göre aylıksız izinli sayılmalarını isteyebileceklerini? belirterek buna göre işlem yapılmasını istemiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü Bu duruma itiraz eden Türk Eğitim Sen'e gönderdiği 22/02/2012 tarihli, 8826 sayılı ve ?İl Emri Uygulaması ? konulu cevabi yazıda Öğretmenlerin özür Durumu yer değiştirmesi konusunda açıklamalarda bulunmuştur.

Milli Eğitim Bakanlığının 19/12/2011 tarihli, 87582 sayılı ve ?Eşi öğretmen Olan Personel Atamaları ? konulu yazıları ile 22/02/2012 tarihli, 8826 sayılı ve ?İl Emri Uygulaması? konulu yazılarını incelediğimizde MEB'in Öğretmenlerin Özür Durumu Yer Değiştirmesi Stratejisi ortaya çıkmaktadır.

Bu yazılara göre;

MEB Özür Gruplarına Bağlı Yer Değiştirmeleri Eylül Ayında Yapacak

1?14.09.2011 tarih ve 28054 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin ?Personele İlişkin Hükümler? başlıklı 7. bölümü, ?Atama? başlıklı 37. maddesi, 3. fıkrasındaki ?(3) Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır.? hükümlerine göre artık özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler yaz tatillerinde yapılacaktır.

Öğretmenlerin yurt içinde dengeli bir biçimde dağılımlarının sağlanması, derslerin boş geçmemesi, öğretmensiz okul bırakılmaması için öğretmenlerin yer değiştirme hareketlerinin en az düzeye çekilmesi hususunda azami gayret gösterilmektedir. Ancak, sonradan ortaya çıkan özür durumları nedeniyle her yıl ortalama 30.000 öğretmenimizin iller arasında yer değiştirme suretiyle atama işlemi gerçekleştirilmektedir. Yer değiştirme suretiyle yapılan atama sayısının %90'ını da öğretmenlerin eş durumundan kaynaklanan özür durumları oluşturmaktadır.

Eş durumu nedeniyle iller arasında yer değiştirmek isteyen öğretmenlerimizin bu işlemleri yarıyıl ve yaz tatilinde yapılmakta iken 652 sayılı KHK'nin 37. maddesi, 3. fıkrasına göre sadece yaz tatilinde yapılması öngörülmüştür. Esas olan eğitim ve öğretimin sürekliliğini sağlayarak geleceğimiz olan öğrencilerimize daha nitelikli eğitim ortamları sağlamaktır. Eğitim ve öğretimin devam ettiği süreç içerisinde hangi sebeple olursa olsun öğretmenlerin yer değiştirmeleri sonucu oluşan öğretmen ihtiyacını yıl içinde karşılamak mümkün olmamaktadır. Oluşan öğretmen ihtiyacının karşılanması, ücretli öğretmen istihdamını zorunlu kılmaktadır. Bu da eğitim ve öğretimi olumsuz etkilemektedir. Bu tür tüm olumsuzlukların ortadan kaldırılması amacıyla, eğitim-öğretim yılı içinde öğretmenlerin her ne sebeple olursa olsun yer değiştirme uygulamalarına son verilmiştir; Bu nedenle, bundan böyle özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler için 2012?2013 Eğitim-Öğretim yılından itibaren her yılın Ağustos ayı içinde duyuru yapılacak, Eylül ayının ilk haftasında ise atama işlemleri gerçekleştirilecektir.

MEB; Yönetmeliği Çıkarmak İçin Acele Etmiyor

2- 652 sayılı KHK'nin ?Düzenleyici işlemler? başlıklı geçici 6. maddesinde ?(I) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasına ilişkin düzenlemeler bir yıl içinde yürürlüğe konulur. Bu düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.? hükümleri ve ?Atama? başlıklı 37. maddesi, 4. fıkrasında; ?(4) Öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.? hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümler uyarınca 2012 yılından itibaren öğretmenlerin Özür durumuna bağlı yer değiştirme işlemleri, 14/09/2012 tarihine kadar hazırlanarak yürürlüğe girecek olan yönetmelik ile bu yönetmelik doğrultusunda hazırlanacak olan kılavuz çerçevesinde yürütülecektir.

NOT; Bakanlık burada Öğretmenlerin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğini 14/09/2012 tarihine kadar hazırlayacağım demektedir. Fakat normal iller arası ve il içi yer değiştirme başvuruları ne zaman alınacak ne zaman uygulanacaktır. Bu yer değiştirmeler şu anki mevcut yönetmeliğe göre mi yapılacaktır. Bu konular hakkında bakanlıktan bir açıklama beklenmektedir.

MEB; Özür Gruplarına Bağlı Yer Değiştirmelerde İhtiyaç Yoksa İl/İlçe Emrini Uygulamayacak

3- 652 sayılı KHK'nin Atama? başlıklı 37. maddesi, 6. fıkrasında; ?(6) Öğretmenlerin atamaları Bakanlıkça il/ilçe emrine veya doğrudan eğitim kurumuna yapılır. Bakanlıkça il/ilçe emrine atama yapılması hâlinde, öğretmenlerin atandıkları ildeki görev yerleri, hizmet puanları ve yeterlikleri dikkate alınarak il millî eğitim müdürünün teklifine göre valilerce belirlenir.? hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre Yer değiştirme suretiyle yapılan atamalar, öğretmenlerin elektronik ortamda, alanında ihtiyaç bulunan eğitim kurumlarını tercih etmek suretiyle hizmet puanı üstünlüğü esasına göre gerçekleştirilmektedir. Alanında ihtiyaç bulunmaması durumunda, aile bütünlüğünün korunması ilkesinden yola çıkılarak, sonradan görev yeri belirlenmek üzere il ya da ilçe millî eğitim müdürlüğü emrine atama yapılmaktadır. Ancak, bu durumdaki öğretmenlerimizden çoğu il ya da ilçe merkezinde ihtiyaç oluşmaması nedeniyle hem atıl durumda kalmakta hem de eğitim ve öğretim hizmetlerinden uzak kalmaktadır.

Özür gruplarına bağlı yer değiştirecek öğretmenlerimizin mesleki bilgi ve becerilerinden en üst düzeyde yararlanmak için, eşi öğretmen olan personelinizin atama ve yer değiştirme işlemlerinin öğretmen ihtiyacının yoğun olduğu iller olacak şekilde planlanması hâlinde, ülke genelinde dengeli Öğretmen dağılımı gerçekleştirilmiş olacağı gibi, aile bütünlüğü sağlanmış olan öğretmenlerimizden hem istenilen verim alınmış olacak, hem de öğretmenlerimizin eğitim- öğretim hizmetlerine aktif biçimde katılımı da sağlanmış olacaktır.

Bu amaçla özür durumuna bağlı yer değiştirme suretiyle atamaların norm kadro açığı bulunan eğitim kurumlarına doğrudan yapılacağı, bundan böyle özür durumundan il ya da ilçe millî eğitim müdürlüğü emrine öğretmen atamasının yapılmayacağı, alanında norm kadro açığı bulunmaması veya hizmet puanı yetersizliği nedeniyle yer değiştirme suretiyle ataması yapılamayanların ise 652 sayılı KHK'nin 37. maddesinin 5. fıkrasına göre aylıksız izinli sayılmalarını isteyebilecekleri hususları dikkate alınarak bundan böyle eşi öğretmen olan diğer Bakanlık/Kurum personelinin atama ve yer değiştirme işlemleri en geç Ağustos ayı içerisinde tamamlanarak, öğretmen ihtiyacının yoğun olduğu iller dikkate alınacaktır.

MEB; Eş Durumu Özrü Olanlara Aylıksız İzin Önermektedir

4- 652 sayılı KHK'nin Atama? başlıklı 37. maddesi, 5. fıkrasında; ?(5) Özüre dayalı yer değiştirme istekleri hizmet puanı sıralamasındaki yetersizlik sonucu yerine getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesi kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri hâlinde istekte bulundukları yere atanmaya hak kazanıncaya kadar, aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen öğretmenler, bağlı bulundukları il millî eğitim müdürlüklerine bu amaçla tahsis edilmiş bulunan boş öğretmen kadrolarına aylıksız izinli olmak şartıyla atanır. Bunların atandıkları bu kadrolar aylıksız izin süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, aylıksız izne ayrılan öğretmenler, üçüncü yılsonuna kadar istedikleri yere atamalarının yapılamaması hâlinde durumlarına uygun boş öğretmen kadrolarına öncelikle atanırlar.? hükümleri ve 6. fıkrasında; ?(6) Öğretmenlerin atamaları Bakanlıkça il/ilçe emrine veya doğrudan eğitim kurumuna yapılır. Bakanlıkça il/ilçe emrine atama yapılması hâlinde, öğretmenlerin atandıkları ildeki görev yerleri, hizmet puanları ve yeterlikleri dikkate alınarak il millî eğitim müdürünün teklifine göre valilerce belirlenir.? hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre Özür durumuna bağlı yer değiştirmelerde il/ilçe emri uygulaması, o il/ilçedeki öğretmen ihtiyacının bulunması ve bunun il/ ilçe emri ile devamlılık arz etmesi, öğretmen ihtiyacının karşılanmasında ve atanacağı il/ilçede görev yerinin belirlenmesi sürecinde önemli bir sıkıntı yaşanmaktadır. Bu nedenle. İlgili öğretmenler 2012 yılından itibaren özür durumundan il ya da ilçe milli eğitim müdürlüğü emrine öğretmen atamasının yapılmayacağı, alanında norm kadro açığı bulunmaması veya hizmet puanı yetersizliği nedeniyle yer değiştirme suretiyle ataması yapılamayanların ise ilgi 652 sayılı KHK'nin 37. maddesinin 5. fıkrasına göre aylıksız izinli sayılmalarını isteyebileceklerdir.

Yukarıdaki açıklamalar bakanlığa aittir. Kısacası bakanlık artık özür durumunda yer değiştirmek isteyenlere aylıksız izin al diyecek il/ilçe emri uygulamasını kaldıracak ikisi de Öğretmen olan eşlerin hizmet gerekleri ile özür durumlarının birlikte karşılanması temelinde değerlendirilerek ikisine de norm açığı bulunan aynı yere git denilebilecek ya da aylıksız izin al denilecektir.

Eş Durumu Özür Durumundan Yer Değiştirme İsteği Anayasal Bir Haktır

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın dolaylı olarak kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık tanıyan diğer maddesi ise ?Ailenin korunması ve çocuk hakları? başlıklı 41. maddesindeki; ?(Ek: 03.10.2001?4709/17 md.)Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.

Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.

(Ek: 7.5.2010?5982/4 md.) Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.

Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.? hükümlerinde ailenin korunması şeklinde yer almaktadır.

Çalışma hayatında eşlerin her ikisinin de çalışan olması, farklı illerde görev yapıyor olmaları açısından bu madde ailenin korunması, bir araya getirilmesi açısından önem arz etmektedir.

Ayrıca; İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmenin ?Haklar ve Özgürlükler? başlıklı 1.bölümünün ?Özel hayatın ve aile hayatının korunması? başlıklı 8.maddesinin 1.bendindeki; ?Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.? hükümlerine göre de herkesin aile hayatının korunması ve saygı gösterilmesi gerektiği belirtilmiş, uluslar arası bir sözleşme olan bu sözleşme; Anayasanın ?Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma? başlıklı 90.maddesi son fıkrasındaki; ?Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek: 7.5.2004?5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.? hükümleri ile de Türk Hukuk sistemine girmiştir.

Ayrıca; 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ?Yer Değiştirme Suretiyle Atanma? başlıklı 72.maddesi 2 fıkrasındaki; ?Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir.? hükümlerinde de aile biriminin muhafaza edilmesi için gerekli koordinasyonun sağlanması gerektiği vurgulanmıştır.

06.05.2010 tarih ve 27573 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin ?Özür durumuna bağlı yer değiştirmeler? başlıklı 35. maddesi, 1. fıkrasındaki; ?Öğretmenler, sağlık, eş ve öğrenim durumu özürleri nedeniyle özür gereklerinin karşılanabileceği yerlere yer değiştirme isteğinde bulunabilirler. Ancak bu özürler nedeniyle yer değişikliği istekleri, hizmet gerekleri ile özür durumlarının birlikte karşılanması temelinde değerlendirilir.? hükümlerinde eş durumu özründen dolayı yer değiştirme isteğinde bulunan öğretmenin yer değiştirme isteğinin gerçekleştirilmesi gerektiği kayıt altına alınmıştır.

Fakat yönetmeliğin ?özürler nedeniyle yer değişikliği istekleri, hizmet gerekleri ile özür durumlarının birlikte karşılanması temelinde değerlendirilir.? hükmü de mevcut sıkıntıyı artırmaktadır. Çünkü ikisi de Öğretmen olan eşlerin hizmet gerekleri ile özür durumlarının birlikte karşılanması temelinde değerlendirilerek ikisinin de norm açığı bulunan aynı yere gitmesi istenebilecektir.

Yukarıda sıraladığımız mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; atamalarda aile birimi ve birliğinin muhafazası için gerekli önlemlerin alınması gerektiği vurgulanmıştır.

Bu nedenle 652 sayılı KHK bu yönüyle Anayasaya uygun değildir özür durumu atamalarına kısıtlama getirmiştir.

Ahmet KANDEMİR

memurlar.net Öğretmenler Bölüm Sorumlusu