ÖTV oranları ile elektrik ve doğalgaz zammı enflasyonu yükseltti
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK), ÖTV oranları ile elektrik ve doğalgaz tarifelerindeki artışların yıllık enflasyona son iki ayda toplam 1 ile 1,1 puan arasında katkı yaptığının tahmin edildiğini belirtti.
Kurulun, 20 Kasım tarihli toplantı özetinde yer alan enflasyon gelişmeleri başlıklı bölümde, ekim ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,96 oranında artarken yıllık enflasyon yüzde 7,80'e gerilediği hatırlatıldı.
Yıllık enflasyondaki düşüşte işlenmemiş gıda fiyatlarının önemli bir rol oynadığı belirtilen toplantı özetinde, maliyet ve talep yönlü gelişmelerin etkisiyle temel enflasyon göstergelerinin aşağı yönlü eğilimini sürdürürken hizmet fiyatlarının ılımlı seyrini koruduğu, ÖTV oranları ile elektrik ve doğalgaz tarifelerindeki artışların yıllık enflasyona son iki ayda toplam 1 ile 1,1 puan arasında katkı yaptığının tahmin edildiği ifade edildi.
Toplantı özetine göre, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yüzde 7,87'ye geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları üçüncü çeyrekteki artış eğiliminin ardından ekim ayında geriledi. Geçmiş yıllarda ekim aylarında yüksek oranda artan sebze fiyatlarının bu yıl yatay seyretmesi ile yıllık işlenmemiş gıda enflasyonu 5,5 puan azalarak yüzde 5,35 oldu.
Öncü göstergelerin yıllık işlenmemiş gıda enflasyonunda kasım ayında da kayda değer bir azalış gözleneceğine işaret ettiği belirtilen özette, ''İşlenmiş gıda grubunda ise buğday fiyatlarındaki artışın etkisiyle ekmek ve tahıllar grubunda fiyat artışları sürmektedir. Bu dönemde ekmek ve tahıl dışı işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış eğiliminin de belirgin bir şekilde hızlanmasıyla yıllık işlenmiş gıda enflasyonu yükselmiştir'' belirtildi.
Enerji grubunda elektrik ve doğalgaz tarifeleri ile vergi düzenlemesine bağlı olarak akaryakıt fiyatlarında kaydedilen artışlar sonucunda yıllık enflasyon yüzde 15 seviyelerine yükseldiği hatırlatılan özette şu ifadelere yer verildi:
''Hizmet grubunda yıllık enflasyon ekim ayında sınırlı bir oranda yükselmiştir. Bu yükselişte haberleşme hizmetleri fiyatlarında gözlenen artışlar belirleyici olurken, haberleşme hariç hizmet grubunda yıllık enflasyon eylül ayının ardından ekim ayında da azalış göstermiştir. Bu dönemde, mevsimsellikten arındırılmış hizmet fiyatlarının ana eğilimindeki ılımlı seyir korunmakla birlikte, hizmet fiyatlarına ilişkin yayılım endeksi artış eğilimini sürdürmüştür.''
Temel mal grubu yıllık enflasyonun ekim ayında 1,32 puan azalarak yüzde 5,1 seviyesine gerilediği ifade edilen özette, bu azalışın, dayanıklı tüketim malları başta olmak üzere, temel mallardaki tüm ana sektörlerde gözlendiği, mevsimsellikten arındırılmış verilerin temel enflasyon göstergelerinin ana eğilimlerindeki yavaşlamanın sürdüğüne işaret ettiği kaydedildi.
-Enflasyonu etkileyen unsurlar-
Yılın üçüncü çeyreğinde iktisadi faaliyetin ılımlı bir seyir izlediği belirtilen özette, şunlara yer verildi:
''Eylül ayı sanayi üretiminde yüksek oranlı artış gözlense de, bu artışta, ağustos ayındaki resmi ve fiili tatil günü sayılarındaki ayrışma kaynaklı düşüşün telafisinin de etkili olduğu düşünülmektedir. Nitekim, sanayi üretim endeksinin üçüncü çeyrek ortalaması bir önceki dönem ile kıyaslandığında ılımlı bir artış görülmektedir.''
Yakın dönemde açıklanan verilerin son çeyrekte iktisadi faaliyetin bir önceki çeyreğe göre daha güçlü bir artış sergileyeceğine işaret ettiği bildirilen özette, şu tespitlere yer verildi:
''Ekim ayında otomobil satışları yıllık bazda gerilemesine rağmen üçüncü çeyrek ortalamasının üzerinde gerçekleşmiştir. İmalat sanayi firmalarının gelecek üç aya ilişkin sipariş beklentileri hem iç hem de dış piyasa siparişleri kaynaklı artışını sürdürmüştür. PMI verileri de benzer bir eğilime işaret etmiştir. Yatırım eğilimi ekim ayında uzunca bir süreden sonra artış göstermekle birlikte halen düşük seviyelerdedir. Kurul, güven endekslerinin henüz toparlanamadığına işaret ederek yurt dışı finansal piyasalarda yaşanan belirsizliklerin sürmesinin iktisadi faaliyeti sınırlayabileceğini belirtmiştir.''
Toplantı özetine göre, son dönemde açıklanan verilerin, iç ve dış talep arasındaki dengelenmenin öngörüldüğü şekilde sürdüğünü teyid ettiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
''Nitekim, kredi büyümesindeki yavaşlama ve göreli fiyat hareketlerine bağlı olarak ithalat üçüncü çeyrekte gerilerken, küresel büyüme görünümündeki zayıflamaya rağmen ihracat artış eğilimini korumaktadır. Bu doğrultuda, 12 aylık birikimli cari işlemler açığı kademeli olarak azalmaya devam etmektedir. Bununla birlikte Kurul, yılın son çeyreğinden itibaren iç talepteki canlanmaya bağlı olarak dengelenme eğiliminin yavaşlayabileceğine dikkat çekmiştir.''
İktisadi faaliyetteki yavaşlamaya bağlı olarak yılın üçüncü çeyreğinde istihdam da ılımlı bir artış sergilediği aktarılan özette, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
''Ağustos döneminde tarım dışı istihdamdaki artışlara rağmen katılım oranının yükselmesi sonucu mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı sınırlı bir artış göstermiştir. Tarım dışı istihdam artışı inşaat ve hizmet sektörlerinden kaynaklanmıştır. Mart döneminden itibaren sınırlı düşüş eğilimi gösteren sanayi istihdamı ağustos döneminde de gerilemeye devam etmiştir. PMI istihdam değerinde ve sanayi üretiminde son dönemde görülen artışa rağmen istihdama ilişkin diğer öncü göstergeler önümüzdeki dönemde istihdam artışının sınırlı seviyede kalabileceğine işaret etmektedir. Ayrıca, küresel ekonomiye dair belirsizlikler önümüzdeki dönemde yatırım ve istihdam artışını sınırlayabilecek bir diğer unsur olarak önemini korumaktadır.''